RESPONDOJ DE ‘ABDU’L-BAHÁ [Abdul-Baha] (fb2) читать онлайн

1

Demando. – Kiel okazis, kaj kion signifas la malsuprenveno de la Sankta Spirito sur la apostolojn, priskribita en la Evangelio?

2

Respondo. – La malsuprenveno de la Sankta Spirito ne similas eniron de aero en homo; ĝi estas esprimformo kaj komparo, ne preciza kaj laŭvorta bildo. Ne, ĝi estas, pli prave, kiel eniro de sunbildo en spegulon; ĝi signifas, ke ĉiuj ĝiaj briloj fariĝis videblaj en ĝi.

3

Post la morto de Kristo la disĉiploj estis plenaj de zorgo, kaj iliaj ideoj kaj pensoj estis disaj kaj malkonsentaj; poste ili firmiĝis kaj unuiĝis, kaj je la festo de Pentekosto ili kolektiĝis kune kaj apartigis siajn korojn de la aferoj de tiu ĉi mondo. Malatentante sin mem, ili forlasis sian bonstaton kaj mondan feliĉecon, oferante siajn korpojn kaj animojn al la Amato, forlasante siajn domojn kaj iĝante migrantoj kaj senhejmuloj, forgesante eĉ pri la propra ekzisto. Tiam ili ricevis la helpon de Dio, kaj la povo de la Sankta Spirito iĝis klarvidebla; la spiriteco de Kristo ektriumfis kaj la amo de Dio ekregis. En tiu tempo helpo estis donita al ili, kaj ili disiris en diversajn direktojn, instruante pri la Afero de Dio kaj elmontrante pruvojn kaj argumentojn.

4

Tiel la malsuprenveno de la Sankta Spirito sur la apostolojn signifas, ke ili estis altiritaj de la Spirito de Kristo, per kio ili atingis fortecon kaj firmecon. Per la spirito de la amo de Dio ili ricevis novan vivon kaj vidis Kriston vivantan, helpantan kaj defendantan ilin. Ili estis kiel gutoj, kaj iĝis maroj, ili estis kiel malfortaj insektoj, kaj iĝis majestaj agloj, ili estis senpovaj, kaj iĝis potencaj. Ili estis kiel speguloj, reflektantaj la sunon; vere, parto de la lumo iĝis videbla en ili.

XXV.

LA SANKTA SPIRITO.

1

Demando. – Kio estas la Sankta Spirito?

2

Respondo. – La Sankta Spirito estas la Malavareco de Dio kaj la lumaj radioj, kiuj emanas el la Malkaŝantoj; ĉar la fokuso de la radioj de la Suno de l’ Realeco estis Kristo, kaj el tiu ĉi glora fokuso, kiu estas la Realeco de Kristo, la Malavareco reflektis sin en aliaj speguloj, kiuj estis la realecoj de la apostoloj. La malsuprenveno de la Sankta Spirito sur la apostolojn signifas, ke la gloraj diaj malavaraĵoj reflektis sin kaj aperis en iliaj realecoj. Krom tio eniro kaj eliro, malsupreniro kaj supreniro estas karakterizaĵoj de korpoj, ne de spiritoj. T.e. materialaj realaĵoj eniras kaj eliras, sed intelektaj subtilaĵoj kaj mensaj realaĵoj, kiel inteligenteco, amo, scio, imago kaj penso, ne eniras, ne eliras, nek malsuprenvenas, sed havas, pli ĝuste, rektan rilaton.

3

Ekzemple scio, kiu estas kondiĉo, atingita de intelekto, estas intelekta stato, kaj enirado kaj elirado el la menso estas imagaj kondiĉoj; sed la menso estas rilatigita kun akirado de scio, kiel bildoj refkletitaj en spegulo.

4

Pro tio ĉi estas evidente kaj klare, ke la intelektaj realaĵoj ne eniras nek malsuprenvenas, kaj ke estas absolute neeble, ke la Sankta Spirito supreniru aŭ malsuprenvenu, eniru, eliru aŭ enpenetru – povas nur esti, ke la Sankta Spirito aperas en majesteco, kiel la suno aperas en spegulo.

5

En kelkaj fragmentoj de la Sanktaj Libroj oni parolas pri la Spirito, signifanta tiuloke certan personon; oni diradas en paroloj kaj interparoloj, ke tia kaj tia persono estas enkorpigita spirito, aŭ ke li estas personigo de kompatemo kaj grandanimeco. En tia okazo la celo de nia rigardo estas la lumo, ne la spegulo.

6

En la Evangelio de S-ta Johano, kiam oni parolas pri la Promesito, venonta post Kristo, estas dirite en la ĉapitro 16, versoj 12 kaj 13: “Mi havas ankoraŭ multon por diri al vi, sed vi ne povas ĝin nun elporti. Tamen kiam venos li, la Spirito de la vero, li gvidos vin en ĉian veron; ĉar li parolos ne de si mem; sed kion ajn li aŭdos, tion li parolos.”

7

Nun konsideru atente, ke el tiuj ĉi vortoj, “ĉar li parolos ne de si mem; sed kion ajn li aŭdos, tion li parolos” , estas klare, ke la Spirito de la vero estas enkorpigita en homon, kiu havas personecon, kiu havas orelojn por aŭdi kaj langon por paroli. Same la nomo “la Spirito de Dio” estas uzata koncerne Kriston; tiel, kiel vi parolas pri lumo, pensante samtempe la lumon kaj la lampon.

XXVI.

LA DUA VENO DE KRISTO KAJ LA TAGO DE JUĜO.

1

Estas dirite en la Sanktaj Libroj, ke Kristo venos denove, kaj ke lia veno dependas de plenumiĝo de certaj signoj: kiam li venos, ĝi okazos kun tiuj signoj. Ekzemple “La suno mallumiĝos, kaj la luno ne donos sian lumon, kaj la steloj farlos el la ĉielo… Kaj tiam aperos sur la ĉielo la signo de la Filo de homo, kaj tiam ploros ĉiuj gentoj de la tero, kaj oni vidos la Filon de homo, venantan en la nuboj de la ĉielo kun potenco kaj granda gloro” . Bahá’u’lláh klarigis tiujn ĉi versojn en la Kitáb-i-Íqán [8] ; ne estas bezone ripeti tion: serĉu en ĝi la klarigojn, kaj vi komprenos tiujn ĉi diraĵojn.

2

Sed ekster tio mi havas ion por diri pri tiu afero. Je sia unua veno Kristo ankaŭ venis el la ĉielo, kiel estis klare dirite en la Evangelio. Kristo mem diris: “Kaj neniu supreniris en la ĉielon, krom tiu, kiu malsupreniris de la ĉielo, la Filo de homo, kiu estas en la ĉielo.”

3

Estas klare por ĉiuj, ke Kristo venis el la ĉielo, kvankam ekstere li venis el la sino de Mario. Je la unua veno li venis el la ĉielo, kvankam ekstere el la sino; tiel same ankaŭ je la dua veno li venos el la ĉielo, kvankam esktere el la sino. La kondiĉoj, indikitaj en la Evangelio por la dua veno de Kristo, estas la samaj kiel tiuj, difinitaj por la unua veno, kiel ni diris antaŭe.

4

La Libro de Jesaja anoncas, ke Mesio konkeros la Orienton kaj la Okcidenton, kaj ĉiuj nacioj de la mondo venos en lian ombron, ke lia Regno estos fondita, ke li venos el nekonata loko, ke pekuloj estos juĝitaj kaj justeco ekregos tiagrade, ke lupo kaj ŝafido, leopardo kaj kaprido, suĉinfano kaj vipuro kunvenos ĉe unu fonto, sur unu herbejo, en unu restejo. [9]  La unua veno okazis ankaŭ kun tiuj ĉi kondiĉoj, kvankam ekstere neniu el ili realiĝis. Tial la judoj malakceptis Kriston, kaj, Dio gardu! nomis la Mesion masikh, [10]  konsideris lin detruanto de la konstruaĵo de dio, rigardis lin kiel rompanton de Sabato kaj de la Leĝo, kaj kondamnis lin je morto. Tamen ĉiu el tiuj kondiĉoj havis signifon, kiun la judoj ne komprenis: pro tio estis por ili neeble ekkoni la verecon de Kristo.

5

La dua veno de Kristo okazos ankaŭ sammaniere: ĉiuj signoj kaj kondiĉoj, pri kiuj estis parolite, havas signifojn, kaj oni ne devas akcepti ilin laŭvorte. Inter aliaj estas dirite, ke la steloj falos sur la teron. La steloj estas senfinaj kaj sennombraj, kaj mondernaj matematikistoj pruvis kaj elmontris science, ke la suna globo estas ĉirkaŭ unu milionon kaj duonon da fojoj pli granda, ol la tero, kaj ĉiu el la fiksaj steloj estas milfoje pli granda, ol la suno. Se tiuj steloj devus fali sur la teron, kiel ili trovus ĉi tie lokon por si? Ĝi estas tiel same, kiel se mil milionoj da Himalaoj devus fali sur sinapan semon. Laŭ la logiko kaj scienco tio ĉi estas tute neebla. Ankoraŭ pli mirinde estas, ke Kristo diris: “Eble mi venos, kiam vi estos ankoraŭ dormantaj, ĉar la veno de la Filo de homo estas kiel veno de ŝtelisto.”  Eble la ŝtelisto estas en la domo, kaj la mastro ne scios tion.

6

Estas klare kaj kompreneble, ke tiuj signoj havas simbolan signifon, kaj ke ili ne estas laŭvortaj. Ili estas plene klarigitaj en la Kitáb-i-Íqán – tie vi trovos tion.

XXVII.

LA TRIUNUO.

1

Demando. - Kia estas la signifo de la Triunuo, de la Tri Personoj en Unu?

2

Respondo. – La Dia Realeco, kiu estas purigita kaj sanktigita de kompreno de homa estaĵo kaj kiu neniam povas esti imagita de homoj de saĝeco kaj intelekto, estas libera de ĉiaj kondiĉoj. Tiu Grandioza Realeco allasas nenian dividon; ĉar divido kaj multobleco estas ecoj de estaĵoj, apartenantaj al la mondo de kreiteco, kaj ne okazoj, trafantaj tion, kio ekzistas per si mem.

3

La Dia Realeco estas sanktigita de unuoblecon, des pli de multobleco. Malsupreniro de tiu Grandioza Realeco en statojn kaj gradojn estus egala al malperfekteco kaj kontraŭa al perfekteco, kaj tial ĝi estas absolute neebla. Ĝi estis seninterrompe kaj estas en la alteco de sankteco kaj supereco. Ĉio, kio estas dirita pri la Malkaŝantoj kaj Tagiĝ-lokoj de Dio, signifas la dian reflekton, kaj ne malsupreniron en la kondiĉojn de l’ ekzisto. [11]

4

Dio estas pura perfekteco, kaj ĉiuj kreaĵoj estas nur malperfektaj. Por Dio malsupreniri en la kondiĉojn de l’ ekzisto estus la plej granda malperfekteco; kontraŭe, Lia sinelmontro, Lia apero, Lia Leviĝo estas kiel reflektiĝo de la suno en klara, pura kaj polurita spegulo. Ĉiuj kreaĵoj estas videblaj signoj de Dio, kiel la teraj estaĵoj, sur ĉiujn el kiuj brilas la radioj de la suno. Sed sur ebenaĵojn, montojn, arbojn kaj fruktojn brilas nur parto de la lumo, dank’ al kiu ili iĝas videblaj, maturiĝas kaj atingas la celon de sia ekzisto; dum Perfekta Homo [12]  estas en la stato de klara spegulo, en kiu la Suno de l’ Realeco aperas kaj estas videbla kun ĉiuj siaj kvalitoj kaj perfektecoj. Tiel la Realeco de Kristo estis klara kaj polurita spegulo de plej granda pureco kaj delikateco. La Suno de l’ Realeco, la Dia Esenco, reflektis sin en tiu spegulo kaj vidigis en ĝi sian lumon kaj varmon; sed neniam la Suno malsupreniris el la alteco de sia sankteco, el la ĉielo de sia supereco, por ekloĝi kaj resti en la spegulo. Ne, ĝi daŭre restadas en sia alteco kaj superegeco, sinaperigante nur kaj vidigante sin en la spegulo de beleco kaj perfekteco.

5

Se ni diros, ke ni vidis la Sunon en du speguloj, unu Kristo, kaj la alia – La Sankta Spirito, t.e. ke ni vidis tri Sunojn, unu en la ĉielo kaj du aliajn sur la tero, ni diros la veron. Kaj se ni diros, ke ekzistas nur unu Suno, kaj ĝi estas pure unuobla kaj havas nenion similan kaj egalan, ni ankaŭ diros la veron.

6

La epitomo de tiu ĉi interparolo estas, ke la Realeco de Kristo estis klara spegulo, kaj la Suno de l’ Realeco, t.e. la Esenco de Unueco kun siaj senfinaj perfektecoj kaj kvalitoj, iĝis videbla en tiu spegulo. Ĝi ne signifas, ke la Suno, kiu estas la Dia Esenco, dividiĝis kaj multobliĝis; ĉar la Suno estas unu, sed ĝi montris sin en la spegulo. Jen kial Kristo diris: “La Patro estas en la Filo” , kio signifas, ke la Suno elmontris sin kaj estas videbla en tiu spegulo.

7

La Sankta Spirito estas la Malavaraĵo de Dio, kiu estas videbla kaj klara en la Realeco de Kristo. La stato de la Fileco estas la koro de Kristo, kaj la Sankta Spirito estas la stato de la spirito de Kristo. El tio estas certe kaj pruvite, ke la Dia Esenco estas absolute unika, kaj havas nenion egalan, nek similan, nek samspecan.

8

Tio ĉi estas la signifo de la Tri Personoj de la Triunuo. Se estus alie, la fundamento de la religio de Dio estus bazita sur mallogika premiso, kiun la menso neniam povus koncepti, kaj ĉu oni povas devigi la menson kredi je tio, kion ĝi ne povas koncepti? La intelekto nur tiam povas kompreni aferon, kiam ĝi prezentas sin en komprenebla formo; alie ĝi estas nur peno de imago.

9

El tiu ĉi klarigo estas nun kompreneble, kia estas la signifo de la Tri Personoj de la Triunuo. La unueco de Dio ankaŭ estas pruvita.

XXVIII.

KLARIGO DE LA VERSO KVINA DE LA DEKSEPA ĈAPITRO DE LA EVANGELIO DE S-TA JOHANO.

1

“Ka nun, ho Patro, gloru min kun Vi, per la gloro, kiun mi havis kun Vi, antaŭ ol la mondo ekzistis” .

2

Estas du specoj de antaŭecoj: unu estas esenca kaj ne estas antaŭita de kaŭzo, sed ĝia ekzisto estas en ĝi mem. Ekzemple la suno havas lumon en si mem, ĉar ĝia brilado ne dependas de la lumo de aliaj steloj: tio ĉi estas nomata esenca lumo; sed la lumo de la luno devenas de la suno, ĉar la luno dependas de la suno en sia lumo; tial la suno, koncerne la lumon, estas la kaŭzo, kaj la luno estas la efiko. La unua estas pratempa, antaŭestanta kaj antaŭekzista, dum la dua estas posta kaj lasta.

3

La dua speco de antaŭekzisto estas la antaŭekzisto de la tempo, kaj tiu ne havas komencon. La Vorto de Dio [13]  estas sanktigita de la tempo. La pasinteco, estanteco kaj estonteco – ĉio tio rilate al Dio estas egala. Hieraŭ, hodiaŭ kaj morgaŭ ne ekzistas por la suno.

4

Simile ekzistas antaŭeco koncerne gloron: t.e. la plej glora antaŭas la gloran. Tiel la Realeco de Kristo, kiu estas la Vorto de Dio, koncerne sian esencon, kvalitojn kaj gloron certe antaŭas la kreaĵojn. Antaŭ ol ĝi aperis en la homa formo, la Vorto de Dio estis en plej granda sankteco kaj gloro, ekzistante en perfekta beleco kaj brilo en la alteco de sia grandiozeco. Kiam per la saĝeco de Dio la Plej Alta la Vorto de Dio transbrilis el la alteco de gloro en la mondon de l’ korpo, pro tiu ĉi korpo ĝi renkontis persekutojn, ĝis ĝi falis en la manojn de la judoj, iĝis kaptito de tiranoj kaj nesciantoj, kaj fine estis krucumita. Jen kial li parolis al Dio, dirante: “Liberigu min de la katenoj de la mondo de l’ korpo, kaj lasu min libera el tiu ĉi kaĝo, por ke mi leviĝu en la altecon de honoro kaj gloro kaj atingu la antaŭan grandiozecon kaj povon, kiuj ekzistis antaŭ la korpa mondo, por ke mi havu ĝojon en la eterna mondo kaj leviĝu en la originan restejon, la senlokan mondon, la nevideblan regnon.”

5

Kaj ni vidas eĉ en la regno de tiu ĉi mondo, t.e. en la regno de animoj kaj landoj, ke la gloro kaj majesteco de Kristo aperis sur la tero post lia ĉieleniro. Estante en la mondo de l’ korpo, li estis subigita al malrespekto kaj mokoj de la plej malforta nacio de la mondo, la judoj, laŭ kies opinio konvenis meti dornan kronon sur lian sanktan kapon. Sed post la ĉieleniro la juvelriĉaj kronoj de ĉiuj reĝoj humiliĝis kaj adorklinis sin antaŭ la krono el dornoj.

6

Vidu, kian gloron la Vorto de Dio atingis eĉ en tiu ĉi mondo!

XXIX.

KLARIGO DE LA VERSO DUDEK-DUA DE LA DEKKVINA ĈAPITRO DE LA UNUA EPISTOLO DE S-TA PAŬLO AL LA KORINTANOJ.

1

Demando. – En la verso dudek-dua de la dekkvina ĉapitro de la Unua Epistolo al la Korintanoj estas skribite: “Ĉar kiel en Adam ĉiuj mortas, tiel same ankaŭ en Kristo ĉiuj estos vivigitaj.”  Kion signifas tiuj vortoj?

2

Respondo. – Sciu, ke en homo estas du naturoj: la fizika naturo kaj la spirita naturo. La fizika natuor estas heredita de Adamo, kaj la spirita naturo estas heredita de la Realeco de la Vorto de Dio, kiu estas la spiriteco de Kristo. La fizika naturo estas naskita de Adamo, sed la spirita naturo estas naskita per la favoro de la Sankta Spirito; la unua estas la fonto de ĉiaj malpefektecoj, la dua estas la fonto de ĉiaj perfektecoj.

3

Krist oferis sin mem, por ke homoj estu liberaj de la malpefektecoj de la fizika naturo, kaj ekposedu la virtojn de la spirita naturo. Tiu spirita naturo, kiu ricevis la ekziston per la favoro de la Sankta Spirita, estas la sumo de ĉiuj perfektecoj kaj ekaperas pro la spirblovo de la Sankta Spiritoss; tio estas la diaj perfektecoj, tio estas lumo, spiriteco, gvido, spiritalteco, altaj aspiroj, justeco, amo, favoremo, afableco por ĉiuj, bonfaremo, la esenco de l’ vivo. Tio estas reflekto de la brilego de la Suno de l’ Realeco.

4

Kristo estas la centra punkto de la Sankta Spirito: li estas naskita de la Sankta Spirito; li estas levita de la Sankta Spirito; li estas ido de la Sankta Spirito. T.e. la Realeco de Kristo ne devenas de Adamo; ne, ĝi estas naskita de la Sankta Spirito. Tial tiu verso en la Epistolo al la Korintanoj: “Kiel en Adam ĉiuj mortas, tiel same ankaŭ en Kristo ĉiuj estos vivigitaj”  signifas, konforme al tiu terminaro, ke Adamo [14]  estas la patro de homo, t.e. li estas la kaŭzo de la fizika vivo de homoj; lia estas la fizika patreco. Li estas viva animo, sed li ne estas donanto de la spirita vivo. Kristo dume estas la kaŭzo de la spirita vivo de homo, kaj koncerne la spiriton, lia estas la spirita patreco. Adamo estis la viva animo, Kristo estis la viviga spirito.

