Надзюха паспешліва зашмаргнула на сабе матузы старога фартуха і піхнула дзверы ў сенцы. На ганку ўжо саўганула ногі ў абрэзкі патрэсканых гумовікаў, каб ногі ад расы не стылі, і прыгорблена, ледзь не подбежкам, кінулася па баразне ў дальні куток агарода, да дзялкі з хрумсткім бацвіннем буракоў. Там, паблізу ад плота, і пралягала сцежка. Надзюха паспела ўкінуць у фартух з дзесятак адламаных лістоў бурачніку і з напускною цяжкасцю разагнулася, быццам ёй звяло спіну.
Вось цяпер яна ўжо добра бачыла, хто бег па сцежцы. Сажняў за пяць ад яе, патупіўшы галаву, крочыла Дуняша Гарбацэвіч.
— Добрага рання табе, дзеўка! — на поўны голас павіталася Надзюха.— Ранняя ты пташка, адкуль такой гадзінаю ляціш? У твае гадкі я яшчэ б у пасцелі млела, сны салодкія бачыла. Ці не матка некуды адпраўляла? — Надзюха ўедліва, з яхідцаю ўсміхнулася.
«Старая карга ўсё ж высачыла. Ніхто і нішто міма яе вачэй не пройдзе. Як жа выкруціцца? Што б праўдзівае прыдумаць, каб затыкнуць паганы рот старой?»
Дуняша нехаця прыпынілася, коса зіркнула на Надзюху Перазімчыху і з натужна зробленай абыякавасцю адказала:
— Учора ў падругі ў Міхалевічах была, позна загуляліся, во я і заначавала. А каб мамка не дужа сварылася, вырашыла дамоў раней прыйсці.
— Шкода цябе, дзеўка, што пры месячыку з Міхалевічаў выйшла, га? Не блізкі свет адтуль датупаць,— старая па-змоўніцку мірганула Дуняшы.— Ды і дарогу ж ты выбрала дзіўную. 3 Міхалевічаў яна да другога, процілеглага, боку вёскі падыходзіць, а мо я па старэчай дурноце ўжо нешта і зблытала. Галава не такая ў мяне светлая, як у цябе. Але ж я не чула, каб новую шасейку праклалі праз лес з Міхалевічаў у Шышкаўку. Яй-бо, бабы анічагусенькі пра такое не казалі.
Дуняша на хвіліну сумелася.
«I як гэта я ляпнула пра Міхалевічы? Яны і сапраўды з другога боку. Да чаго ж уедлівая Перазімчыха. Чым з адною ёй сустрэцца, лепш няхай бы паўвёскі мяне пабачыла. Як ні круці, а нявыкрутка выйшла. Цяпер ужо ўсё роўна паляціць па вёсцы навіна. Ну і няхай, навошта далей сцяліцца з апраўданнямі перад старой пляткаркаю».
— Усяго вам добрага,— урэшце выгаварыла Дуняша і знарок павольна, напяваючы сабе пад нос немаведама адкуль узніклую мелодыю, пакрочыла далей па сцежцы.
— I табе няхай ладзіцца. Матцы прывітанне перадай, добрая яна ў цябе жанчына, праўдзівая.— Сказаўшы гэтыя словы ў спіну дзяўчыне, Перазімчыха з непрыстойнай радасцю ўсміхнулася. — Глядзі ж, не забудзь перадаць прывітанне,— гучней крыкнула яна.
ІІІ
Андрон бачыў праз акно, як перастрэўшы Дуняшу на сцежцы каля свайго агарода, гаманіла з ёю Перазімчыха. Сыпун узіраўся ў цьмяную шыбіну і пыхкаў самакруткаю з тытунём. Ён, як ведалі шышкаўцы, штогод садзіў на сваіх сотках ці не з паўтысячы каліваў зелля. I ў яго хто б ні папрасіў шчэпаць тытуню, заўсёды займее жменю.
«От, заразлівая баба,— думаў сам сабе Андрон Сыпун,— нікога не прапусціць, усіх вачыма ўпасвіць, языком перахрысціць. I адкуль такія людзі плодзяцца на зямлі? Ці ў іх сваіх турботаў мала? Па мне, дык няхай чалавеча робіць што хоча, абы не ў злобу бліжняму, толькі б на карысць самому чалавеку ды і ўсім другім было.
Але ж і праўда: адкуль у такую пару бяжыць дзеўка Гарбацэвічаў? Гы,— хмыкнуў Андрон у пракураныя да ржавага адцення вусы,— дзела яно маладое. Ці мала дзе галубіцца можна...»
Сыпун, як толькі заўважыў, што Надзюха, наламаўшы фартух буракоўніку, ідзе да хаты, выйшаў на ганак. Глытнуў на поўную грудзіну ранішняга, водарна-пахкага паветра, закашляўся — глуха і глыбока.
— Во халера курыва, глядзі, і вантробы выверне,— плюнуў Андрон узбоч сябе.— Як колам па плячах уздзявуліла.
Надзюха ад нечаканасці аж прысела.
— Ты яшчэ жывы? — замест прывітання папыталася яна.
— Не дачакаешся. Паглядзіш — на тваіх хаўгурах я чарку вып'ю і песню зацягну. Ды такую, каб уся вёска падхапіла.
— За жывое няхай цябе хопіць,— неўзлюбіла Надзюха.— Калі сваю жонку са свету звёў, дачасна ў зямлю загнаў уедлівасцю, то каб мяне дастаць — у цябе рукі задужа кароткія.
— Навошта мне ты, старая шэльма, гібей пад сонцам, сама ў дамавіну папросішся, а яе і не будзе. Думаю, дошак, каб збіць труну, яшчэ ж не навалачыла на гарышча. Папрасіла б мяне. Удвух іх прынеслі б ад калгаснай лесапілкі. А там, глядзіш: чарачку б наліла, а я паціху і па-суседску вечную дамавіну табе састроіў бы. На тым свеце паненкай сябе адчуеш, мяне штодня прыгадваць пачнеш.
— Няхай цябе балотныя жабы прыгадваюць. Дамавіну ён мне суліць, Конетоп бязбожны!
На Андрона, падалося. як быццам нехта нябачны вядзёрны чыгун вару выліў. Ён жвава саскочыў з веснічак і кінуўся да плота,