5

Tiu ĉi fizika mondo de homoj estas subigita al la povo de l’ korpaj deziroj, ĉar ĝi estas subigita al la leĝoj de justeco kaj sankteco. La korpo de homo estas sklavo de l’ naturo: ĝi agas konforme al ĉio, kion ajn la naturo ordonas. Pro tio estas certe, ke la pekoj, kiel kolero, envio, malpaco, avideco, avareco, ignoreco, antaŭjuĝoj, malamo, fiereco kaj tiraneco ekzistas en la fizika mondo. Ĉiuj tiuj brutaj kvalitoj ekzistas en la homa naturo. Homo, kiu ne havas spiritan edukon, estas bruto. Kiel la afrikaj sovaĝuloj, kies agoj, kutimoj kaj moraleco estas pure korpemaj, ili agas laŭ la postuloj de l’ naturo ĝis tia grado, ke ili disŝiras kaj manĝas unu alian. Tiel estas evidente, ke la fizika mondo de homo estas mondo de peko. En la fizika mondo homo ne distingas sin de besto.

6

Ĉiuj pekoj rezultas el la postuloj de l’ naturo, kaj tiuj postuloj, kiuj naskiĝas el la fizikaj kvalitoj, ne estas pekoj rilate al bestoj, dum ili estas pekoj por homoj. Besto estas fonto de malpefektecoj, kiel kolero, voluptemo, envio, avareco, krueleco, fiereco. Ĉiuj tiuj mankoj estas troveblaj en besto, sed ili ne prezentas pekon. En homo ili etas pekoj.

7

Adamo estas la kaŭzo de la fizika vivo de homo; sed la Realeco de Kristo, t.e. la Vorto de Dio, estas la kaŭzo de la spirita vivo. Ĝi estas la vivodona spirito – kio signifas, ke ĉiuj malpefektecoj, kiuj devenas de la postuloj de la fizika vivo de homo, estas transformitaj en homajn perfektecojn per instruado kaj edukado de tiu spirito. Tial Kristo estis la vivodona spirito kaj kaŭzo de la vivo por la tuta homa gento.

8

Adamo estis la kaŭzo de la fizika vivo, kaj ĉar la fizika mondo de homo estas mondo de malperfektecoj, kaj malperfektecoj estas egalaj al morto, Paŭlo komparis la fizikajn malperfektecojn al morto.

9

Sed la kristanaro kredas, ke ĉar Adamo manĝis la frukton de la malpermesita arbo, li pekis per sia malobeo, kaj ke la katastrofa sekvo de tiu malobeo estis transdonita kiel heredaĵo kaj restis inter liaj posteuloj. Pro tio Adamo estas la kaŭzo de la morto de homoj. Tiu ĉi klarigo estas nelogika kaj evidente maltrafa; ĉar ĝi signifas, ke ĉiuj homoj, eĉ la profetoj kaj senditoj de Dio, plenuminte nenian pekon aŭ malbonfaron, nur simple pro tio, ke ili estis posteuloj de Adamo, estis senkiale kulpaj pekuloj, kaj ĝis la tago de la ofero de Kristo estis tenantaj en infero en doloraj turmentoj. Tio estas malproksima de la justeco de Dio. Se Adamo estis pekulo, kia estis la peko de Abrahamo? Kian malboonon faris Izaako, aŭ Jozefo? Kia estis la kulpo de Moseo?

10

Sed Kristo, kiu estas la Vorto de Dio, oferis sin mem. Tio ĉi havas du signifojn: la celo de Kristo estis reprezenti kaj disvastigi la Aferon, kiu devis eduki la homaron, vivigi la idojn de Adamo kaj lumigi la tutan homan genton. Kaj ĉar reprezenti tiel grandan Aferon – la Aferon antagonistan al ĉiuj popoloj de la mondo kaj al ĉiuj nacioj kaj regnoj – signifis, ke li estos mortigita kaj krucumita, Kristo, proklamante sian mision, oferis sian vivon. Li rigardis la krucon kiel tronon, la vundojn kiel balzamon, la venenon kiel mielon kaj sukeron. Li levis sin por instrui kaj eduki homojn, kaj tial li oferis sin mem, por doni la spiriton de la vivo. Li pereis korpe, por spirite vivigi aliajn.

11

La dua signifo de la ofero estas la jena: Kristo estis kiel semo, kaj tiu semo oferis sian propran formon, por ke la arbo kresku kaj maturiĝu. Kvankam la formo de la ssemo estis pereigita, ĝia realeco elmontris sin en perfekta majesto kaj belo en la formo de la arbo.

12

La stato de Kristo estis stato de absoluta perfekteco; li dislumigigis siajn diajn perfektecojn, kiel sunon super ĉiuj kredantoj, kaj la malavaraĵoj de la lumo brilis kaj radiis en la realecojn de homoj. Jen kial li diras: “Mi estas la pano, kiu malsupreniris de la ĉielo; kiu ajn manĝos el tiu ĉi pano, tiu ne mortos” . Ĝi signifas, ke kiu ajn manĝos el tiu ĉi dia nutraĵo, akiros la eternan vivon, t.e. ĉiu, kiu manĝas el tiu ĉi malavaraĵo kaj ricevas tiujn ĉi perfektecojn, trovos la eternan vivon, akiros la antaŭekzistajn favorojn, estos liberigita de la mallumo de eraro kaj lumigita per la lumo de lia gvido.

13

La formo de la semo estis foroferita por la arbo, sed ĝiaj perfektecoj iĝis por tiu ofero videblaj kaj klaraj, ĉar la arbo, la branĉoj, la folioj kaj floroj estis kaŝtenataj en la semo. Kiam la formo de la semo estis oferita, ĝiaj perfektecoj elmontris sin en la perfekta formo de folioj, floroj kaj fruktoj.

XXX.

ADAMO KAJ EVO.

1

Demando. – Kiel prezentas sin la vero en la rakonto pri Adamo kaj pri tio, ke li manĝis la frukton de la arbo?

2

Respondo. – En la Biblio estas skribite, ke Dio lokis Adamon en la ĝardenon de Edeno, por ke li ĝin kulturu kaj prizorgu, kaj diris al li: Manĝu la frukton de ĉiu arbo en la ĝardeno, krom de la arbo de bono kaj malbono, ĉar se vi manĝos de ĝi, vi mortos. Poste estas dirite, ke la serpento igis la virinon manĝi de la arbo, dirante: Dio malpermesis al vi manĝi de tiu ĉi arbo, por ke viaj okuloj ne malfermiĝu kaj vi ne distingu bonon de malbono. Tiam Evo manĝis de la arbo, kaj donis al Adamo, kiu ankaŭ manĝis; iliaj okuloj malfermiĝis, ili trovis sin nudaj kaj kovris siajn korpojn per folioj. Sekve de tiu ĉi faro ili ricevis riproĉojn de Dio. Dio diris al Adamo: “Ĉu vi manĝis de la malpermesita arbo?”  Adamo respondis: “Evo tentis min, kaj mi manĝis.”  Tiam Dio mallaŭdis Evon; evo diris: “La serpento tentis min, kaj mi manĝis.”  Pro tio la serpento estis malbenita, kaj malamikeco estis estigita inter la serpento kaj Evo, kaj inter iliaj posteuloj. Kaj Dio diris: La homo fariĝis kiel Ni, sciante bonon kaj malbonon, kaj eble li manĝos ankaŭ de la arbo de vivo kaj vivos eterne. Kaj Dio gardis la arbon de vivo.

3

Se ni prenas tiun ĉi rakonton en ĝia ekstera senco, konforme al la interpretado de amasoj, ĝi estas vere eksterordinara. La intelekto ne povas ĝin akcepti, konfirmi aŭ imagi; ĉar tiaj aranĝoj, tiaj detaloj, tiaj paroloj kaj riproĉoj estas malsimilegaj al tiuj de inteligenta homo, kaj des pli de Dio – de tiu Dio, kiu organizis la senfinan universon en plej perfekta formo, kaj ĝiajn sennombrajn loĝantojn kun absoluta sistemeco, forto kaj perfekteco.

4

Ni devas iom pripensi: se la laŭvorta signifo de tiu ĉi rakonto estus atribuita al saĝa homo, certe ĉiuj logike neus, ke tiu aranĝo, tiu elpensaĵo povus deveni de inteligenta estaĵo. Tial la rakonto pri Adamo kaj Evo, kiuj manĝis de la arbo, kaj pri ilia forpelo el la paradizo devas esti konsiderata simple kiel simbolo. Ĝi enhavas diajn misterojn kaj universalajn signifojn, kaj ĝi taŭgas al mirindaj klarigoj. Nur tiuj, kiuj estas enkondukitaj en misterojn, kaj tiuj, kiuj estas proksimaj al la Kortego de la Ĉionpova, estas konantoj de tiuj sekretoj. Pro tio tiuj versoj en la Biblio havas multajn signifojn.

5

Ni klarigos unu el ili kaj ni diros: Adamo signifas la spiriton de Adamo, kaj Evo lian animon. Ĉar en kelkaj lokoj de la Sanktaj Libroj, kie oni parolas pri virinoj, ili reprezentas la animon de homo. La arbo de bono kaj malbono signifas la homan mondon; ĉar la spirita kaj dia mondo estas pure bona kaj absolute luma, sed en la homa mondo lumo kaj mallumo, bono kaj malbono ekzistas kiel kontraŭaĵoj.

6

La serpento signifas alligitecon al la homa mondo. Tiu alligiteco de la spirito al la homa mondo kondukis la animon  kaj spiriton de Adamo el la mondo de libereco en la mondon de mallibereco, kaj igis lin trapasi el la Regno de Unueco en la homan mondon. Kiam la animo kaj spirito de Adamo eniris la homan mondon, li eliris el la paradizo de libereco kaj falis en la mondon de mallibereco. El la alteco de pureco kaj absoluta boneco li eniris la mondon de bono kaj malbono.

7

La arbo de vivo estas la plej alta grado de la mondo de l’ ekzisto: la posteno de la Vorto de Dio, kaj Universala Malkaŝanto. Tial tiu posteno estis gardata, kaj en la apero-tempo de la plej nobla universala Malkaŝanto ĝi iĝis videbla kaj klara. Ĉar la posteno de Adamo rilate al la apero kaj revelacio de la diaj perfektecoj estis en la embria stato; la posteno de Kristo estis la stato de matureco kaj la tempo de praveco, kaj la apero de la Plejgranda Lumdonanto [15]  estis la stato de perfekteco de la esenco de la kvalitoj. Jen kial en la superega paradizo la arbo de vivo estas esprimo por la centro de absolute pura sankteco, t.e. de la Dia Universala Malkaŝanto. De la tagoj de Adamo ĝis la tagoj de Kristo oni malmulte parolis pri la eterna vivo kaj ĉielaj universalaj perfektecoj. Tiu arbo de vivo estis la stato de la realeco de Kristo; per lia revelacio ĝi estis plantita kaj ornamita per eternaj fruktoj.

8

Konsideru nun, kiagrade tiu ĉi signifo konformas al la realeco. Ĉar la spirito kaj animo de Adamo, alligitaj foje al la homa mondo, trapasis el la mondo de libereco en la mondon de mallibereco, kaj iliaj posteuloj postrestis en la mallibereco. Tiu alligiteco de la animo kaj spirito al la homa mondo, kiu estas peko, estis heredita de la posteuloj de Adamo, kaj ĉiam estas la serpento meze de iliaj spiritoj, kaj en malamikeco kun ili. Tiu malamikeco daŭras kaj ne ĉesas. Ĉar la alligiteco al la mondo estis kaŭzo de la mallibereco de spiritoj, kaj tiu mallibereco estas identa kun peko, kiu estas transdonita de Adamo al lia posteularo. Ĝuste pro tiu ĉi alligiteco homoj estis senigitaj de esenca spiriteco kaj alta stato.

9

Kiam la sanktbenitaj blovoj de Kristo kaj la sankta lumode la Plejgranda Lumdonanto [16]  esits disvastigitaj, la homaj realecoj, tio estas tiuj, kiuj turnis sin al la Vorto de Dio kaj ricevis la malŝparaĵon de Lia malavareco, estis savitaj de tiu alligiteco kaj peko, ricevis la eternan vivon, estis liberigitaj el la katenoj de mallibereco kaj atingis la mondon de libereco. Ili iĝis liberaj de la malvirtoj de la homa mondo kaj estis benitaj per la virtoj de la Regno. Tio ĉi estas la signifo de la vortoj de Kristo: “Mi donis mian sangon por la vivo de la mondo” ; ĝi signifas: Mi volis por mi ĉiujn tiujn zorgojn, suferojn kaj malfeliĉojn, kaj eĉ la plej grandan martirecon, por atingi tiun celon – pardonon de pekoj: t.e. malligon de spiritoj de la homa mondo kaj ilian alligon al la dia mondo; por ke leviĝu personoj, kiuj estos ĉefesenco de gvido de la homaro kaj elmontrantoj de l’ perfektecoj de la Superega Regno.

10

Rimarku, ke se, konforme al la supozoj de la Popolo de la Libro [17] , la signifo estus akceptita en ĝia ekstera senco, tio estus absoluta maljusteco kaj kompleta antaŭdestino. Se Adamo pekis per proksimiĝo al la malpermesita arbo, kia estis la peko de la glora Abrahamo, kaj kian malbonon faris Moseo la Interparolanto? Kia estis la krimo de Noa la Profeto? Kia estis la kulpo de Jozefo la Verama? Kiaj estis la maljustaĵoj de la profetoj de Dio, kaj kia estis la peko de Johano la Ĉasta? Ĉu la justeco de Dio permesus, ke pro la peko de Adamo ĉiuj tiuj lumigitaj Malkaŝantoj suferu turmentojn en la infero ĝis venis Kristo kaj per la sinofero savis ilin de la doloregaj torturoj? Tia ideo estas ekster ĉia leĝo kaj regulo, kaj povas esti akceptita de neniu inteligenta persono.

11

Ne, ĝi signifas tion, kio jam estis dirita: Adamo estas la spirito de Adamo, kaj Evo estas lia animo; la arbo estas la homa mondo, kaj la serpento estas tiu alligiteco al la homa mondo, kiu estigas pekon, kaj kiu infektis la posteulojn de Adamo. Kristo per siaj sanktaj blovoj savis homojn de tiu alligiteco kaj liberigis ilin de tiu peko. Kvankam el tiu alligiteco sekvas rezultatoj, tamen alligiteco al la tera mondo kompare kun alligiteco al la spirita mondo estas konsiderata kiel peko. Bonaj agoj de fideluloj estas pekoj por Proksimuloj. Tio ĉi estas certigita. Tiel la korpa forto estas ne nur mankohavo kompare kun la spirita forto sed en tiu ĉi komparo ĝi estas malforto. Same la fizika vivo kompare kun la eterna vivo en la Regno estas konsiderata kiel morto. Tial Kristo nomis la fizikan vivon morto kaj diris: “Lasu la mortintoj enterigi siajn mortintojn.” Kvankam tiuj personoj posedis la fizikan vivon, tamen en liaj okuloj tiu vivo estis morto.

12

Tio ĉi estas unu el la signifojn de la biblia rakonto pri Adamo. Pensu pri ĝi, ĝis vi malkovros la aliajn.

XXXI.

KLARIGO DE LA BLASFEMO KONTRAŬ LA SANKTA SPIRITO.

1

Demando. – “Tial mi diras al vi: Ĉia peko kaj ĉia blasfemo estos pardonita al homoj; sed la blasfemo kontraŭ la Spirito ne estos pardonita. Kaj al iu, kiu parolos vorton kontraŭ la Filo de homo, tio estos pardonita; sed al iu, kiu parolas kontraŭ la Sankta Spirito, tio ne estos pardonita en ĉi tiu mondo, nek en la venonta.” (Mat. XII, 31, 32.)

2

Respondo. – La sanktaj realecoj de la Malkaŝantoj havas du spiritajn statojn. Unu estas la loko de la revelacio, kiu povas esti komparita kun la pozicio de la sunglobo, kaj la alia estas la brilego de la revelacio, kiu estas kiel ĝia lumo kaj radiado; tio ĉi estas la perfektecoj de Dio, alivorte – la Sankta Spirito. Ĉar la Sankta Spirito estas la diaj malavarecoj kaj la perfektecoj de la Sinjoro; kaj tiuj diaj perfektecoj estas kiel la radioj kaj la varmo de la suno. La brilantaj radioj de la suno forman ĝian ekziston, kaj sen ili ne estus la suno. Se la sinelmontro kaj reflekto de la diaj perfektecoj ne estus en Kristo, Jesuo ne estus Mesio. Li estas Malkaŝanto, ĉar li respegulas en si mem la diajn perfektecojn. La profetoj de Dio estas elmontrantoj de la perfektecoj de la Sinjoro – t.e. la Sankta Spirito estas videbla en ili.

3

Se iu restas for de la Malkaŝanto, li tamen povas esti vekita; ĉar li ne rekonis la Malkaŝanton de la diaj perfektecoj. Sed se li malrespektas la diajn perfektecojn mem, alivorte la Sanktan Spiriton, estas klare, ke li estas kiel versperto, kiu malamas lumon

4

Kontraŭ tiu malŝatego de la lumo ne estas kuracilo, kaj ĝi ne povas esti pardonita; ĝi signifas, ke ne estas eble por li proksimiĝi al Dio. Tiu lampo estas lampo pro sia lumo; sen la lumo ĝi ne estas lampo. Se do iu malamas la lumon de la lampo, li estas kvazaŭ blinda, kaj ne povas kompreni la lumon; kaj blindeco estas kaŭzo de eterna ekzilo for de Dio.

5

Estas kompreneble, ke oni ricevas favoron de la malavareco de la Sankta Spirito, kiu aperas en la Malkaŝanto de Dio, kaj ne de la personon de la Malkaŝanto. Pro tio se iu ne ricevas favoron de la Malavareco de la Sankta Spirito, li restas senigita de la dia donaco, kaj la ekzilo mem forigas lin ekster ĉian pardonon.

6

Tio ĉi estas la kaŭzo, pro kiu multaj homoj, kiuj estis malamikoj de la Malkaŝantoj kaj ne konfesis ilin, ekkoninte ilin unu fojon, iĝis iliaj amikoj. La malamikeco kontraŭ la Malkaŝanto ne estis kaŭzo de la ĉiama ekzilo; ĉar tiuj, kiuj allasis ĝin al si, estis malamikoj de la lumtenantoj, ne sciante, ke ili estas brilantaj lumoj de Dio. Ili ne estis malamikoj de la lumo, kaj kiam ili ekkomprenis, ke la lumtenanto estas la loko de malkaŝiĝo de la lumo, ili iĝis ĝiaj sinceraj amikoj.

7

La senco estas tia: restado for de la lumtenantoj ne sekvigas la eternan ekzilon, ĉar oni povas vekiĝi kaj iĝi vigla; sed malamikeco kontraŭ la lumo estas kaŭzo de la eterna ekzilo, kaj kontraŭ tio ĉi ne estas kuracilo.

XXXII.

KLARIGO DE LA VERSO: “ĈAR MULTAJ ESTAS VOKITAJ,

SED MALMULTAJ ESTAS ELEKTITAJ”.

1

Demando. – En la Evangelio Kristo diras: “Multaj estas vokitaj, sed malmultaj estas elektitaj,”  kaj en la Korano estas skribite: “Li verŝos specialan favoron sur kiun ajn li volos” . Kion signifon havas tiuj ĉi vortoj?

2

Respondo. – Sciu, ke la organizo kaj perfekteco de la tuta universo postulas, ke la ekzisto elmontru sin en sennombraj formoj. Ĉar estaĵoj ne povus esti enkorpigitaj en unu gradon, unu staton, unu genton, unu specon kaj unu klason; sendube necesa estas la diferenco kaj distingo de fromoj, kaj la diverseco de gentoj kaj specoj. Ĝi signifas, ke nepra estas la grado de mineralo, vegetaĵo, la bestaj kreaĵoj kaj homo; ĉar la mondo ne povus esti aranĝita, bela, organizita kaj perfekta sole kun homoj. Simile sole kun bestoj, aŭ kun vegetaĵoj, aŭ kun mineraloj la mondo ne povus aperigi la belajn pejzaĝojn, precizan organizon kaj ravan belecon. Sendube la ekzisto brilradias plej grandan perfektecon dank’ al la diverseco de gradoj, statoj, specoj kaj klasoj.

3

Ekzemple se tiu ĉi arbo konsistus entute nur el fruktoj, ne povus esti atingita la vegetaĵa perfekteco; ĉar folioj, floroj kaj fruktoj estas necesaj, por ke la arbo estu ornamita per plej granda beleco kaj perfekteco.

4

Simile konsideru la korpon de homo: ĝi devas konsisti el diversaj organoj, partoj kaj membroj. La homa beleco kaj perfekteco postulas la ekziston de orelo, okulo, cerbo, kaj eĉ la haroj kaj ungoj; se homo konsistus entute nur el cerbo, okuloj aŭ oreloj, ĝi estus egala al malperfekteco. Tiel ankaŭ manko de haroj, okulharoj, dentoj kaj ungoj estus absoluta manko, kvankam kompare kun okuloj ili estas sensentaj kaj similas tiurilate mineralojn aŭ vegetaĵojn; sed ilia manko en la korpo de homo estus certe neperfekta kaj malplaĉa.

5

La gradoj de l’ ekzisto estas diversaj kaj multaj. Unuj estaĵoj estas pli altaj en la skalo, ol aliaj. Estas do laŭ la volo kaj deziro de Dio, ke certaj kreaĵoj estas elektitaj al la plej alta grado, kiel homo, kelkaj estas lokitaj sur la meza grado, kiel vegetaĵoj, kaj certaj estas lasitaj sur la plej malalta grado, kiel mineraloj.

6

Ĝi estas pro la favoro de Dio, ke homo estas elektita al la plej alta grado; kaj la diferencoj, kiuj ekzistas inter homoj rilate iliajn spiritajn progresojn kaj ĉielajn perfektecojn, estas ankaŭ pro la elekto de la Kompatema. Ĉar kredo, kiu estas la eterna vivo, estas signo de favoremo kaj ne rezulto de justeco. La flamo de la fajro de amo en tiu ĉi mondo de tero kaj akvo venas pro la altira povo, kaj ne pro penado kaj klopodado. Tamen per penado kaj pacienco oni povas akiri komprenon, sciadon kaj aliajn perfektecojn; sed nur la lumo de la Dia Beleco povas ravi kaj tuŝi spiritojn per la povo de altirado. Tial estas dirite: “Multaj estas vokitaj, sed malmultaj estas elektitaj” .

7

Sed la materialaj estaĵoj ne estas malŝatindaj, juĝataj kaj respondoj por sia propra grado kaj stato. Ekzemple mineraloj, vegetaĵoj kaj bestoj estas aprobindaj en siaj diversaj gradoj: sed se en siaj propraj gradoj ili restas malperfektaj, ili indas mallaŭdon, ĉar la grado mem estas pure perfekta.

8

La diferencoj inter homoj estas de du specoj: unu estas la diferenco en stato, kaj tiu ĉi diferenco ne estas riproĉinda. La alia estas la diferenco de kredo kaj certeco; perdo de ili estas riproĉinda; ĉar tiam la persono trovas sin ekregita de siaj deziroj kaj pasioj, kiuj senigas lin de tiuj ĉi benoj kaj malebligas al li senti la altiran povon de amo de Dio. Kvankam tiu homo estas laŭdinda kaj aprobinda en sia stato, tamen, estante senigita de la perfektecoj de tiu ĉi stato, li iĝos fonto de malperfektecoj, por kiuj li estas responda. [18]

XXXIII.

LA “REVENO”, PRI KIU PAROLIS LA PROFETOJ.

1

Demando. – Ĉu vi bonvolos klarigi la problemon de la Reveno?

2

Respondo. – Baha’u’lláh respondis tiun ĉi demandon plene kaj klare en la Libro de Íqán; legu ĝin, kaj la vero de la problemo iĝos klara por vi. Sed ĉar vi demandis pri tio, mi klarigos ĝin mallonge. Ni komencos la klarigojn de la Evangelio ĉar tie estas dirite, ke kiam Johano la filo de Zaĥariaso aperis kaj estis donanta al homoj la ĝojan novaĵon pri la Regno de Dio, oni demandis lin: “Kiu vi estas? Ĉu vi estas la promesita Mesio?”  Li respondis : “Mi ne estas la Mesio” . Tiam oni demandis lin: “Ĉu vi estas Elija?”  Li diris: “Mi ne estas.” Tiuj ĉi vortoj elmontras kaj pruvas, ke Johano la filo de Zaĥariaso ne estis la promesita Elija. Sed in la tago de l’ transfiguriĝo sur la monto Tabor Kristo diris klare, ke Johano la filo de Zaĥariaso estis la promesita Elija.

3

En la ĉapitro naŭa, versoj 11-13 de la Evangelio de S-ta Marko estas dirite: “Kaj ili demandis lin, dirante: Kial diras la skribistoj, ke Elija devas veni antaŭe? Kaj li diris al ili: Vere Elija venas antaŭe kaj restarigas ĉion; kaj kiel estas skribite pri la Filo de homo, ke li devas multe suferi kaj esti malestimata. Sed mi diras al vi, kiel estas skribite pri li.”

4

En la ĉapitro deksepa verso 13 de S-ta Mateo estas dirite: “Tiam la disĉiploj komprenis, ke li parolis al ili pri Johano la Baptisto.”

5

Oni demandis Johanon la Baptiston: “Ĉu vi estas Elija?” Li respondis: “Ne, mi ne estas” , kvankam estas dirite en la Evangelio, ke Johano estis la promesita Elija, kaj ankaŭ Kristo klare diris tion. Se do Johano estis Elija, kial li diris: “Mi ne estas” ? kaj se li ne estis Elija, kial Kristo diris, ke li estas?

6

La klarigo etas la jena: temas ne pri la personeco, sed pri la realeco de la perfektecoj; t.e. la samaj perfektecoj, kiuj estis en Elija, ekzistis en Johano la Baptisto kaj estis plene realigitaj en li. Tial Johano la Baptisto estis la promesita Elija. En tiu ĉi afero koncernata estas ne la esenco [19] , sed la kvalitoj. Ekzemple en la lasta jaro estis floro, kaj ankaŭ en tiu ĉi jaro estas floro; mi diras, ke la floro de la lasta jaro revenis. Mi ne esprimas tiel, ke revenis tiu sama floro en sia preciza individueco; sed ĉar tiu ĉi floro havas tiajn samajn kvalitojn kiel la pastintjara, ĉar ĝi havas saman odoron, delikatecon, koloron kaj formon – mi diras, ke la floro de la pasinta jaro revenis, kaj ke tiu ĉi floro estas la antaŭa floro. Kiam printempo venas, ni diras, ke revenis la pasintjara printempo, ĉar ĉio, kio trovis sin en la printempo de la lasta jaro, estas en tiu ĉi printempo. Jen kial Kristo diris: Vi vidos ĉion, kio okazis en la tagoj de la antaŭaj profetoj.

7

Ni donos alian ekzemplon: semo de la lasta jaro estis semita, elkreskis branĉoj kaj folioj, floroj kaj fruktoj aperis, kaj ĉio denove transiris en semon. Kiam la dua eso estos ĵetita en la teron, elkreskos el ĝi arbo, kaj denove revenos la branĉoj, folioj, floroj kaj fruktoj kaj la arbo reaperos en sia perfekteco. Ĉar la komenco de ĉio estis semo, kaj la fino estas semo, ni diras, ke la semo revenis. Kiam ni rigardas la arbon mem, ĝi estas alia arbo, sed kiam ni rigardas la florojn, foliojn kaj fruktojn, elmontras sin la sama odoro, delikateco kaj gusto. Tial la perfektecoj de la arbo revenis duafoje.

8

Tiel same se ni rigards la revenon de individuo, ĝi estas alia individuo; sed se ni rigardas la kvalitojn kaj perfektecojn – revenis la samaj. Tial kiam Kristo diris: “Li estas Elija” , ĝi signifis: tiu persono estas aperiganto de la bonfaremo, perfektecoj, karaktero, kvalitoj kaj virtoj de Elija. Johano la Baptisto diris: “Mi ne estas Elija”.  Kristo konsideris la kvalitojn, perfektecojn, karakteron kaj virtojn de la ambaŭ kaj Johano rigardis sian personecon kaj individuecon. Simile estas kun tiu lampo: ĝi estis ĉi tie la lastan nokton, ankaŭ ĉi-nokte ĝi estas lumigita kaj morgaŭ ankaŭ ĝi brilos. Ni diras ke la lampo de tiu ĉi nokto estas la sama lumo, kiel tiu de la lasta nokto, kaj ke ĝi revenis. Tio ĉi koncernas la lumon, kaj ne la oleon, meĉon aŭ ingon.

9

Tiu ĉi demando estas plene kaj komplete klarigita en Kitáb-i-Íqán.

XXXIV.

LA KONFESO DE KREDO DE PETRO.

1

Demando. – En la Evangelio de S-ta Mateo estas dirite: “Vi estas Petro, kaj sur ĉi tiu roko mi konstruos mian eklezion” . Kion signifon havas tiu ĉi verso?

2

Respondo. – Tiu ĉi diro de Kristo estas konforme de la vortoj de Petro, kiam Kristo demandis: Kiu vi diras, ke mi estas? Kaj Petro respondis: Mi kredas, ke “Vi estas la Filo de la vivanta Dio” . Tiam Kristo diris al li: “Vi estas Petro [20]  – ĉar Cefas aramee signifas roko – kaj sur ĉi tiu roko mi konstruos mian eklezion. ” Ĉar la aliaj responde al Kristo diris, ke li estas Elija, kaj iuj, ke li estas Johano, kaj kelkaj, ke Jeremia aŭ unu el la profetoj.

3

Kristo deziris per sugesto aŭ aludo konfirmi la vortojn de Petro: tial pro la taŭgeco de lia nomo, Petro, li diris: “kaj sur ĉi tiu roko mi konstruos mian eklezion” , kio signifas: via kredo, ke Kristo estas la Filo de la vivanta Dio, estas fundamento de la religio de Dio; kaj sur tiu ĉi kredo starigita estos la fundamento de la eklezio de Dio, kiu estas la leĝo de Dio.

4

La ekzisto de la tombo de Petro en Romo estas dubinda; ĝi ne estas aŭtentikigita; kelkaj diras, ke ĝi estas en Antioke.

5

Plue, ni komparu la vivojn de kelkaj papoj kun la religio de Kristo. Kristo, malsata, sen rifuĝejo, manĝis herbojn en sovaĝejo kaj estis malema vundi ies sentojn. Papo sidas en kaleŝo, kovrita per oro, kaj pasigas la tempon en plej granda pompo, en tiaj plezuroj kaj luksaĵoj, riĉaĵoj kaj adorado, kiajn reĝoj neniam havis.

6

Kristo dolorigis neniun, sed kelkaj papoj mortigadis senkulpajn homojn: rigardu en la historion. Kiom da sango papoj verŝis nur por konservi la ĉi-tempan potencon! Pro nuraj diferencoj de opinioj ili arestadis, malliberigadis kaj mortigadis milojn da servantoj de la homara mondo kaj instruitulojn, kiuj malkovris la sekretojn de la naturo. Ĝis kia grado ili kontraŭis al la vero!

7

Pensu pri la instruoj de Kristo, kaj konsideru la kutimojn kaj manierojn de la papoj. Konsideru: ĉu estas ia simileco inter la instruoj de Kristo kaj la manieroj de regado de la papoj? Ni ne ŝatas kritiki, sed la historio de Vatikano estas vere neordinara. La objekto de nia rezonado estas tio, ke la instruoj de Kristo estas unu afero, kaj la regadmaniero de la papoj estas tute diferenca; ili ne konsentas unu kun la alia. Rigardu, kiom da protestantoj estis mortigitaj laŭ ordono de la papoj. Al kiom da tiranaĵoj kaj persekutoj oni kuraĝigadis, kiom da punoj kaj torturoj oni suferigadis! Ĉu en tiuj agoj oni povas retrovi iun el la dolĉaj aromoj de Kristo? Ne, en la nomo de Dio! Tiuj homoj ne obeis Kriston, dum sankta Barbaro, kies bildo estas antaŭ ni, obeis Kriston, sekvis liajn paŝojn kaj transmetis liajn ordonojn en la vivon. Inter la papoj estas kelkaj benituloj, kiuj sekvis la paŝojn de Kristo, speciale en la unuaj jarcentoj de la kristana epoko, kiam ĉi-tempaĵoj mankis kaj la provoj de Dio estis severaj. Sed kiam ili ekposedis la regan potencon, atingis la mondan honoron kaj prosperon, la papa kortego tute forgesis Kriston kaj okupiĝis per la ĉi-tempa potenco, pompo, komforto kaj lukso; ĝi mortigadis homojn, kontraŭstaris disvastiĝadon de la scio, baris la vojon al la lumo de sciado kaj eldonadis ordonojn de mortigado kaj rabado. Miloj da personoj, scienculoj kaj instruituloj kaj senkulpaj homoj pereis en la malliberejoj de Romo. Konsiderante ĉiujn tiujn agojn kaj farojn, kiel oni povas kredi la Reprezentantecon de Kristo?

8

La papa kortego ĉiam estis kontraŭ la scienco; oni konsentas eĉ en Eŭropo, ke religio estas kontraŭaĵo de scienco, kaj ke scienco estas detruilo por la fundamentoj de religio. Dume kiam la religio de Dio akcelas la veron, fondas sciencon kaj instruitecon, ĝi estas plena de bonvolo por instruituloj; ĝi estas tio, kio civilizas la homaron, malkovras la sekretojn de l’ naturo kaj lumigas la horizonton de la mondo. Sekve kiel oni povas diri, ke ĝi kontraŭas sciencon? Dio gardu! Ne, je Dio, la scio estas plej glorinda donaĵo al homo kaj plej nobla el la homaj perfektecoj. Konstraŭstari al la scio estas ignoreco, kaj tiu, kiu malestimas la scion kaj sciencon, ne estas homo, sed, pli prave, besto sen inteligenteco. Ĉar la scienco estas lumo, vivo, feliĉo, beleco kaj vojo de alproksimiĝo al la Sojlo de l’ Unueco. Ĝi estas la honoro kaj gloro de la homaro kaj la plej granda malavaraĵo de Dio. La scienco estas identa kun gvido, kaj ignoreco estas vera senvojeco.

9

Feliĉaj estas tiuj, kiuj pasigas la tagojn de sia vivo en akirado de la scienco, en malkovrado de la sekretoj de l’ naturo kaj en penetrado de la subtilaĵoj de la pura vero! Ve al tiuj, kiuj kontentiĝas per ignoreco, kies koroj ĝojiĝas per senpensa imitado, kiuj falis en plejprofundon de sencio kaj malsaĝeco, kaj vanperdis siajn vivojn!

XXXV.

ANTAŬDESTINO.

1

Demando. – Se Dio havas scion pri ago, plenumota de iu, kaj ĝi estas skribita sur la Tabuleto de Destino, ĉu estas eble rezisti ĝin?

2

Respondo. – Antaŭkono de afero ne estas kaŭzo de ĝia realiĝo; ĉar la esenca scio de Dio, simile, entenas la realecojn de aferoj tiel antaŭ kiel post ilia ekzisto, kaj ĝi ne estas kaŭ de ilia ekzisto. Ĝi estas perfekteco de Dio. Sed tio, kio estis profetita pro la inspiro de Dio per la langoj de la profetoj koncerne la aperon de la Promesito de la Biblio, ne estis kaŭzo de la revelacio de Kristo.

3

La kaŝitaj sekretoj de la estonteco estis malkaŝitaj al la profetoj, kaj tiel ili ricevis la scion pri la venontaj okazoj, kiujn ili antaŭdiris. Tiu ĉi scio kaj tiuj ĉi profetaĵoj ne estis kaŭzoj de la okazintaĵoj. Ĉi-vespere, ekzemple, ĉiu scias, ke post sep horoj la suno leviĝos; sed tiu ĉi ĝenerala antaŭscio ne kaŭzas la leviĝon kaj aperon de la suno.

4

Tial la scio de Dio en la regno de ĉi-mondeco ne estigas la formojn de la aferoj; kontraŭe, ĝi estas purigita de la pasinteco, estanteco kaj estonteco. Ĝi estas identa kun la realeco de la aferoj; ĝi ne kaŭzas ilian ekeston.

5

Simile mencio kaj priskribo de afero en la Libro ne estas kaŭzoj de ĝia estiĝo. La profetoj per la dia inspiro sciis, kio okazos. Ekzemple per la dia inspiro ili sciis, ke Kristo estos martirigita, kaj ili antaŭdiris tion. Ĉu tamen ilia scio kaj informiteco estis kaŭzoj de la martirigo de Kristo? Ne, tiu ĉi scio estas perfekteco de la profetoj, kaj ĝi ne kaŭzis la martirigon.

6

Matematikistoj per astronomia kalkulado ekscias, ke en certa tempo okazos eklipso de la luno aŭ de la suno. Sendube tiu ĉi malkovro ne kaŭzas la eklipson. Tio ĉi estas, kompreneble, nur analogio, kaj ne ekzakta bildo.

REEN AL LA UNUA PARTO

REEN AL “TRADUKOJ DE LIDIA ZAMENHOF KAJ ROAN ORLOFF STONE”

AL LA TRIA PARTO

ĈEFPA Ĝ O

AL LA BAHAA ESPERANTO-LIGO (BEL)

[1]  Elĉerpaĵo el la letero al la Sháh Násiri’d-Dín.

[2]  La Korano, suro 19.

[3]  La Korano, suro 36.

[4]  Tiu ĉi konversaciko elmontras, kiel vane estas diskuti pri tiaj demandoj; la instruoj de ‘Abdu’l-Bahá pri la naskiĝo de Kristo estos prezentitaj en la senkvanta ĉapitro.

[5]  Gen. II,7.

[6]  Agoj, XV, 30.

[7]  t.e. de Kristo, kiun mahometanoj ofte nomas per la titolo Rúhu’lláh, la Spirito de Dio.

[8]   Kitáb-i-Íqán  – unu el la unu aj verkoj de Bahá’u’lláh, skribita en Ba gh dád antaů la deklaro de Lia Revelacio.

[9]  En tiuj ĉi interparoloj, kiel la leganto jam certe rimarkis, ‘Abdu’l-Bahá deziras pli montri la signifon de certaj fragmentoj de la Sanktaj Libroj, ol citi ilian precizan tekston.

[10]  Masikh – monstro. En la arab a lingvo estas vortludo per la esprimoj Masih, Mesio, kaj masikh, monstro.

[11]  Rig. “Panteismo”, p….

[12]  La Dia Malkaŝanto.

[13]  t.e. la Realeco de Kristo.

[14]  Abu’l-bashar, t.e. la patro de homo, estas unu el la titoloj kiujn la mahometanoj donas al Adamo.

[15]  Bahá’u’lláh.

[16]   Bahá’u’lláh.

[17]  La judoj kaj kristanoj.

[18]  Rig: “Kaůzoj de la diferenco j inter homaj karakteroj”, p….

[19]  t.e. la individueco.

[20]  Kiel oni scias, la vera nomo de Petro estis Simon, sed Kristo nomis lin Cefas, kio respondas al la greka vorto petras, signifanta roko.

PARTO III

PRI LA POVOJ KAJ STATOJ DE LA MALKAŜANTOJ DE DIO

XXXVI.

KVIN GRADOJ DE SPIRITO.

1

Sciu, ke, ĝenerale parolante, estas kvin kategorioj de spirito. La unua estas la vegetaĵa spirito: tio ĉi estas povo, kiu rezultas el kombinaĵo de elementoj kaj sinmikso de substancoj laŭ dekreto de la Plejsupra Dio, kaj el influado, efikado kaj interrilatado de aliaj ekzistaĵoj. Kiam tiuj substancoj kaj elementoj estas apartigitaj unu de alia, la kreskopovo ankaŭ ĉesas ekzisti; tiel, por uzi alian bildon, elektro rezultas el kombiniĝo de elementoj kaj kiam tiuj elementoj estas apartigitaj, la elektra forto ĉesas kaj malaperas. Tia estas la vegetaĵa spirito.

2

Poste estas la besta spirito, kiu ankaŭ rezultas el sinmikso kaj kombiniĝo de elementoj; sed tiu ĉi kombiniĝo estas pli kompleta, kaj laŭ dekreto de la Plejpotenca Sinjoro atingita estas perfekta sinmikso kaj estigita estas la besta spirito, alivorte la sentopovoj. Ĝi perceptas la realecon de aferoj el tio, kio estas vidata kaj videbla, aŭdebla, manĝebla, tuŝebla kaj flarebla. Post la dispartiĝo kaj malkombiniĝo de la kombinitaj elementoj tiu ĉi spirito nature malaperos. Ĝi estas kiel la lampo, kiun ni vidas: kiam la oleo kaj meĉo kaj fajro estas kunigitaj, ni havas rezulte lumon; sed kiam la oleo estos finita kaj la meĉo konsumita, la lumo ankaŭ ĉesos kaj malaperos.

3

La homan spiriton oni povas kompari al la malavareco de la suno, brilanta sur kristalo. La korpo de homo, kiu estas kunmetita de elementoj, estas kombinita kaj miksita en plej perfektan formon: ĝi estas la plej solida konstruaĵo, la plej nobla kombinaĵo, la plej perfekta ekzistaĵo. Ĝi kreskas kaj disvolvas sin per la besta spirito. Tiun perfektan korpon oni povas kompari al kristalo, kaj la homan spiriton al la suno. Se eĉ la kristalo rompiĝas, la malavareco de la suno daŭras; kaj se la kristalo estas neniigita aŭ ĉesas ekzisti, nenia malbontrafo okazas al la malavareco de la suno, kiu estas eterna. Tiu ĉi spirito havas la povon de malkovrado; ĝi entenas ĉion. Ĉiuj tiuj mirindaj signoj, sciencaj malkovroj, grandaj enterprenoj kaj gravaj historiaj okazoj, kiujn vi konas, estas ŝuldataj al ĝi. El la regno de la nevidebla kaj kaŝita ĝi eligis ilin per spirita povo en la sferon de la videbla. Tiel homo estas sur la tero, li tamen faras malkovrojn en la ĉielo. Laŭ konataj realaĵoj, t.e. laŭ aferoj konataj kaj videblaj, li malkovras nekonatajn aferojn. Ekzemple homo estas sur sia duonglobo, sed, kiel Kolombo, per sia rezonpovo li malkovras la alian duonglobon, Amerikon, ĝis tiam nekonitan. Lia korpo estas peza, sed per la helpo de la instrumento, kiun li elpensis, li kapablas flugi alten. Liaj movoj estas malrapidaj, sed per la instrumento, kiun li elpensis, li vojaĝas orienten kaj okcidenten kun grandega rapideco. Mallonge dirante, tiu povo entenas ĉion.

4

Sed la spirito de homo havas du flankojn: unu dian, unu satanan. Tio signifas, ke ĝi estas kapabla al plej granda perfekteco, aŭ al plej granda malperfekteco. Se ĝi akiras virtojn, ĝi estas la plej nobla el la estaĵoj, kaj se ĝi akiras malvirtojn, ĝi iĝas la plej degradita estaĵo.

5

La kvara grado de spirito estas la ĉiela spirito. Ĝi estas la spirito de kredo kaj la malavaraĵo de Dio; ĝi ekestas pro blovo de la Sankta Spirito, kaj per la dia povo ĝi iĝas kaŭzo de la eterna vivo. Ĝi estas tiu forto, kiu homon teran faras ĉiela, kaj homon malperfektan – perfekta. Ĝi kaŭzas, ke tio kio estis malpura, iĝas pura, ke tiu, kiu estis silenta, iĝas elokventa; ĝi purigas kaj sanktigas tiujn, kiuj estis kaptitoj de korpaj deziroj; ĝi personon malsaĝan faras saĝa.

6

La kvina spirito estas la Sankta Spirito. Tiu Sankta Spirito estas peranto inter Dio kaj Liaj kreitoj. Ĝi estas kvazaŭ spegulo, turnita al la suno. Kiel pura spegulo ricevas lumon de la suno kaj transdonas tiun ĉi malavaraĵon al aliaj, tiel la Sankta Spirito estas peranto de la Sankta Lumo el la Suno de l’ Realeco, kiun ĝidonas al sanktigitaj realecoj. Ĝi estas ornamita per ĉiuj diaj perfektecoj. Ĉiufoje kiam ĝi aperas, la mondo estas renovigita kaj nova ciklo estas komencita. La korpo de la homara mondo surmetas novajn vestojn. Oni povas ĝin kompari al printempo: kiam ĝi venas, la mondo pasas el unu stato en alian staton. Pro alveno de printempo la nigra tero kaj kampoj kaj sovaĝejoj iĝas verdaj kaj florantaj, kaj ĉiaspecaj floroj kaj dolĉaramaj herboj komencas kreski; arboj ricevas novan vivon, novaj fruktoj aperas kaj nova ciklo estas komencita. Same estas la apero de la Sankta Spirito. Kiam ĝi aperas, ĝi renovigas la homaran mondon kaj donas novan spiriton al la homaj realecoj: ĝi vestas la mondon de l’ ekzito per laŭdinda vesto, dispelas la mallumon de senscio kaj kaŭzas radiadon de la lumo de perfektecoj. Kristo per tiu ĉi povo renovigis la ciklon; la ĉiela printempo kun plej granda freŝeco kaj dolĉeco dismetis sian tendaron en la homara mondo, kaj la vivodona venteto flarigis dolĉajn odorojn al lumigitoj.

7

Tiel same la apero de Bahá’u’lláh estis kvazaŭ nova printempo, kiu venis kun sanktaj ventetoj, kun armeoj de la eterna vivo, kaj kun ĉiela potenco. Ĝi starigis la Tronon de la Dia Regno en la mezo de la mondo, kaj per la povo de la Sankta Spirito revivigis animojn kaj estigis novan ciklon.

XXXVII.

ONI  POVAS KOMPRENI DION NUR PER LA DIAJ MALKAŜANTOJ.

1

Demando. – Kia estas la rilato de la Realeco de Dio al la Grandaj Leviĝlokoj kaj la Diaj Tagiĝ-punktoj?

2

Respondo. – Sciu, ke la Realeco de Dio, aŭ la substanco de la Esenco de Unueco estas pura sankteco kaj absoluta perfekteco: t.e. ĝi estas sanktigita kaj esceptita de ĉiaj laŭdoj. Ĉiuj plej superaj kvalitoj kaj gradoj de la ekzisto rilate al tiu sfero estas nur imagaĵoj. Ĝi estas nevidebla, nekomprenebla, neatingebla, esenco pura, kiun oni ne povas priskribi; ĉar la Dia Esenco entenas ĉion. Vere, tio, kio entenas, estas pli granda ol tio, kio estas entenata, kaj la entenata ne povas enteni tion, de kio ĝi estas entenata, nek kompreni ĝian realecon. Kiom ajn progresus menso, se ĝi eĉ atingus la ekstreman gradon de kompreno, la limon de la komprenkapablo, ĝi vidos la diajn signojn kaj kvalitojn en la mondo de l’ kreaĵoj, kaj ne en la mondo de Dio. Ĉar la esenco de l’ kvalitoj de la Sinjoro de Unueco estas en la altsfero de sankteco kaj por mensoj kaj komprenoj ne ekzistas vojo por alpaŝi tiun lokon. “La vojo estas fermita kaj serĉado estas malpermesita.”

2

Estas klare, ke la homa kompreno estas kvalito de la ekzisto de homo, kaj ke homo estas signo de Dio: kiel do la kvalito de la signo povus kompreni la kreinton de la signo? Alivorte, kiel la kompreno, kiu estas kvalito de la ekzisto de homo, povus enteni Dion? Pro tio la Realeco de Dio estas kaŝita kontraŭ ĉia kompreno kaj kovrita kontraŭ la mensoj de ĉiuj homoj. Estas absolute neeble levi sin al tiu sfero. Ni scias, ke ĉio, kio estas pli malalta, estas nekapabla kompreni la realecon de tio, kio estas pli alta. Tiel ŝtono, tero, arbo, kiom ajn ili disvolviĝus, ne povas kompreni la realecon de homo, kaj ne povas imagi la kapablon de vido, aŭdo kaj la aliaj sentopovojn, kvankam ili ĉiuj estas same kreitaj. Kiel do povas homo, la kreito, kompreni la realecon de la pura Esenco de la Kreinto? Tiu sfero estas nealpaŝebla por kompreno, nenia klarigo sufias por ĝin komprenigi, kaj ne ekzistas povo por ĝin prezenti. Kion komunan havas atomo de polvo kun la pura mondo, kaj kia rilato ezkistas inter limhava menso kaj la senfina mondo? Mensoj ne kapablas kompreni Dion, kaj animoj konsterniĝus, klarigante Lin. “La okuloj Lin ne vidas, sed Li vidas la okulojn. Li estas la Ĉionscia, la Saĝa.” [1]

3

Tial rilate al tiu sfero de l’ ekzisto ĉia parolo kaj klarigo estas malperfekta, ĉia laŭdo kaj ĉia priskribo estas malinda, ĉia koncepto estas vana kaj ĉia meditado estas senfrukta. Sed tiu Esenco de esencoj, tiu Vero de veroj, tiu Mistero de misteroj havas reflektojn, matenlumojn, elaperojn kaj brilojn en la mondo de l’ ekzisto. La tagiĝ-lokoj de tiuj brilegoj, la lokoj de tiuj reflektoj, la elaperoj de tiuj sinmalkaŝoj estas la Sanktaj Tagiĝ-lokoj, la Universalaj Realecoj, la Diaj Estaĵoj, kiuj estas veraj speguloj de la sanktigita Esenco de Dio. Ĉiuj perfertecoj, malavarecoj kaj brilegoj, kiuj venas de Dio, estas videblaj kaj klaraj en la Realeco de Sankta Malkaŝanto, kiel suno, kiu respegulas sin en la klara, polurita spegulo kun ĉiuj siaj perfektecoj kaj malavarecoj. Se oni diras, ke speguloj estas elmontriloj de la suno kaj tagiĝ-lokoj de la leviĝanta astro, tio ĉi ne signifas, ke la suno malsupreniris el la alteco de sia sankteco kaj enkorpiĝis en la spegulon, nek ke la Senlima Realeco estas limigita al la loko de la apero. Dio gardu! Tio ĉi estas la kredo de konfesantoj de antropomorfismo. Ne; ĉiuj laŭdoj kaj priskriboj rilatas al la Sanktaj Malkaŝantoj. Ĝi signifas, ke ĉiuj priskriboj, kvalitoj, nomoj kaj ecoj, pri kiuj ni parolas, apartenas al la Sanktaj Malkaŝantoj: sed ĉar neniu atingis la realecon de la Dia Esenco, tial neniu povas priskribi, klarigi, laŭdi aŭ glori ĝin. Pro tio ĉio, kion la homaj realecoj scias, malkonvras kaj komprenas el la nomoj, kvalitoj kaj perfektecoj de Dio, koncernas tiujn Sanktajn Malkaŝantojn. Nenio plu estas atingebla: “la vojo estas fermita kaj serĉado estas malpermesita.”

4

Tamen ni parolas pri la nomoj kaj kvalitoj de la Realeco de Dio, kaj ni gloras Lin, atribuante al Li vidon, aŭdon, potencon, vivon kaj scion. Ni asertas pri tiuj nomoj kaj kvalitoj ne por elmontri la perfektecojn de Dio, sed por nei, ke Li estas kapabla al malperfektecoj. Kiam ni rigardas la ekzistantan mondon, ni vidas, ke senscio estas malperfekteco, kaj scio estas perfekteco; kaj ni diras, ke la sanktigita Esenco de Dio estas saĝo. Malforto estas malperfeteco, kaj forto estas perfekteco; pro tio ni diras, ke la sanktigita Esenco de Dio estas plejsupro de forto. Ĝi ne signifas, ke ni komprenas Lian scion, Lian vidon, Lian potencon kaj vivon, ĉar tio estas ekster nia kompreno; ĉar la esencaj nomoj kaj kvalitoj de Dio estas identaj kun Lia Esenco, kaj Lia Esenco estas super ĉia kompreno. Se la kvalitoj ne estas identaj kun la Esenco, devas esti pluro da antaŭekzistoj, kaj devas ekzisti ankaŭ diferencoj inter la kvalitoj kaj la Esenco: kaj ĉar Antaŭekzisto estas nepra, la sinsekvo de antaŭekzistoj estus senfina. Tio ĉi estas evidenta eraro.

5

Sekve ĉiuj tiuj kvalitoj, nomoj, laŭdoj kaj ploresprimoj rilatas al la Lokoj de Elapero; kaj ĉio, kion ni imagas kaj supozas ekster ili, estas nura fantaziaĵo, ĉar ni ne havas rimedojn por kompreni tion, kio estas nevidebla kaj neatingebla. Pro tio ĉi estas dirite: “Ĉio, kion vi distingis per la iluzio de via imago en via ruza mensa fantazio, estas nur kreaĵo simila al vi, kaj ĝi revenas al vi” [2] . Estas klare, ke se ni volas imagi la Realecon de Dio, tiu imagaĵo estas entenata, kaj ni estas la entenantoj; kaj estas certe, ke tiu, kiu entenas, estas pli granda ol tio, kio estas entenata. El tio estas certe kaj klare, ke se ni imagas la Dian Realecon ekster la Sanktaj Malkaŝantoj, ĝi estas pura imagaĵo; ĉar ne ekzistas vojo de alproksimiĝo al la Realeco de Dio, kiu ne estus barita kontraŭ ni, kaj ĉio, kion ni imagas, estas puraj supozoj.

6

Pripensu, kiel diversaj popoloj de la mondo rondiras ĉirkaŭ imagaĵoj, kaj estas adorantoj de idoloj de pensoj kaj supozoj. Ili ne konscias tion; ili konsideras siajn imagaĵojn kiel la Realecon, kiu estas for de ĉia kompreno kaj pura de ĉiaj priskriboj. Ili rigardas sin mem kiel anaron de Unueco, kaj aliajn kiel adorantojn de idoloj; sed idoloj havas almenaŭ mineralan ekziston, dum la idoloj de pensoj kaj imagoj de homo estas nur fantaziaĵoj; ili ne havas eĉ mineralan ekziston. “Estu avertitaj, ho posedantoj de percepto!”

7

Sciu, ke la kvalitoj de perfekteco, la briloj de diaj malavaraĵoj kaj la lumoj de inspiro estas videblaj kaj klaraj en ĉiuj Sanktaj Malkaŝantoj; sed la glora Vorto de Dio, Kristo, kaj la Plejgranda Nomo, Bahá’u’lláh, estas elaperigantoj kaj elmontrantoj, kiuj estas ekster ĉio imagebla; ĉar ili posedas ĉiujn perfektecojn de la antaŭaj Malkaŝantoj, kaj plie ili posedas certajn perfektecojn, kiuj igas ĉiujn aliajn Malkaŝantojn dependaj de ili. Tiel ĉiuj profetoj de Izraelo estis centroj de inspiro; Kristo ankaŭ esti ricevanto de inspiro – sed kia diferenco estas inter la inspiro de la Vorto de Dio kaj la revelacioj de Jesaja, Jeremia kaj Elija!

8

Pripensu, ke lumo estas esprimo de la vibrado de l’ eteraĵo: tiu ĉi vibrado influas la okulajn nervojn kaj efikas vidon. La lumo de lampo ekzistas pro la vibrado de l’ eteraĵo, same kiel tiu de la suno; sed kia diferenco estas inter la lumo de la suno kaj tiu de la steloj aŭ lampo!

9

La homa spirito aperas kaj elmontriĝas en la embria stato, kaj ankaŭ en la stato de infaneco kaj matureco. La spirito estas unu, sed en la embria stato ĝi ne posedas la povojn de vido kaj de aŭdo. En la stato de matureco kaj perfeteco ĝi elmontras sin kun plej granda radiado kaj brilado. Simile semo en la komenco iĝas folioj kaj estas la loko, kie elmontras sin la vegetaĵa spirito; en la stato de frukto vidiĝas la sama spirito, t.e. la kreskopovo aperas kun plej granda perfekteco: sed kia estas la diferenco inter la stato de la folioj kaj tiu de la frukto! Ĉar el frukto venas centmiloj da folioj, kvankam ĉiuj ili kreskas kaj disvolavas sin per tiu sama vegetaĵa spirito. Konsideru la diferencon inter la virtoj kaj perfektecoj de Kristo, la radiado kaj brilado de Bahá’u’lláh, kaj la virtoj de la profetoj de Izraelo, kiel Jeĥezkel aŭ Samuel. Ĉiuj ili estis elmontrantoj de inspiro, sed senfina diferenco estas inter ili. Salutojn!

XXXVIII.

LA TRI STATOJ DE LA DIAJ MALKAŜANTOJ.

1

Sciu, ke la Sanktaj Malkaŝantoj, kvankam ili posedas la gradojn de senfinaj perfektecoj, havas, ĝenerale dirante, nur tri statojn. La unua stato estas la fizika; la dua stato estas la homa – la stato de saĝohava animo; la tria stato estas tiu de la dia aperinteco kaj ĉiela brileco.

2

La fizika stato estas limtempa; ĝi estas kombinita el elementoj, kaj nepre ĉio, kio estas kombinita, estas malkombinita: ne estas eble, ke kombinaĵo ne estu dispartigita.

3

La dua stato estas tiu de saĝohava animo, kiu estas la homa realeco; ankaŭ ĝi estas limtempa, kaj la Sanktaj Malkaŝantoj havas ĝin egale kun aliaj homoj.

4

Sciu, ke kvankam la homa animo ekzistis sur la tero dum jarcentoj kaj longega tempo, ĝi estas tamen limtempa. [3]  Kiel dia signo, unu fojon ekestinte, ĝi estas eterna. La spirito de homo havas komencon, sed ĝi ne havas finon; ĝi daŭras eterne. Same la specoj, ekzistantaj sur la tero, estas limtempaj, ĉar estas pruvite, ke estis tempo, kiam tiuj specoj ne ekzistis, sed la mondo de l’ ekzisto ĉiam estis; ĉar la universo ne estas limigita al tiu ĉi tera globo. Ĉio tio signifas, ke kvankam homaj animoj estas limtempaj, ili estas tamen senmortaj, eternaj kaj ĉiamaj; ĉar la mondo de aĵoj estas mondo de malperfekteco kompare kun tiu de homo, kaj la mondo de homo estas mondo de perfekteco kompare kun tiu de aĵoj. Kiam malperfektaĵoj atingas la staton de perfekteco, ili iĝas eternaj [4] . Tio estas ekzemplo, kies signifon vi devas kompreni.

5

La tria stato estas tiu de la dia aperinteco kaj ĉiela brileco: ĝi estas la Vorto de Dio, la Eterna Malavareco, la Sankta Spirito. Ĝi havas nek komencon, nek finon, ĉar tiuj aferoj koncernas la ĉi-mondaĵojn, kaj ne la dian mondon. Por Dio la komenco estas sama, kiel la fino. Tiel la kalkulado de tagoj, semajnoj, monatoj kaj jaroj, de hieraŭ kaj hodiaŭ, koncernas tiun ĉi terglobon; sed en la suno tiuj aferoj ne ekzistas – tie estas nek hieraŭ, nek morgaŭ, nek monatoj, nek jaroj – ĉio estas egala. Tiel same la mondo de Dio estas pura de ĉiaj kondiĉoj kaj libera de ĉiaj limoj, leĝoj kaj finecoj de la ĉi-tempa mondo. Pro tio la realeco de profeto, kiu estas la Vorto de Dio kaj la perfekta stato de revelacio, havis nenian komencon, nek havos ian finon; ĝia leviĝo estas diferenca de ĉiuj aliaj, kaj ĝi estas kiel tiu de la suno. Ekzemple ĝia tagiĝo en la signo de Kristo estis akompanata de grandega brilo kaj radiado, kaj tio ĉi estas eterna kaj ĉiama. Rigardu, kiom estis da konkerintaj reĝoj, kiom estis da ŝtatistoj kajp rincoj, potencaj organizantoj, el kiuj ĉiuj malaperis, dum la ventspiroj de Kristo blovas ankoraŭ, lia lumo ankoraŭ brilas, lia melodio ankoraŭ sonas, lia standardo ankoraŭ flirtas, liaj armeoj ankoraŭ batalas, lia ĉiela voĉo ankoraŭ estas dolĉe melodia, liaj nuboj ankoraŭ pluvigas gemojn, liaj fulmoj ankoraŭ ĵetas brilojn, liaj reflektoj ankoraŭ estas klaraj kaj helaj, liaj brilegoj ankoraŭ estas radiaj kaj lumaj; kaj same estas kun la animoj de tiuj, kiuj estas sub lia ŝirmo kaj brilas per lia lumo.

6

Estas do klare, ke la Malkaŝanto posedas tri statojn: la fizikan staton, la staton de saĝohava animo, kaj la stato de dia aperinteco kaj ĉiela brileco. La fizika stato certe estos malkombinita, sed la stato de saĝohava animo, kvankam ĝi havas komencon, ne havas finon: ne, ĝi estas dotita per la eterna vivo. Sed la Sankta Realeco, pri kiu Kristo diras: “La Patro estas en la Filo” , havas nek komencon, nek finon. Kiam oni parolas pri ĝia komenco, ĝi signifas la staton de malkaŝado; kaj simbole oni komparas la staton de silento al dormo. Ekzemple homo dormas – kiam li komencas paroli, li maldormas – sed li estas ĉiam la sama persono, ĉu li estas dormanta, aŭ maldormanta; nenia diferenciĝo okazis en lia stato, edifiteco, gloro, realeco aŭ naturo. La stato de silento estas komparata al dormo, kaj tiu de malkaŝado al maldormo. Homo, ĉu dormanta aŭ maldormanta, estas tiu sama homo; dormo estas unu stato, kaj maldormo estas la alia. La tempo de silento estas komparata al dormo, kaj malkaŝado kaj gvidado estas komparataj al maldormo.

7

En la Evangelio estas dirite: “En la komenco estis la Vorto, kaj la Vorto estis kun Dio.”  Estas do evidente kaj klare, ke Kristo ne atingis la staton de mesieco kaj ĝiajn perfektecojn en la tempo de bapto, kiam la Sankta Spirito malsuprenvenis sur lin kiel kolombo. Ne, la Vorto de Dio de ĉiuj eternecoj estis ĉiam kaj estos en la altsfero de sankteco.

XXXIX.

LA HOMA STATO KAJ LA SPIRITA STATO DE LA DIAJ MALKAŜANTOJ.

1

Ni diris, ke la Malkaŝantoj havas tri flankojn. Unue, la fizikan realecon, kiu dependas de la korpo; due, la individuan realecon, t.e. la saĝohavan animon; trie, la dian aperintecon, kiu estas la diaj perfektecoj, la kaŭzo de la vivo de estaĵoj, de edukado de animoj, de gvidado de homoj kaj de lumigo de tiu ĉi mondo.

2

La fizika stato estas la homa stato; ĝi pereas, ĉar ĝi estas kombinita el elementoj, kaj ĉio, kio estas kombinita el elementoj, estas nepre malkombinota kaj dispartigota.

3

Sed la individua realeco de la Malkaŝantoj de Dio estas sankta realeco, kaj pro tio ĝi estas sanktigita, kaj en ĉio, kio koncernas ĝian naturon kaj kvalitojn, ĝi distingiĝas de ĉio alia. Ĝi estas kiel la suno, kiu laŭ sia esenca naturo donas lumon, kaj ne povas esti komparita kun la luno, same kiel tiuj, kiuj formas sunon, ne povas esti komparitaj kun tiuj, kiuj formas la lunon. La eroj kaj konstruo de la unua donas radiojn, sed la eroj, el kiuj estas kombinita la luno, ne donas radiojn, sed devas prunti lumon. Same aliaj homaj realecoj estas tiuj, kiuj, kiel la luno, prenas lumon de la suno; sed tiu sankta realeco estas luma en si mem.

4

La tria flanko de tiu Estaĵo [5]  estas la Dia Malavareco, la brilo de la Antaŭekzista Beleco kaj la radiado de la lumo de la Ĉionpova. La individuaj realecoj de la Diaj Malkaŝantoj ne estas apartaj de la Malavareco de Dio kaj de la Brilo de la Sinjoro. Same la suna globo ne estas aparta de la lumo. Oni do povas diri, ke la ĉieleniro de Sankta Malkaŝanto estas simple forlaso de tiu ĉi elementa formo. Ekzemple se niĉon lumigas lampo, kaj se ĝia flamo ĉesas ĝin lumigi, ĉar la niĉo estas detruita, la malavaraĵoj de la lampo ne estas ĉesigitaj. Mallonge dirante, en la Sanktaj Malkaŝantoj la Antaŭekzista Malavaraĵo estas kiel la lumo, la individuecon prezentas la vitroglobo, kaj la homa korpo estas kiel la niĉo: se la niĉo estas detruita, la lampo plue brilas. La Diaj Malkaŝantoj estas kiel multaj diversaj speguloj, ĉar ili havas apartajn individuecojn, sed tio, kio reflektiĝas en la speguloj, estas la unu suno. Klare estas, ke la realeco de Kristo estis diferenca de tiu de Moseo.

5

Vere de la komenco, tiu Sankta Realeco [6]  havas la scion pri la sekretoj de la ekzisto, kaj de la infanaĝo aperas kaj vidiĝas en li signoj de grandeco. Kiel do povus esti, ke kun ĉiuj tiuj malavaraĵoj kaj perfektecoj li ne havus la scion?

6

Ni menciis, ke la Sanktaj Malkaŝantoj havas tri flankojn – la fizikan staton, la individuan realecon kaj la aperocentron de perfekteco. Ĝi estas kiel la suno, ĝia lumo kaj varmo. Aliaj personoj havas la fizikan flankon, la flankon de saĝohava animo – la spiriton kaj menson. [7]  Tiel la vortoj: “Mi estis dormanta, kaj la diaj ventspiroj pasis super mi kaj mi vekiĝis”  estas similaj al la vortoj de Kristo: “La korpo estas malgaja, sed la spirito estas feliĉa” , aŭ “Mi estas afliktita, aŭ mi estas kontenta, aŭ mi estas ĉagrenita” ; tio ĉi koncernas la fizikan staton kaj neniel rilatas al la individua realeco, nek al la sinmalkaŝo de la Dia Realeco. Konsideru, kiom da miloj da sortoŝanĝoj povas okazi al la korpo de homo, sed la spirito ne estas tuŝita de ili; povas eĉ esti, ke kelkaj membroj de la korpo estas tute kripligitaj, sed la esenco de la menso restas kaj estas eterna. Mil akcidentoj povas okazi al vesto sen danĝero por tiu, kiu ĝin portas. La vortoj, kiujn diris Bahá’u’lláh: “Mi estis dormanta, kaj la ventspiroj pasis super mi kaj vekis min” , koncernas la korpon.

7

En la mondo de Dio ne ekzistas pasinteco, ne ekzistas estonteco, nek estanteco; ĉio estas sama. Kiam do Kristo diris: “En la komenco estis la Vorto” , tio signifas, ke ĝi estis, estas kaj estos; ĉar en la mondo de Dio tempo ne ekzistas. Tempo pasas super la kreaĵoj, sed ne super Dio. Ekzemple en la preĝo li diras: “Via nomo estas sanktigita” ; ĝi signifas, ke Via nomo estis, estas kaj estos sanktigita. Mateno, tagmezo kaj vespero rilatas al tiu ĉi tero, sed en la suno estas nek mateno aŭ tagmezo, nek vespero.

XL.

LA SCIO DE LA DIAJ MALKAŜANTOJ.

1

Demando. – Unu el la povoj, kiujn posedas la Diaj Malkaŝantoj, estas scio: kiaj estas ĝiaj limoj?

2

Respondo. – Scio estas duspeca: unu estas subjektiva, kaj la alia estas objektiva scio – alivorte scio intuicia, kaj scio ĉerpata el perceptado.

3

La scio pri aferoj, kiun homoj ĝenerale posedas, estas akirita per pripensado aŭ per pruvoj, t.e. aŭ koncepto pri afero estas formita per la mensa povo, aŭ la formo prezentas sin en la spegulo de la koro pro ekvido de la objekto. La sfero de tiu ĉi scio estas tre limigita, ĉar ĝi dependas de penso kaj akiro.

4

Sed la dua speco de scio, kiu estas la scio pri estado, estas intuicia, ĝi estas kiel la sciado kaj konscio de homo pri si mem.

5

Ekzemple la menso kaj la spirito de homo havas la scion pri la kondiĉoj kaj stato de la membroj kaj partoj de la korpo, kaj estas konsciaj pri ĉiuj fizikaj sentoj; tiel same ili estas konsciaj pri siaj povoj, sentoj kaj spiritaj statoj. Tio ĉi estas scio pri estaĵoj, kiujn homo komprenas kaj perceptas; ĉar la spirito ĉirkaŭsuperas la korpon kaj konscias pri ĝiaj sentoj kaj povoj. Tiu ĉi scio ne estas rezulto de penado kaj studado; ĝi estas io ekzistanta, ĝi estas absoluta donaco.

6

Ĉar la Sanktigitaj Realecoj, la universalaj Malkaŝantoj de Dio ĉirkaŭsuperas la esencon kaj kvalitojn de la kreaĵoj, superpaŝas kaj entenas ekzistantajn realecojn kaj komprenas ĉion, ilia scio estas dia scio, ne akirita; t.e. ĝi estas sankta malavaraĵo, ĝi estas dia revelacio.

7

Ni donos ekzemplon por komprenigi klare tiun ĉi aferon. La plej nobla estaĵo sur la tero estas homo. Li ampleksas la bestan, vegetaĵan kaj mineralan regnojn, tio signifas, ke tiuj kondiĉoj enestas en li ĝis tia grado, ke li estas posedanto de tiuj kondiĉoj kaj statoj; li havas la scion pri iliaj misteroj kaj la sekretoj de ilia ekzisto. Tio ĉi estas simple ekzemplo, ne analogio. Mallonge dirante, la universalaj Malkaŝantoj de Dio havas la scion pri la realeco de la misteroj de estaĵoj, kaj tial ili starigas leĝojn, kiuj estas taŭgaj kaj konformaj al la mondo de homo; ĉar religio estas la esenca interrilato, kiu sekvas el la realecoj de aferoj. Se Malkaŝanto, t.e. Sankta Leĝodonanto ne havus la scion pri la realeco de aferoj, li ne komprenus la esencan interrilaton, kiu sekvas el la realeco de aferoj, kaj certe li ne scius fondi religion, konforman al la faktoj kaj taŭgan al la kondiĉoj. La profetoj de Dio, la universalaj Malkaŝantoj, estas kiel lertaj kuracistoj, kaj tiu ĉi mondo estas kiel homa korpo; la diaj leĝoj estas kiel medikamentoj kaj kuracado. Pro tio la doktoro devas havi la scion kaj konon pri ĉiuj membroj kaj partoj, kaj ankaŭ pri la korpokonstruo kaj stato de la paciento, por ke li povu disponi kuracilon, kiu estos bonefika kontraŭ la kruela veneno de la malsano. Fakte la doktoro el la malsano mem deduktas la taŭgan por la paciento kuracadon, ĉar li diagnozas la malsanon kaj poste disponas kontraŭ ĝi medikamenton. Antaŭ ol la malsano estas diagnozita kiel oni povas disponi ĝustan medikamenton kaj kuracadon? La doktoro devas do havi kompletan scion pri la korpokonstruo, membroj, organoj kaj stato de la paciento, kaj koni ĉiujn malsanojn kaj kuracilojn, por disponi taŭgan medikamenton.

8

Religio estas do la necesa interrilato, kiu emanas el la realeco de aferoj; kaj ĉar la universalaj Malkaŝantoj de Dio havas la scion pri la misteroj de la estaĵoj, ili pro tio komprenas tiun esencan interrilaton, kaj per tiu ĉi scio starigas la Leĝon de Dio.

XLI.

LA UNIVERSALAJ CIKLOJ.

1

Demando. – Kiel prezentas sin la vera klarigo de la cikloj okazantaj en la mondo de la ekzisto?

2

Respondo. – Ĉiu el la lumaj korpoj sur la firmamento havas ciklon de rondirado, kiu havas difinitan tempodaŭron, kaj ĉiu el ili rondiras la propran vojon, kaj rekomencas novan ciklon. Tiel la tero en la daŭro de tricent sesdek kvin tagoj, kvin horoj kaj kvardek ok minutoj kun frakcio ĉiufoje plenumas sian rondvojon; poste ĝi komencas novan ciklon, t.e. la unua ciklo estas rekomencita. Tiel same en la tuta universo, ĉu en la ĉielaj sferoj aŭ inter homoj, estas cikloj de grandaj okazoj, de gravaj faktoj kaj historiaĵoj. Kiam unu ciklo finiĝas, komenciĝas nova ciklo, kaj la malnova, pro la grandaj okazoj, kiuj havas la lokon, estas komplete forgesita, kaj ne restas eĉ postsigno aŭ dokumento. Kiel vi vidas, ni posedas neniajn dokumentojn antaŭ dudek miljaroj, kvankam ni antaŭe pruvis per argumentoj, ke la vivo sur la tero ekzistas tre longe. Ĝi ne havas aĝo de cent miljaroj, aŭ de ducent miljaroj, aŭ de unu aŭ du milionoj da jaroj; ĝi estsa treege malnova, kaj la malnovegaj dokumentoj kaj postsignoj estas tute malaperintaj.

3

Simile ĉiu el la Diaj Malkaŝantoj havas ciklon, kaj dum tiu ciklo liaj leĝoj kaj ordonoj regas kaj estas plenumataj. Kiam la ciklo estas kompletigita per apero de nova Malkaŝanto, nova ciklo komenciĝas. Tiel la cikloj komenciĝas, finiĝas, kaj estas renovigataj, ĝis universala ciklo estos kompletigita en la mondo, kiam havos lokon gravaj faktoj kaj grandaj okazoj, kiuj entute forigos ĉiajn postsignojn kaj dokumentojn de la pasinteco; tiam nova universala ciklo komenciĝas en la mondo, ĉar la universo ne havas komencon. Ni prezentis antaŭe pruvojn kaj argumentojn pri tiu ĉi afero; ne estas bezone ilin ripeti.

4

Kiel ni diras mallonge, universala ciklo en la mondo de l’ ekzisto signifas longan tempodaŭran kaj nekalkuleblajn periodojn kaj epokojn. En tia ciklo la Malkaŝantoj aperas kun brilo en la sfero de videblaĵoj, ĝis granda kaj universala Malkaŝanto faras la mondon centro de sia radiado. Kaŭze de lia apero la mondo atingas maturecon, kaj la vasteco de lia ciklo estas tre granda. Poste en lia ombro levos sin aliaj Malkaŝantoj, kiuj konforme al la bezonoj de la tempo renovigos certajn ordonojn, rilatantajn al la materialaj demandoj kaj aferoj, dum ili mem ĉiam restados en lia ombro.

5

La ciklo, en kiu ni vivas, komenciĝis de Adamo, kaj ĝia universala Malkaŝanto estas Bahá’u’lláh.

XLII.

LA POTENCO KAJ INFLUO DE LA DIAJ MALKAŜANTOJ.

1

Demando. – Kiagrada estas la potenco kaj perfektecoj de la Tronoj de l’ Realeco, la Malkaŝantoj de Dio, kaj kiaj estas la limoj de ilia influo?

2

Respondo. – Konsideru la mondon de l’ ekzisto, t.e. la mondon de materialaĵoj. La suna sistemo estas malluma kaj malhela, kaj la suno estas en ĝi la centro de lumo, kaj ĉiuj planedoj de la sistemo rondiras ĉirkaŭ ĝi kaj patroprenas de ĝia malavaraĵo. La suno estas la kaŭzo de vivo kaj lumigiteco kaj rimedo de kreskado kaj evoluado de ĉiuj estaĵoj en la suna sistemo; ĉar sen la malavaraĵoj de la suno nenia viva estaĵo povus ekzisti: ĉio estus en mallumo kaj ruino. Estas do evidente kaj klare, ke la suno estas la centro de la lumo kaj kaŭzo de vivo de la estaĵoj de la suna sistemo.

3

Simile la Sanktaj Malkaŝantoj de Dio estas centroj de la lumo de l’ Realeco, de la fonto de Misteroj kaj de la malavaraĵoj de Amo. Ili brilegas en la mondo de koroj kaj pensoj, kaj pluvigas eternajn favorojn sur la mondon de spiritoj; ili donas spiritan vivon, kaj lumas per la lumo realecoj kaj signifoj. La lumigiteco de la mondo de pensoj venas el tiuj centroj de lumo kaj fontoj de misteroj. Sen la malavaraĵoj de la brilo kaj la instruoj de tiuj Sanktaj Estaĵoj la mondo de animoj kaj pensoj estus en densa mallumo. Sen la nerefuteblaj instruoj de tiuj Fontoj de misteroj la homa mondo iĝus paŝtejo de bestaj apetitoj kaj kvalitoj, la ekzisto de ĉio estus nereala kaj nenia vera vivo ekzistus. Pro tio ĉi en la Evangelio estas dirite: “En la komenco estis la Vorto” , kio signifas, ke ĝi estis la kaŭzo de ĉia vivo.

4

Nun konsideru la influon de la suno je la teraj estaĵoj: kiaj signoj kaj rezultoj evidentiĝas kaj estas klaraj pro ĝia proksimeco kaj malproksimeco, pro ĝia leviĝado aŭ subirado. Foje estas aŭtuno, alifoje printempo; jen ni havas someron, alifoje vintron. Kiam la suno pasas la ekvatoran linion, la vivodona printempo aperas kun sia brilo, kaj kiam ĝi venas la lokon de la somera tagnoktegaliĝo, fruktoj atingas la plejsupron de perfekteco, grenoj kaj kreskaĵoj donas rikoltaĵojn, kaj teraj estaĵoj atingas plej kompletan evoluon kaj kreskon.

5

Simile kiam la Sankta Malkaŝanto de Dio, la suno de la mondo de Liaj kreaĵoj, ekbrilas sur la mondon de spiritoj, pensoj kaj koroj, tiam venas la spirita printempo kaj nova vivo, vidiĝas la potenco de la mirinda printempo, kaj mirigaj bonefikoj estas videblaj. Kiel vi rimarkis, en la aperotempo de ĉiu Malkaŝanto de Dio eksterordinaraj progresoj okazis en la mondo de intelektoj, pensoj kaj spiritoj. Ekzemple en tiu ĉi dia epoko kia progreso estas atingita en la mondo de intelektoj kaj pensoj, kaj nun estas ja nur la komenco de ĝia tagiĝo. Post nelonga tempo vi vidos, ke novaj malavaraĵoj kaj diaj instruoj lumigos la malluman mondon kaj aliformos tiujn malgajajn regionojn en edenan paradizon.

6

Se ni volus klarigi la signojn kaj malavaraĵojn de ĉiu el la Sanktaj Malkaŝantoj, ĝi okupus tro da tempo. Pensu kaj konsideru mem pri ĉi tio, kaj tiam vi atingos la veron de la demando.

XLIII.

LA DU KLASOJ DE PROFETOJ.

1

Demando. – Kiom da kategorioj de profetoj estas?

2

Respondo. – Ĝenerale, la profetoj estas de du kategorioj; unuj estas sendependaj profetoj, kiuj estas sekvataj, kaj la aliaj ne estas sendependaj, sed ili mem estas sekvantoj.

3

La sendependaj profetoj estas leĝodonantoj kaj fondantoj de nova ciklo. Pro ilia apero la mondo surmetas novan veston, la fundamentoj de la religio estas restarigitaj kaj nova libro estas revelacie donita. Sen peranio ili ricevas la malavaraĵojn de la Dia Realeco, kaj ilia lumigo estas la esenca lumigo. Ili estas kiel la suno, kiu estas luma en si mem: la lumo estas ĝia esenca nepraĵo; ĝi ne ricevas la lumon de iu alia stelo. Tiuj Tagiĝ-lokoj de la mateno de l’ Unueco estas fontoj de la Malavaraĵoj kaj speguloj de la Esenco de l’ Realeco.

4

La aliaj profetoj estas sekvantoj kaj disvastigantoj, ĉar ili estas branĉoj, kaj ne sendependaj; ili ricevas la Malavaraĵojn de la sendependaj profetoj, kaj ili ĉerpas el la lumo de Gvido de la universalaj profetoj. Ili estas kiel la luno, kiu ne estas luma kaj radia en si mem, sed ricevas sian lumon de la suno.

5

La Malkaŝantoj kun la universala profeteco, kiuj aperis sendepende, estas, ekzemple, Abrahamo, Moseo, Kristo, Mahometo, Báb kaj Bahá’u’lláh. Sed la aliaj, la sekvantoj kaj disvastigantoj, estas ekzemple Salomono, Davido, Jesaja, Jeremia kaj Jeĥezkel. Ĉar la sendependaj profetoj estas fondantoj: ili starigas novan religion aj faras homojn novaj estaĵoj; ili ŝanĝas la ĝeneralajn morojn, disvastigas novajn kutimojn kaj regulojn, renovigas la ciklon kaj la Leĝon. Ilia apero estas kiel printempo, kiu vestas ĉiujn terajn estaĵojn per novaj vestoj kaj donas al ili novan vivon.

6

Koncerne la duan kategorion de profetoj, la sekvantojn, ili ankaŭ disvastigas la Leĝon de Dio, diskonigas la religion de Dio kaj proklamas Lian vorton. Ili havas nenian potencon kaj povon el si mem, nur tion, kion ili ricevas de la sendependaj profetoj.

7

Demando. – Al kiu kategorio apartenas Budho kaj Konfucio?

8

Respondo. – Budho ankaŭ fondis novan religion, kaj Konfucio renovigis la moralecon kaj la malnovajn virtojn, sed iliaj institucioj estas tute ruinigitaj. La kredaĵoj kaj ritoj de la budhanoj kaj konfucianoj ne estis daŭrigataj konforme al ilia fundamentaj instruoj. La fondinto de budhismo estis mirinda persono. Li konfirmis la Unuecon de Dio, sed poste la originalaj principoj de liaj doktrinoj iom post iom malaperis, ignorecaj kutimoj kaj ceremonioj ekestis kaj kreskis, ĝis fine ili finiĝis per adorado de statuoj kaj bildoj.

9

Konsideru ankaŭ: Kristo multfoje ripetis, ke oni devas obei la dek ordonojn de la Pentateŭko, kaj li insistis, ke ili estu konservataj. Inter la dek ordonoj estas unu, kiu diras: “Ne faru al vi idolon, nek bildon.” Nune en kelkaj kristanaj preĝejoj estas multaj statuoj kaj bildoj. Estas do klare kaj evidente, ke la religio de Dio ne konservis siajn originalajn principojn inter homoj, sed ke ĝi grade ŝanĝadis sin kaj aliĝadis, ĝis ĝi tute ruiniĝis kaj neniiĝis. Pro tio la revelacio estas renovigita kaj nova religio estas fondita. Sed se la religio ne ŝanĝiĝus kaj ne aliiĝus, la renovigo ne estus bezona.

10

En la komenco la arbo estis en sia tuta beleco, kaj plena de floroj kaj fruktoj, sed poste ĝi maljuniĝis kaj senfruktiĝis, ĝi velkis kaj sekiĝis. Pro tio la Vera Ĝardenisto plantas denove senkomparan junan arbon de la sama gento kaj speco, kiu kreska kaj disvolviĝas tagon post tago, vaste ombrigas la dian ĝardenon kaj kreskigas mirindajn fruktojn. Same estas kun la religioj; kiam la tempo pasas, ili deflankiĝas de sia originala fundamento, la vero de la religio de Dio tute malaperas, kaj ĝia spirito ne restas plu en ĝi; naskiĝas herezoj, kaj ĝi iĝas korpo sen animo. Pro ĉi tio ĝi estas renovigata.

11

Ni volas diri, ke la budhanoj kaj konfucianoj adoras nun bildojn kaj statuojn. Ili estas tute senatentaj je la Unueco de Dio, kaj kredas je imagitaj dioj, kiel la antikvaj grekoj. Sed ne tiel estis en la komenco: aliaj estis la princoj kaj aliaj leĝoj.

12

Konsideru ankaŭ, kiom da principoj de la religio de Kristo estis forgesitaj, kaj kiom da herezoj aperis. Kristo, ekzemple, malpermesis venĝon kaj leĝorompon; li ordonis, plie, bonvolon kaj kompatemon repage por maljustago kaj malbono. Pensu nun: inter la kristanaj popoloj mem kiom estis da sangaj militoj, kiom da persekutado, krueleco, raemo kaj sangavido havis lokon! Multaj el tiuj militoj estis kondukataj pro la ordonoj de la papoj. Estas do klare kaj evidente, ke, dum la tempo pasas religioj tute ŝanĝas sin kaj aliiĝas. Tial ili estas renovigataj.

XLIV.

KLARIGO DE LA RIPROĈOJ, FARITAJ DE DIO AL LA PROFETOJ.

1

Demando. – En la Sanktaj Libroj troviĝas kelkloke vortoj de riproĉo kaj mallaŭdo, diritaj al la profetoj. Kiuj estas la alparolitoj, kaj por kiu estas la mallaŭdoj?

2

Respondo. – Ĉiuj paroloj de Dio, esprimantaj riproĉon, kvankam ekstervide diritaj al la profetoj, efektive estas turnitaj al homoj, pro saĝeco, kiu estas absoluta kompatemo, por ke la homoj ne senkuraĝiĝu kaj ne senesperiĝu. Tial ili lauŝajne estas direktitaj al la profetoj; sed kvankam ekstere pro la profetoj, vere ili estas por la homoj, ne por la profetoj.

3

Plie, potenca kaj sendependa reĝo reprezentas sian landon: tio, kion li diras, estas la parolo de ĉiuj, kaj ĉiu interkonsento, kiun li faras, estas la interkonsento de ĉiuj, ĉar la volo kaj deziroj de ĉiuj liaj regatoj enestas en lia volo kaj deziroj. Tiel same ĉiu profeto estas esprimanto de la tuta popolo. Pro tio la promesoj kaj paroloj de Dio, turnitaj al li, estas turnitaj al ĉiuj. Ĝenerale la paroloj de mallaŭdo kaj riproĉo estsus eĉ tro severaj por la homoj, kaj povus rompi iliajn korojn. Pro tio la Perfekta Saĝeco uzas tiun ĉi formon de alparoloj, kiel estas klare montrite en la Biblio mem, kiam, ekzemple, la infanoj de Izraelo ribeli kaj diris al Moseo: “Ni ne povas batali kontraŭ la Amalekidoj, ĉar ili estas fortaj, potencaj kaj kuraĝaj.” Dio riproĉas tiam Moseon kaj Aaronon, Moseo estas komplete obea, ne ribelanta. Sendube tia granda homo, kiu estas interperanto de la Dia Malavareco kaj transdonanto de la Leĝo, devas nepre obei la ordonojn de Dio. Tiuj Sanktuloj estas kiel folioj de arbo, kiujn movas blovo de vento, ne ilia propra deziro. Ĉar ili estas alĉarmitaj per la ventspiro de la amo de Dio, kaj ilia volo estas absolute subiĝema. Ilia vorto estas la vorto de Dio, ilia ordono estas la ordono de Dio, ilia malpermeso estas la malpermeso de Dio. Ili estas kiel vitroglobo, kiu ricevas lumon de la lampo. Kvankam la lumo ŝajnas veni el la vitroglobo, efektive ĝi brilas el la lampo. Tiel same estas kun la profetoj de Dio, la centroj de revelacio: iliaj movoj kaj senmoveco venas pro la dia inspiro, ne pro homaj pasioj. Se ne estus tiel, kiel profeto povus indi fidon, kaj kiel li povus esti parolportanto de Dio, transdonanta la ordonojn kaj malpermesojn de Dio? Ĉiuj mankoj, menciitaj en la Sanktaj Libroj rilate al la Malkaŝantoj, koncernas la demandojn de tiu ĉi speco.

4

Glorata estu Dio, ke viv venis ĉi tien kaj renkontis la servantojn de Dio! Ĉu vi trovis en ili ion ekster la armoj de la plezuro de Dio? Ne, vere. Vi vidis per viaj propraj okuloj, ke tage kaj nokte ili penadas kaj klopodas, kaj ke ili ne havas alian celon, krom glorigo de la vorto de Dio, edukado de homoj, plibonigo de amasoj, spirita progreso, starigo de universala paco, bonvolo al la tuta homaro kaj bonkoreco al ĉiuj nacioj. Oferante sin mem por la bono de la homaro, ili havas korojn apartigitajn de materialaj profitoj, kaj laboras por doni virtojn al la homaro.

5

Sed ni revenu al nia temo. Ekzemple en la Malnova Testamento estas dirite en la Libro de Jesaja, ĉapitro 48, verso 12: “Aŭskultu Min, ho Jakob kaj Mia alvokito Izrael:  tio estas Mi, Mi estas la unua, kaj Mi estas la lasta” . Estas klare, ke la alparolito ne estis Jakob, kiu estas Izraelo, sed la popolo de Izraelo. Ankaŭ en la Libro de Jesaja, ĉapitro 43, verso 1, estas dirite: “Sed nun tiele diras la Eternulo, kiu vin kreis, ho Jakob, kaj kiu vin estigis, ho Izrael: Ne timu, ĉar Mi vin savos; Mi vokos vin laŭ via nomo, vi estas Mia.”

6

Ankaŭ en Nombroj, ĉapitro 20, verso 23, ni legas: “Kaj la Eternulo ekparolis al Moseo kaj al Aaron sur la monto Hor, ĉe la limo de la lando Edoma, dirante: Aaron alkolektiĝu al sia popolo; ĉar pro tio, ke vi malobeis Mian ordonon ĉe la Akvo de Malpaco, li ne venos en la landon, kiun Mi donas al la Izraelidoj” . Kaj en la verso 13: “Tio estas la Akvo de Malpaco, ĉe kiu la Izraelidoj malpacis kontraŭ la Eternulo kaj per kiu Li montris Sin sankta al ili.”

7

Rimarku: la popolo de Izraelo ribelis, sed laŭŝajne la riproĉo estis direktita al Moseo kaj Aarono. Kiel estas dirite en la Libro de Readmono, ĉapitro 3, verso 26: “Sed la Eternulo ekkoleris kontraŭ mi pro vi kaj ne aŭskultis min; kaj la Eternulo diris al mi: Sufiĉe, ne parolu al Mi plu pri tio.”

8

Tiu ĉi parolo kaj riproĉo efektive estas turnitaj al la infanoj de Izraelo, kiuj, ribelinte kontraŭ la ordono de Dio, estis pro tio longe malliberaj en la senakva dezerto trans Jordano, ĝis la tempo de Josuo – honoro estu al li. Tiu ĉi alparolo kaj riproĉo estis laŭŝajne turnitaj al Moseo kaj Aarono, sed efektive ili estis turnitaj al la popolo de Izraelo.

9

Simile en la Korano estas dirite al Mahometo: “Ni donis al vi evidentan venkon, por ke Dio pardonu al vi vian antaŭan kaj postan pekon” [8] . Tiu ĉi alparolo, kvankam laŭŝajne direktita al Mahometo, estis efektive al ĉiuj. Tiu parolmaniero, kiel ni diris antaŭe, estis uzata pro la perfekta saĝeco de Dio por ke homaj koroj ne havu zorgon, timon kaj turmenton.

10

Kiel ofte la profetoj de Dio kaj Liaj universalaj Malkaŝantoj konfesas en siaj preĝoj siajn pekojn kaj misfarojn! Ĝi estas nur por instrui aliajn homojn, por kuraĝigi kaj instigi ilin al humileco kaj malfiereco kaj igi ilin konfesi siajn pekojn kaj misfarojn. Ĉar tiuj Sanktuloj estas puraj de ĉia peko kaj sanktigitaj de misfaroj. En la Evangelio estas dirite, ke iu homo venis al Kristo kaj nomis lin “Bona Sinjoro” . Kristo respondis: “Kial vi nomas min bona? Nur Dio sola estas bona.”  Ĝi ne signifis – Dio gardu! – ke Kristo estis pekulo; sed li celis instrui subiĝemon, humilecon, malfierecon kaj modestecon al la homo, al kiu li parolis. Tiuj Sanktaj Estaĵoj estas lumoj, kaj lumo ne unuiĝas kun mallumo. Ili estas vivo, kaj vivo ne estas miksata kun morto. Ili estas por gvidado, kaj gvidado ne povas kunesti kun erarado; ili estas la esenco de obeo, kaj obeo ne povas ekzisti kune kun ribelo.

11

En la konkludo, la alparoloj en la formo de riproĉoj, kiuj estas en la Sanktaj Libroj, kvankam ekstervide direktitaj al la profetoj, t.e. al la Malkaŝantoj de Dio, efektive estas destinitaj por homoj. Ĝi estos por vi evidenta kaj klara, kiam vi diligente ekzamenos la Sanktajn Librojn.

12

Salutojn al vi.

XLV.

KLARIGO DE LA VERSO EN KITÁB-I-AQDAS: “LA TAGIĜ-LOKO

DE ORDONO NE HAVAS EGALULON EN LA PLEJALTA SENPEKECO” .

1

Estas dirite en tiu sankta verso: “La Tagiĝ-loko de Ordono [9]  ne havas egalulon en la plejalta senpekeco. Vere li estas Elmontranto de “Li faras, kion Li volas” en la regno de kreiteco. Vere Dio rezervis tiun ĉi staton por Si mem, kaj neniun lasis partopreni en tiu netuŝebla kondiĉo.” [10]

2

Sciu, ke senpekeco estas duspeca: esenca kaj akirita senpekeco. Simile ekzistas esenca scio kaj akirita scio, kaj same estas kun aliaj titoloj kaj kvalitoj. La esenca senpekeco estas kvalito propra de universala Malkaŝanto, ĉar ĝi estas rilate al li esenca postulaĵo, kaj esenca postulaĵo ne povas esti apartigita de la afero mem. La radioj estas esenca nepraĵo de la suno, kaj ili estas neapartigeblaj de ĝi. Scio estas esenca nepraĵo de Dio, kaj ĝi estas neapartigebla de Li mem. Povo estas esenca nepraĵo de Dio, kaj ĝi estas neapartigebla de Li. Se ĝi povus esti apartigita de Li, Li ne estus Dio. Se la radioj povus esti apartigitaj de la suno, ĝi ne estus la suno. Pro tio se oni imagus apartigon de la plejalta senpekeco for de universala Malkaŝanto, li ne estus universala Malkaŝanto, kaj mankus al li la esencaj perfektecoj.

3

Sed la akirita senpekeco ne estas natura nepraĵo; kontraŭe, ĝi estas radio de la malavareco de senpekeco, kiu brilas el la Suno de l’ Realeco sur korojn kaj donas parton de si mem al animoj. Kvankam tiuj animoj ne havas la esencan senpekecon, ili estas tamen sub la zorgado de Dio, t.e. Dio gardas ilin kontraŭ peko. Tiel multaj el sanktaj personoj, kiuj ne estis tagiĝ-punktoj de la plejalta senpekeco, estis tamen zorgataj kaj gardataj kontraŭ peko en la ombro de defendo kaj gardo de Dio; ĉar ili estis perantoj de la favoro inter Dio kaj homoj. Se Dio ne gardus ilin kontraŭ eraro, iliaj eraroj erarigus kredantojn, kaj tiel la fundamento de la religio de Dio estus renversita, kio ne estus deca kaj inda je Dio.

4

Resumante: la esenca senpekeco apartenas speciale al universalaj Malkaŝantoj, kaj la akirita senpekeco estas donita al ĉiu sanktanimulo. Ekzemple la Universala [11]  Domo de Justeco, se ĝi estos fondita konforme al la nepraj kondiĉoj, konsistante el membroj, elektitaj el ĉiuj popoloj, tiu domo de Justeco estos defendata kaj gardata de Dio. Se tiu Domo de Justeco decidos unuanime aŭ per plimulto da voĉoj pri iu demando, ne priparolita en la Libro, tiu ĉi decido aŭ ordono estos gardata de eraro. La membroj de la Domo de Justeco ne posedas, individue, la esencan senpekecon; sed la anaro de la Domo de Justeco estas sub la zorgado de Dio: tio ĉi nomas sin donacdonita senerareco.

5

Mallonge dirante, la “Tagiĝ-loko de Ordono”  estas elmontranto de la vortoj: “Li faras, kion Li volas” ; tiu ĉi kondiĉo estas propra al tiu Sankta Estaĵo, kaj aliaj ne partoprenas en tiu esenca perfekteco. Ĝi signifas, ke ĉar universalaj Malkaŝantoj certe posedas la esencan senpekecon, tial ĉio, kio ajn emanas de ili, estas identa kun la vero kaj konforma al la realeco. Ili ne estas en la ombro de la anataŭaj leĝoj. Kion ajn ili diras, estas la vorto de Dio, kaj kion ajn ili faras, estas justa ago. Neniu kredanto rajtas ilin kritiki; lia stato devas esti tiu de absoluta subiĝemo, ĉar la Malkaŝanto aperas kun perfekta saĝeco.

6

Tiel ĉio, kion ajn universala Malkaŝanto diras aŭ faras, estas absolute saĝa kaj konforma al la realeco. Se iuj homoj ne komprenas la kaŝitan sekreton de iu el liaj ordonoj kaj faroj, ili ne devas kontraŭstari ĝin, ĉar la universala Malkaŝanto faras, kion li volas. Kiel ofte okazis, ke kiam iu faro estis plenumita de saĝa, perfekta, inteligenta homo, aliaj, nekapablaj kompreni ĝian saĝecon, kontraŭparolis ĝin kaj miris, ke tiu saĝa homo povis diri aŭ fari ion similan. La kaŭzo de kontraŭstaro estas ilia senscio, kaj la saĝeco de la saĝulo estas pura kaj libera de peko. Tiel same lerta doktoro, kuracanta pacienton, “faras, kion li volas” , kaj la paciento ne rajtas kontraŭparoli; kion ajn la doktoro diras kaj faras, estas ĝusta; ĉiu devas konsideri lin, kiel malkaŝanton de la vortoj “Li faras, kion li volas, kaj li ordonas, kion li deziras.” Estas certe, ke la doktoro povos uzi ian kuracilon, kontraŭan al la ideoj de aliaj homoj; nenia kontraŭstarado estas permesita al tiuj, kiuj ne posedas la sciencon kaj la kuracistan arton. Ne, en la nomo de Dio! Kontraŭe, ĉiuj devas esti subiĝemaj kaj plenumi ĉion, kion diras la lerta kuracisto. Tiel la saĝa doktoro “faras, kion li volas” , kaj la pacientoj neniel partoprenas en tiu rajto. Oni devas antaŭe certiĝi pri la scio de la doktoro, sed kiam la scio de la doktoro estas pruvita, “li faras, kion li volas.”

7

Tiel same, kiam militestro estas senkompara en la milita arto, en ĉio, kion li diras kaj ordonas, “li faras, kion li volas” . Kiam ŝipestro estas sperta en la arto de navigacio, en ĉio, kion li diras kaj ordonas, “li faras, kion li volas” ; kaj ĉar la vera edukanto estas Perfektulo, en ĉio, kion li diras kaj ordonas, “li faras, kion li volas.”

8

Mallonge dirante, la signifo de “Li faras, kion Li volas”  estas tia, ke kiam Malkaŝanto diras ion, aŭ ordonas aŭ plenumas agon, kaj kredantoj ne komprenas la saĝecon de tio, ili tamen ne devas kontraŭi lin eĉ per sola penso, penante kompreni kial li tiel parolis aŭ kial li tiel agis. La aliaj, kiuj estas en la ombro de la universalaj Malkaŝantoj, estas subiĝemaj al la ordonoj de la Leĝo de Dio, kaj ne devas flankeniĝi de ĝi eĉ je unu haro. Ili devas konformigi siajn farojn kaj vortojn al la Leĝo de Dio. Se ili flankeniĝas de ĝi, ili estos por tio respondaj kaj mallaŭdindaj antaŭ Dio. Estas certe, ke ili ne partoprenas en la permeso de “Li faras, kion Li volas” , ĉar tiu ĉi kondiĉo estas propra al la universalaj Malkaŝantoj.

9

Tiel Kristo – mia spirito estu oferita al li! – estis elmontranto de tiuj vortoj: “Li faras, kion Li volas” , sed la disĉiploj ne partoprenis en tiu kondiĉo; ĉar pro tio, ke ili estsi en la ombro de Kristo, ili ne povis flankeniĝi de lia ordono kaj volo.

REEN AL LA DUA PARTO

REEN AL “TRADUKOJ DE LIDIA ZAMENHOF KAJ ROAN ORLOFF STONE”

AL LA KVARA PARTO

ĈEFPA Ĝ O

AL LA BAHAA ESPERANTO-LIGO (BEL)

[1]  La Korano, Suro 6.

[2]  El Hadí th

[3]  T.e. de la naskiĝo.

[4]  t.e. sole la spirito elmontras senmortecon. Rig. “Kvin gradoj de spirito”, p….; “La stato de homo kaj lia progresado post la morto”, p….

[5]  Malkaŝanto de Dio.

[6]  Malkaŝanto de Dio.

[7]  Rig. “Animo, spirito kaj menso.”

[8]  La Korano, Suro 48.

[9]  Malkaŝanto de Dio.

[10]  Kitáb-i-Aqdas – la Plej Sankta Libro. Ĝi estas la ĉefa verko de Bahá’u’lláh, enhavanta grandparton de liaj ordonoj. Ĝi estas la bazo de la principoj de baháismo.

[11]  Baytu’l-‘Adl, t.e. la Domo de Justeco estas institucio, antaůplanita de Bahá’u’lláh por administrado de la urbo de estonteco. La Nacia Domo de Justeco starigados leăojn de nacio, kaj la Internacia (Universala) Domo de Justeco plenumados la taskojn de arbitracia tribunalo. La Universala Domo de Justeco estis unue elektita en 1963.

PARTO IV

PRI LA ORIGINO, POVOJ KAJ STATOJ DE HOMO

XLVI.

MODIFIĜADO DE SPECOJ.

1

Ni venis nun al la problemo de la modifiĝado de specoj kaj de la organisma evoluado, t.e. al la demando, ĉu homo devenas de besto.

2

Tiu ĉi teorio trovis kredon ĉe kelkaj eŭropaj filozofoj, kaj nun estas tre malfacile komprenigi ĝian falsecon, sed en la estonteco ĝi fariĝos evidenta kaj klara, kaj la eŭropaj filozofoj komprenos mem ĝian malverecon. Ĉar vere ĝi estas evidenta eraro. Kiam homo rigardos kreaĵojn per penetrema rigardo kaj atente esploros la kondiĉojn de la estaĵoj, kaj kiam li vidos la staton, organizon kaj perfektecon de la mondo, li estos konvinkita, ke en la ebla mondo estas nenio pli mirinda ol tio, kio jam ekzistas. Ĉar ĉiuj ekzistantaj estaĵoj, teraj kaj ĉielaj, same kiel la senlima spaco kaj ĉio, kio sin trovas en ĝi, estis kreita kaj organizita, kombinita, aranĝita kaj perfektigita, kiel ĝi devis esti; la universo havas nenian malperfektecon; tiel, ke se ĉiuj ekzistantoj iĝus pure inteligentaj kaj pensus eterne, estus neeble, ke ili imagu ion pli bonan ol tio, kio ekzistas.

3

Se tamen la kreaĵaro en la pasinteco ne estus ornamita per plej granda perfekteco, la ekzisto estus malperfekta kaj sensignifa, kaj en tiu ĉi okazo la kreaĵaro estus nekompleta. Oni devas konsideri tiun ĉi demandon kun grandega atento kaj pensemo. Imagu, ekzemple, ke la mondo de ebleco – t.e. la mondo de ekzisto – similas ĝenerale homan korpon. Se tiu kombiniteco, organizo, perfekteco, beleco kaj kompleteco, kiuj ekzistas nun en homa korpo, estus malsamaj, ĝi estus absoluta malperfekteco. Se ni do imagus tempon, en kiu homo apartenis al la besta mondo, en kiu li estis nur besto, ni trovus, ke la ekzisto estus malperfekta; t.e. ke ne estus ekzistinta homo, kaj tiu ĉefa membro, kiu en la korpo de la mondo estas kiel cerbo kaj menso en homo, estus forestinta. La mondo estus tiam tute malperfekta. Tiel estas pruvite ke se ekzistus tempo, kiam homo estis en la besta regno, la perfekteco de la ekzisto estus detruita; ĉar homo estas la plej granda membro de tiu ĉi mondo, kaj se la korpo estus sen tiu ĉefa membro, ĝi estus certe malperfekta. Ni konsideras homon kiel la plej grandan membron, ĉar inter la kreaĵoj li estas la sumo de ĉiuj perfektecoj. Kiam ni parolas pri homo, ni pensas perfektan homon, la plej unuan individuon en la mondo, kiu estas la sumo de ĉiuj spiritaj kaj eksteraj perfektecoj, kaj kiu estas kvazaŭ la suno inter la estaĵoj. Imagu nun ke en iu tempo la suno ne ekzistis, sed ke ekzistis planedo – sendube en tia tempo la rilatoj de la ekzisto estus en malordo. Kiel oni povas imagi ion similan? Por homo, kiu esploras la mondon de l’ ekzisto, tio, kion ni diris, estas sufiĉa.

4

Estas ankaŭ alia, pli subtila pruvo; ĉiu el tiuj senfinaj estaĵoj, kiuj loĝas en la mondo, ĉu homo, besto, vegetaĵo aŭ mineralo – kio ajn ĝi estus – estas tute certe kombinita el elementoj. Sendube estas ke tiu perfekteco, kiu ekzistas en ĉiuj estaĵoj, estas pro kreo de Dio el la kombinitaj elementoj, pro ĝusta kunmikso kaj proporcio de kvantoj, pro la maniero de ilia kunmeto kaj pro influo de aliaj estaĵoj. Ĉar ĉiuj estaĵoj estas ligitaj unu kun aliaj kiel ĉeno, kaj reciproka helpo, subteno kaj influo, apartenantaj al la proprecoj de la aferoj, estas la kaŭzoj de ekzisto, evoluo kaj kreskado de kreaĵoj. Estas certigite per pruvoj kaj argumentoj, ke ĉiu estaĵo ĝenerale influas aliajn estaĵojn, ĉu absolute aŭ pro interrilateco. Fine, la perfekteco de ĉiu individua estaĵo, t.e. la perfekteco, kiun vi nun vidas en homo aŭ ekster homo, rilate al ĝiaj atomoj, membroj aŭ povoj, estas ŝuldata al la kombino de elementoj, al ilia kvanto, proporcio, al la maniero de ilia kunmeto kaj al la reciproka influado. Kiam ĉio tio estas kunigita, tiam ekzistas homo.

5

Ĉar la perfekteco de homo estas entute ŝuldata al la kombino de la atomoj de l’ elementoj, al ilia kvanto, al la sistemo, laŭ kiu ili estas kunmetitaj, kaj al la reciproka influado kaj efikado de diversaj estaĵoj, pro tio, ĉar homo estis kreita antaŭ dek aŭ cent mil jaroj el la teraj elementoj laŭ la sama kvanto kaj proporcio, la sama sistemo de kunmeto kaj mikso, la sama influo de aliaj estaĵoj, tial tiam ekzistis precize tia sama homo, kiel nun. Tio ĉi estas evidenta kaj nediskutinda. Post cent milionoj da jaroj, se la elementoj de homo estos kunigitaj kaj ordigitaj laŭ tiu sama proporcio, se la elementoj estos kombinitaj laŭ la sama sistemo, kaj se ili estos sub tiu sama influo de aliaj estaĵoj, ekzistos homo precize tia sama. Ekzemple se post cent miljaroj estos olivoleo, fajro, meĉo, lampo kaj lumiganto, mallonge, se esto tiam ĉiuj nun ekzistantaj necesaĵoj, ni havos precize tian saman lampon.

6

Tio estas konvinkaj kaj evidentaj faktoj. Sed la argumentoj, kiujn prezentis tiuj eŭropaj filozofoj, donas dubindajn pruvojn kaj ne estas konvinkaj.

XLVII.

LA UNIVERSO ESTAS SENKOMENCA.

La origino de homo

1

Sciu, ke unu el la plej malfacilaj spiritaj veroj estas , ke la mondo del’ ekzisto, t.e tiu ĉi senlima universo, havas nenian komencon.

2

Ni klarigis jam antaŭe, ke la nomoj kaj atributoj de Dio postulas mem per si ekzisotn de estaĵoj. Kvankam tiu ĉi afero estis jam detale klarigita, ni refoje mallonge parolos pri tio. Sciu, ke ne estas imagebla edukanto sen edukatoj, ke ne povus ekzisti monarĥo sed regatoj, ke oni ne povas nomi lernejestron sen lernejanoj, ke neebla estas kreanto sen kreitaĵoj, ke oni ne povas imagi liveranton sen tiuj, al kiuj li povas liveri; ĉar ĉiuj diaj nomoj kaj atributoj postulas ekzistadon de estaĵoj. Se ni povus imagi tempon, en kiu ekzistis neniaj estaĵoj, tiu imagaĵo estus neo de al Dieco de Dio. Plie, absoluta neekzisto ne povus fariĝi ekzisto. Se la estaĵoj estus absolute neekzistintaj, la ekzisto ne povus ekzisti. Tial ĉar la Esenco de Unueco, tio estas la ekzisto de Dio estas ĉiama kaj eterna – t.e. ĝi havas nek komencon, nek finon- estas certe, ke tiu ĉi mondo de la ekzisto, la senlima universo, havas nek komencon, nek finon. Jes, povas okazi, ke iu parto de la universo iu el tiuj globoj ekzemple, ekekzistas aŭ estas disparigita, sed la aliaj senfinaj globoj ekzistas plue. Ĉar ĉiu globo havas komencon., ĝi devas nepre havi finon, ĉar ĉiu kombinaĵo, kolektiva aŭ unuopa, devas nepre esti malkombinita. La sola diferenco estas, ke kelkaj estas malkombinataj rapide, kaj aliaj malpli rapide, sed estas neeble, ke objekto kombinita estus neniam malkombinota.

3

Estas do nepre, ke ni sciu, kia estis en la komenco ĉiu el la gravaj estaĵoj – ĉar ne estas dubo, ke en la komenco la origino estas unu: la origino de ĉiuj nombroj estas unu, kaj ne du. Estas do klare, ke en la komenco la materio estis unu, kaj ke la unu materio aperis diversaspekte en ĉiu elemento; tiamaniere estiĝis diversaj formoj, kaj tiuj diversaj formoj, laŭgrade de sia estiĝado, iĝis konstantaj, kaj ĉiu elemento estis specialigita. Sed tiu konstanteco ne estis definitiva, kaj nur post tre longa tempo ĝi ricevis realigon kaj perfektan ekziston. Tiam la elementoj estis kombinitaj, organizitaj kaj kunmetitaj en senfinajn formojn; aŭ, pli ĝuste, el la kunmeto kaj kombino de la elementoj estiĝis sennombraj estaĵoj.

4

Tiu kombino kaj aranĝo per la saĝeco de Dio kaj Lia antaŭekzista potenco estis kreitaj el lunu natura organizaĵo, kiu estis kunmetita kaj kombinita kun grandega forto, konforme al saĝeco kaj laŭ universala leĝo. El tio estas videble, ke ĝi estas kreaĵo de Dio, ne iu hazarda kombinaĵo kaj aranĝo. Jen kial el ĉiu natura kombinaĵo povas ekesti estaĵo, sed el hazarda kombinaĵo nenia estaĵo povas ekesti. Ekzemple se homo laŭ sia propra menso kaj inteligenteco kolektos kelkajn elementojn kaj kombinos ilin, nenia viva estaĵo estos estigita, ĉar la sistemo estas nenatura. Tio ĉi estas respondo al la silenta demando, kial, se estaĵoj estas kreitaj per kunmeto kaj kombino de elementoj, ne estas tamen por ni eble kolekti elementojn, kunmiksi ilin kaj tiamaniere krei vivantan estaĵon. Ĝi estas falsa supozo, ĉar la origino de tiu kombino venas de Dio; Dio estas Tiu, kiu faras la kombinon kaj ĉar ĝi estas farita konforme al la natura sistemo, el ĉiu kombinaĵo rezultas unu estaĵo kaj unu ekzisto estas estigita. Kombinaĵo, farita de homo, rezultas nenion, ĉar homo ne povas krei.

5

Ni diris, mallonge, ke el la kunmetoj kaj kombinoj de elementoj, el iliaj malkombinoj, el iliaj kvantoj kaj influoj de aliaj estaĵoj je ili rezultas formoj, senfinaj realaĵoj kaj sennombraj estaĵoj. Sed estas klare, ke nia terglobo ne ekekzistis subite en sia nuna formo, sed ke tiu universala estaĵo pasadis grade tra diversaj fazoj, antaŭ ol ĝi estis ornamita per ĉiuj siaj nunaj perfektecoj. Universalaj estaĵo similas kaj povas esti komparitaj al apartaj estaĵoj, ĉar tiel la unuaj, kiel la duaj estas subigitaj al unu natura sistemo, unu universala leĝo kaj dia organizo. Tiel vi trovos, ke plej malgrandaj atomoj en la universala sistemo estas similaj al plej grandaj estaĵoj de la universo. Estas klare, ke ili venas en la ekziston el unu laborejo de povo, laŭ unu natura sistemo kaj unu universala leĝo; pro tio oni povas ilin kompari unu kun aliaj. Tiel la embrio de homo en la sino de l’ patrino grade kreskas kaj disvolvas sin, alprenas diversajn formojn kaj kondiĉojn, ĝis fine en la stato de perfekta beleco ĝi atingas maturecon kaj aperas en perfekta formo kun grandega ĉarmo. Kaj simile la semo de tiu floro, kiun vi nun vidas, estis komence objekto sensignifa kaj tre malgranda, kaj ĝi kreskis kaj disvolvis sin en la sino de la tero, kaj, alpreninte diversajn formojn, atingis tiun ĉi staton kun perfekta freŝeco kaj ĉarmo. Tiel same klare estas, ke tiu ĉi terglobo, ricevinte foje ekziston, kreskadis kaj evoluadis en la utero de la universo kaj alprenadis diversajn formojn kaj statojn, ĝis ĝi grade atingis la nunan perfektecon kaj iĝis ornamita per sennombraj estaĵoj kaj aperis kiel finita organizaĵo.

6

Estas do klare, ke la origina materio, kiu estas en la embria stato, kaj la miksitaj kaj kombinitaj elementoj, kiuj estis ĝia plej frua formo, laŭgrade kreskis kaj evoluis dum multaj jarcentoj kaj cikloj, pasante de unu aspekto kaj formo al alia, ĝis ili aperis en tiu ĉi perfekteco, sistemo, organizo kaj aranĝo per la superega saĝeco de Dio.

7

Nun ni revenu al nia temo, ke homo en la komenco de sia ekzisto kaj en la sino de la tero, kiel embrio en la sino de l’ patrino, grade kreskis kaj evoluis, kaj pasadis de unu formo al alia, de unu aspekto al alia, ĝis li aperis kun tiu ĉi beleco kaj perfekteco, kun tiu ĉi forto kaj povo. Estas certe, ke en la komenco li ne havis tiun ĉi belaspekton, graciecon kaj elegantecon, kaj ke nur gradon post grado li atingis tiun ĉi aspekton, formon, belecon kaj graciecon. Estas sendube, kela embrio de homo ne aperis subite en tiu ĉi formo, nek iĝis tiam elmontro de la vorto: “Gloro estu al Dio, la plej bona el kreantoj.”  Grade ĝi pasadis tre multaj kondiĉoj kaj diversaj aspektoj, ĝis ĝi atingis tiun ĉi formon kaj belecon, tiun ĉi perfektecon, graciecon kaj belaspekton. Estas tiel evidente kaj certigite, ke la evoluado kaj kreskado de homo sur la tero, antaŭ ol li atingis sian nunan perfektecon, similas la kreskadon kaj evoluadon de embrio en la sino de l’ patrino: laŭgrade ĝi pasas de stato al stato, de formo al formo, de unu aspekto al alia, ĉar tio konformas al la postuloj de la universala sistemo kaj Dia Leĝo.

8

La embrio pasas do tra diversaj statoj kaj trairas multajn gradojn, antaŭ ol ĝi atingas la formon, en kiu ĝi elmontras la vortojn: “Gloro estu al Dio, la plej bona el kreantoj” , kaj antaŭ ol aperas la signoj de intelekto kaj matureco. Kaj tiel same la ekzisto de homo sur la tero – de la komenco ĝis kiam li atingis tiun ĉi staton, formon kaj kondiĉon – devis nepre daŭri longan tempon kaj trairi multajn gradojn, antaŭ ol ĝi atingis tiun ĉi kondiĉon. Sed de la komenco de la ekzisto de homo li formas apartan specon. Tiel same la embrio de homo en la sino de l’ patrino havis unue strangan formon; poste tiu korpo pasas de aspekto al aspekto, de stato al stato, de formo al formo, ĝis ĝi aperas kun grandega beleco kaj perfekteco. Sed eĉ en la patrina sino kaj en tiu stranga formo, tute diferenca de lia nuna formo kaj figuro, ĝi estas embrio de la supera speco, ne de besto; la speco kaj esenco ne ŝanĝas sin. Se ni konfesas eĉ, ke ekzistas en homoj postsignoj de malaperintaj organoj, ĝi ne estas pruvo de nekonstanteco kaj neoriginaleco de la speco. Eventuale ĝi pruvas, ke la formo, figuro kaj organoj de homo progresis. Homo ĉiam estis aparta speco, homo, ne besto. Tiel same se homa embrio en la sino de l’ patrino pasas de unu formo al alia, tiel, ke la sekvanta formo neniel similas la antaŭan, ĉu tio estas pruvo, ke la speco ŝanĝis sin? ke ĝi komence estis besto, kaj ĝiaj organoj progresis kaj evoluis, ĝis ĝi iĝis homo? Ne, vere! Kiel infana kaj senbaza eraro estas tia ideo kaj penso! Ĉar la pruvo de la originaleco de la homa gento kaj de la konstanteco de la homa naturo estas klara kaj evidenta.

XLVIII.

LA DIFERENCOJ INTER HOMO KAJ BESTO.

1

Ni jam parolis foje aŭ du fojojn je la temo de la spirito, sed niaj vortoj ne estis enskribitaj.

2

Sciu, ke homoj apartenas al du kategorioj, t.e. ili formas du partiojn. Unu partio neas la spiriton kaj diras, ke ankaŭ homo estas speco de besto, ĉar, ili diras, ĉu ni ne vidas, ke bestoj kaj homoj posedas la samajn povojn kaj sentojn? Tiuj simplaj, apartaj elementoj, kiuj plenigas la spacon, estas senfine kombinitaj, kaj el ĉiu el tiuj kombinaĵoj rezultas unu el la estaĵoj. Inter tiuj estaĵoj estas la posedanto de spirito, [1]  de la povoj kaj de la sentoj. Ju pli perfekta estas la kombino, des pli nobla estas la estaĵo. La kombino de la elementoj en la korpo de homo estas pli perfekta, ol la kombino de la elementoj en iu alia estaĵo; ĝi estas miksita en absoluta ekvilibro, pro tio ĝi estas pli nobla kaj pli perfekta. “Li ne havas – ili diras – ian specialan povon kaj spiriton, de kiu aliaj bestoj estas senigitaj: bestoj posedas sentemajn korpojn, sed homo en kellkaj povoj havs pli grandan sentemon – kvankam, rilate al la eksteraj sentoj, kiel aŭdo, vido, gusto, flaro, tuŝo, kaj eĉ rilate al kelkaj internaj povoj, kiel memoro, besto estas pli malavare naturdotita, ol homo.” “Besto – ili diras – ankaŭ havas inteligentecon kaj perceptemon;”  ĉio, kion ili konfesas, estas, ke la inteligenteco de homo estas pli granda.

3

Jen kion diras la nuntempaj filozofoj; ĝi estas ilia diraĵo, ĝi estas ilia supozo, kaj tiel dekretas ilia imago. Kaj tiel kun potencaj argumentoj kaj pruvoj ili devenigas homon origine de besto kaj diras, ke estis iam tempo, kiam homo estis besto, ke poste la speco ŝanĝis sin kaj progresis iom post iom, ĝis ĝi atingis la nunan homstaton.

4

Sed la teologoj diras: Ne, ne estas tiel. Kvankam homo havas la povojn kaj eksterajn sentojn egale kun bestoj, tamen estas en li unu eksterordinara povo, de kiu bestoj estas senigitaj. La sciencoj, artoj, elpensaĵoj, metioj kaj malkovroj de realaĵoj estas rezultoj de tiu spirita povo, kiu entenas ĉiujn aferojn, komprenas iliajn realecojn, malkovras la kaŝitajn sekretojn de estaĵoj kaj per tiu ĉi scio regas ilin; ĝi eĉ ekkonas aferojn, kiuj ne ekzistas ekstere, t.e. intelektajn realaĵojn, kiuj ne estas senteblaj kaj ne havas eksteran ekziston, ĉar ili estas nevideblaj; ĝi tiel entenas la aferojn de menso, spirito, de kvalitoj, karaktero, amo kaj ĉagreno de homo, kiuj estas intelektaj realaĵoj. Plie, ĉiuj nun ekzistantaj sciencoj, artoj, leĝoj kaj senfinaj elpensaĵoj de homo estis iam nevideblaj, misteraj kaj kaŝitaj sekretoj; nur la ĉion-entenanta homa povo malkovris ilin kaj eligis el la nevidebleco en videblecon. Tiel telegrafo, fotografarto, fonografarto kaj ĉiuj similaj elpensaĵoj kaj mirindaj artoj estis iam kaŝitaj misteroj: la realeco de homo malkovris ilin kaj eligis el la nevidebleco en la videblecon. Estis eĉ tempo, kiam la kvalitoj de tiu ferpeco, kiun vi nun vidas, kaj de ĉiuj metaloj estis kaŝitaj misteroj; homoj malkovris la metalon kaj donis al ĝi tiun industrian formon. Same estas kun ĉiuj aliaj malkovraĵoj kaj elpensaĵoj de homo, kiuj estas sennombraj.

5

Tion ĉi ni ne povas nei. Se ni diras, ke ĉio tio estas rezultoj de povoj, kiujn ankaŭ bestoj posedas, kaj de la korpaj sentopovoj, ni klare vidas unuarigarde, ke koncerne tiujn povojn bestoj superas homon. Ekzemple la vidkapablo de bestoj estas multe pli akra, ol la vidkapablo de homo, [tiel ankaŭ iliaj] sentoj de flaro kaj gusto. Mallonge dirante, en la povoj, kiujn homoj partoprenas kune kun bestoj, la bestoj estas ofte pli fortaj. Ni prenu kiel ekzemplon la povon de memor: se vi prenos kolombon el ĉi tie en malproksiman landon kaj tie lasos ĝin libera, ĝi revenos, ĉar ĝi memoros la vojon. Prenu hundon el ĉi tie en la centron de Azio, lasu ĝin libera kaj ĝi revenos ĉi tien kaj nek unu fojon perdos la vojon. Same estas kun la aliaj povoj, kiel aŭdo, vido, flaro, gusto kaj tuŝo.

6

Estas do klare, ke se ne ekzistus en homo iu povo alia ol tiuj de bestoj, la lastaj superus homon en elpensaĵoj kaj kompreno de realecoj. Pro tio estas klare, ke homo havas naturdonacon, kiun besto ne posedas. Bestoj perceptas ja aferojn senteblajn, sed ne perceptas intelektajn realaĵojn. Ekzemple tion, kio estas en la sfero de ĝia vido, besto vidas, sed tio, kio estas ekster ĝia vidosfero, ne estas por ĝi perceptebla kaj ĝi ne povas tion imagi. Tiel ne estus eble por besto kompreni, ke la tero havas la formon de globo. Sed homo el aferoj konataj ekkonas aferojn nekonatajn kaj malkovras nekonatajn verojn. Ekzemple homo vidas la kurbilinion de la horizonto kaj el tio li konkludas pri la globeco de la tero. La Norda Stelo en ‘Akká, ekzemple, estas je 33 º , t.e. ĝi estas je 33 º  super la horizonto. Kiam oni iras al la Norda Poluso, la Nordo Stelo levas sin je unu grado super la horizonton ĉe ĉiu grado de distanco, kiun oni trapasas, t.e. la alteco de la Norda Stelo estas 34 º , poste 40 º , poste 50 º , poste 60 º , poste 70 º . Kiam oni atingos la Nordan Poluson, la alteco de la Norda Stelo estos 90 º , aŭ ĝi estas atinginta la zeniton, t.e. ĝi estas ĝuste super la kapoj. La Norda Stelo kaj ĝia sinlevado estas senteblaj aferoj. Ju pli proksimen oni venas al la poluso, des pli alten levas sin la Norda Stelo; pro tiuj du konataj aferoj oni malkovris aferon nekonatan, nome, ke la horizonto estas kurbinta, t.e. ke la horizonto de ĉiu tergrado diferencas de la horizonto de aliaj tergradoj. Homo rimarkas tion ĉi kaj konkludas el [tio] aferon nevideblan, nome la globecon de la tero. Ĝi ne estas komprenebla por besto. Same besto ne povus kompreni, ke la suno estas la centro kaj ke la tero rondiras ĉirkaŭ ĝi. Besto estas sklavo de la korpsentoj kaj ilia malliberulo; ĉion, kio estas ekster ka sentoj, la aferojn, kiujn ili ne regas, besto neniam povas kompreni, kvankam per la eksteraj sentpovoj ĝi superas homon. El tio estas pruvite kaj konstantite, ke homo havas en si povon de malkovrado, per kiu li distingas sin de bestoj, kaj tio ĉi estas la homa spirito.

7

Gloro estu al Dio! homo estas ĉiam turnita al la altaĵoj kaj liaj aspiroj estas noblaj; li ĉiam deziras atingi mondon pli grandan, ol la mondo, en kiu li estas. La amo al alteco ests unu el karakterizaj trajtoj de homo. Mi miras, ke certaj filozofoj de Ameriko kaj Eŭropo kontentiĝas per grada proksimiĝo al la besta mondo kaj per tiela malantaŭeniĝado; ĉar la tendenco de la ekzisto devas esti al la altaĵoj. Malgraŭ tio, se vi dirus al iu el ili : “vi estas besto” , li estus treege ofendita kaj kolera.

8

Kia diferenco estas inter la homa mondo kaj la mondo de besto; inter la alteco de homo kaj la malalteco de besto; inter la perfektecoj de homo kaj la senscio de besto; inter la lumo de homo kaj la mallumo de besto; inter la gloro de homo kaj la malaltgradeco de besto! Dekjara araba infano povas estri ducent aŭ tricent kamelojn en dezerto, kaj per sia voĉo ĝi povas gvidi ilin antaŭen aŭ reigi ilin malantaŭen. Malforta hindo povas tiel regi grandegan elefanton, ke la elefanto estas lia plej obeema servanto. Ĉiuj aferoj estas sub la regado de la homa mano; homo povas rezisti la naturon, dum ĉiuj aliaj estaĵoj estas sklavoj de la naturo, kaj neniu el ili povas flankeniĝi de ĝiaj ordonoj. Sole homo povas rezisti la naturon. La naturo aliiras korpojn al la centro de la tero – homo per meĥanikaj instrumentoj malproksimiĝas for de ĝi kaj flugas en la aero. La naturo malpermesas al homo trapasi marojn – sed homo konstruas ŝipon kaj iras kaj vojaĝas tra granda oceano, k.t.p.; la temo esta neelĉerpebla. Ekzemple homo veturigas maŝinojn sur montoj kaj tra sovaĝejoj, kaj kunigas en unu loko novaĵojn pri tio, kio okazis en la Oriento kaj en la Okcidento. Ĉio tio estas kontraŭ la naturo. Maro kun sia tuta grandeco ne povas flankeniĝi eĉ je unu atomo de l leĝoj de la naturo; la suno kun sia grandiozeco ne povas flankeniĝi eĉ je unu kudrilpiko de la leĝoj de la naturo kaj neniel povas kompreni la kondiĉojn, staton, kvalitojn, movojn kaj naturon de homo.

9

Kio estas do tiu povo en la malgranda korpo de homo, kiu regas ĉion tion? Kio estas tiu reganta povo, per kiu homo ĉion subigas al si?

10

Restas ankoraŭ unu punkto: la modernaj filozofoj diras: “Ni neniam vidis en homo la spiriton, kaj malgraŭ ĉiuj niaj esploroj koncerne la sekretojn de la homa korpo ni ne rimarkas spiritan povon. Kiel ni povas imagi povon, kiu ne estas sentebla?”  La teologoj respondas: “La spirito de besto ankaŭ ne estas sentebla, kaj oni ne povas rimarki ĝin per ĝiaj korpaj fortoj. Per kio vi pruvas la ekziston de la spirito de besto? Ne estas dubo, ke laŭ ĝiaj efikoj vi pruvas, ke en besto ekzistas povo, kiu ne estas en vegetaĵo, t.e. vido, aŭdo, kaj ankaŭ aliaj povoj; el tio vi konkludas, ke ekzistas besta spirito. Ĉar en besto estas signoj, kiuj ne estas en vegetaĵo, vi diras, ke tiu sentopovo estas eco de la besta mondo; vi vidas ankaŭ en homo signojn, povojn kaj perfektecojn, kiuj ne ekzistas en besto; el tio vi povas konkludi, ke estas en li povo, kiun besto ne posedas.”

11

Se ni volus nei ĉion, kio ne estas sentebla, ni devus ankaŭ nei realaĵojn, kiuj ekzistas eksterdube. Ekzemple la etera materio ne estas sentebla, kvankam ĝi havas senduban ekziston. La forto de altirado ne estas sentebla, kvankam ĝi certe ekzistas. Pro kio vi asertas pri iliaj ekzistoj? Pro iliaj signoj. Tiel lumo estas vibrado de la etera materio, kaj pro tiu vibrado ni konkludas pri la ekzisto de la etero.

XLIX.

LA KRESKADO KAJ EVOLUADO DE LA HOMA SPECO.

1

Demando. – Kion vi diras koncerne la teoriojn de certaj filozofoj pri kreskado kaj evoluado de estaĵoj?

2

Respondo. – Ni parolis jam alitage pri tiu ĉi afero, sed ni parolos pri ĝi refoje. Mallonge dirante, ni solvos tiun ĉi problemon, difinante, ĉu specoj estas originalaj, aŭ ne, t.e. ĉu la speco de homo estis origine estigita, aŭ ĉu ĝi poste devenis de bestoj.

3

Certaj eŭropaj filozofoj konsentas, ke speco kreskas kaj evoluas, kaj ke estas eĉ eblaj ŝanĝoj kaj aliiĝoj. Unu el la pruvoj, per kiuj ili konfirmas tiun ĉi teorion, estas, ke dank al atenta studado kaj esplorado de la geologia scienco iĝis klare, ke la ekzisto de vegetaĵo antaŭis tiun de besto, kaj ke la ekzisto de besto antaŭis tiun de homo. Ili konsentas, ke tiel la vegetaĵoj, kiel la bestaj specoj, ŝanĝis sin, ĉar en certaj tavoloj de la tero oni malkovris kreskaĵojn, kiuj ekzistis en pasintaj tempoj kaj nun estas pereintaj; ili progresadis, kaj tiamaniere la speco ŝanĝis sin. Tiel same en la tavoloj de la tero estas kelkaj specoj de bestoj, kiuj ankaŭ ŝanĝis sin kaj aliiĝis. Unu el tiuj bestoj estas serpento. Estas indikaĵoj, ke serpento iam havis piedojn; sed dum pasado de la tempo tiuj membroj malaperis. Tiel same en la vertebraro de homo estas indikaĵo, kiu prezentas pruvon, ke li iam, kiel aliaj bestoj, havis voston. Estis tempo, kiam tiu membro estis utila, sed kiam homo evoluis, li ne bezonis ĝin plu, kaj pro tio ĝi iom post iom malaperis. Ĉar serpento rifuĝadis sub la tero kaj iĝis rampanta estaĵo, ĝi ne bezonis plu piedojn, kaj tial ili malaperis, sed restis iliaj postsignoj. La ĉefa argumento estas la jena: la ekzisto de postsignoj de membroj pruvas, ke ili iam ekzistis, kaj ĉar nun ili ne estas plu utilaj, ili malaperis iom post iom. Kaj tiel dum la perfektaj kaj necesaj membroj restis, la nenecesaj iom post iom malaperis pro la modifiĝado de la speco, sed postrestis iliaj postsignoj.

4

La unua respondo al tiu ĉi argumento estas, ke la tempa antaŭeco de besto rilate al homo ne estas pruvo de evoluo, ŝanĝiĝo kaj aliiĝo de la speco, nek de tio, ke homo estis levita el la besta mondo en la homan mondon. Ĉar tial, ke la individua aperado de tiuj diversaj estaĵoj estas certa, povas esti, ke homo ekekzistis post besto. Tiel kiam ni ekzamenos la vegetaĵan regnon, ni vidos ke fruktoj de diversaj arboj ne maturiĝis en unu tempo; kontraŭe, kelkaj maturiĝis antaŭe, aliaj poste. Tiu ĉi antaŭeco ne pruvas, ke la lasta frukto de unu arbo estas kreita el pli frua frukto de alia arbo.

5

Due, tiuj malfortaj restaĵoj kaj postsignoj de membroj eble havas gravan kialon, kiun nia menso ankoraŭ ne komprenas. Kiel multaj estas aferoj, kies menso ankoraŭ ne komprenas. Kiel multaj estas aferoj, kies kialon ni ankoraŭ ne scias! Tiel la fiziologia scienco, t.e. la scienco pri la konstruo de membroj, diras, ke la kialo kaj kaŭzo de la diferencoj de koloroj de bestoj, haroj de homoj, ruĝeco de lipoj, de diverseco de koloro de birdoj estas ankoraŭ nekonataj; ili estas kaŝitaj kaj sekretaj. Sed oni scias, ke la pupilo de okulo estas nigra, por altiri la radiojn de la suno, ĉar se pupiloj havus alian koloron, ĝenerale blankan, ili ne altiradus la radiojn de la suno. Tial, ĉar la kialo de la menciitaj de ni aferoj estas nekonata, povas esti, ke la kialo kaj saĝeco de la postsignoj de membroj estas same nekonataj.

6

Trie, ni supozu, ke estis tempo, kiam kelkaj bestoj, aŭ homo, posedis certajn membrojn, kiuj nun estas malaperintaj. Tio ĉi ne estas sufiĉa pruvo de ŝanĝo kaj evoluo de la specoj. Ĉar homo, de la komenco de la embria periodo ĝis kiam li atingas maturecon, pasas tra diversaj formoj kaj aspektoj. Lia aspekto, formo, figuro kaj koloro ŝanĝas sin, li pasas de unu formo al alia, de unu aspekto al alia. Malgraŭ tio de la komenco de la embria periodo li apartenas al la homa speco – tio estas embrio de homo, ne de besto. Ĝi ne estas rimarkebla de la komenco, nur poste ĝi iĝas videbla kaj klara. Ekzemple ni supozu, ke homo iam similis al besto, kaj ke nun li estas progresinta kaj ŝanĝiĝinta. Se ni eĉ supozus, ke ĝi estas vero, ĝi ankoraŭ ne estas pruvo de ŝanĝo de la speco: ne, ĝi estas, kiel ni antaŭe menciis, nur kiel la ŝanĝiĝado kaj aliiĝado de homa embrio, antaŭ ol ĝi atingos la staton de saĝeco kaj perfekteco. Ni prezentos tion ĉi pli klare: ni supozu, ke estis tempo, kiam homo iris per la manoj kaj piedoj, aŭ havis voston. Tiu ĉi ŝanĝo kaj aliiĝo estas kiel tiu de embrio en la patrina sino; kvankam ĝi ŝanĝas sin diversmaniere, ĝi kreskas kaj evoluas, ĝis ĝi atingas la perfektan formon, ĉar de la komenco ĝi prezentas apartan specon. Ni vidas ankaŭ en la vegetaĵa regno, ke la originalaj specoj de gentoj ne ŝanĝiĝas kaj aliiĝas, sed iliaj formoj, koloroj kaj grandecoj ŝanĝas sin, aliiĝas, aŭ eĉ progresas.

7

Ni diros resume: kiel homo en la sino de la patrino pasas de formo al formo, de aspekto al aspekto, ŝanĝiĝas kaj evoluas, kaj apartenas tamen al la homa speco de la komenco de la embria periodo – tiel same homo de la komenco de sia ekzisto en la utero de la mondo prezentas ankaŭ apartan specon, la homan specon, kaj estas evoluinta iom post iom de formo al formo. Jen kial estas tiu ŝanĝiĝado de la aspekto; tiu evoluado de membroj, tiu progresado kaj kreskado, se ni eĉ akceptus la realan kreskon kaj progreson [2] , ne malhelpas al la speco esti originala. Homo de la komenco havis tiun ĉi perfektan formon kaj konstruon kaj posedis kapablecon kaj emon al akirado de materialaj kaj spiritaj perfektecoj, kaj li estis elmontro de la vortoj: “Ni kreu homon laŭ Nia bildo, similan al Ni” . Li fariĝis nur pli bonaspekta, pli bela kaj pli gracia. La civilizacio eligis lin el la sovaĝa stato same kiel sovaĝaj fruktoj, kulturotaj de ĝardenisto, fariĝa pli belaj, pli dolĉaj, kaj ricevas pli da freŝeco kaj delikateco.

8

La ĝardenistoj de la mondo de l’ homaro estas la profetoj de Dio.

L.

SPIRITAJ PRUVOJ DE LA ORIGINO DE HOMO.

1

La pruvoj, kiujn ni prezentis rilate al la origino de la homa speco, estis logikaj pruvoj. Nun ni prezentos la spiritajn pruvojn – la esencajn. Ĉar kiel ni pruvis la ekziston de Dio per logikaj argumentoj, kaj pruvis ankaŭ logike, ke homo ekekzistis de sia origino kaj komenco kiel homo, kaj ke lia speco ekzistis de eterne, ni nun starigos spiritajn pruvojn, ke la homa ekzisto, t.e. la speco de homo, estas ekzisto nepra kaj ke sen homo la perfektecoj de Dio ne estus elmontritaj. Sed tio estas pruvoj spiritaj, ne logikaj.

2

Multfoje ni elmontris kaj pruvis, ke homo estas la plej nobla el estaĵoj, la sumo de ĉiuj perfektecoj, kaj ke ĉiuj estaĵoj kaj ĉiuj ekzistaĵoj estas centroj, el kiuj estas reflektata la gloro de Dio, t.e. la signoj de la Dieco de Dio elmontriĝas en la realecoj de aferoj kaj kreaĵoj. Same kiel la terglobo estas loko, kie reflektiĝas la radioj de la suno, kie ĝia lumo kaj varmo kaj ĝia influo elmontriĝas kaj vidiĝas en ĉiuj atmoj de la tero, tiel ankaŭ la atomoj de estaĵoj en tiu senfina spaco proklamas kaj pruvas unu el la diaj perfektecoj. Nenio estas senigita de tiu favoro. En ĉio estas aŭ signo de la bonfaremo de Dio, aŭ signo de Lia povo, de Lia grandeco, justeco, grandiozeco, donanta edukon; aŭ estas signo de la malavareco de Dio, de Lia vido, aŭdo, scio, de Lia favoremo k.t.p.

3

Sendube ĉiu estaĵo estas centro de la elbrilanta gloro de Dio: t.e. la perfektecoj de Dio aperas el ĝi kaj lumas en ĝi. Ĝi estas kiel la suno, kiu brilegas sur dezerton, sur maron, sur arbojn, fruktojn kaj florojn kaj sur ĉiuj terajn estaĵojn. La mondo, kaj vere ĉiu ekzistanta estaĵo, proklamas al ni unu el la nomoj de Dio, sed la realeco de homo estas kolektiva realeco, ĝenerala realeco kaj centro, el kiu brilas la gloro de ĉiuj perfektecoj de Dio. Ĝi signifas, ke ĉiu nomo, ĉiu kvalito, ĉiu perfekteco kin ni atribuas al Dio, havas sian signon; se estus alie, homo ne povus imagi tiujn perfektecojn kaj ne povus kompreni ilin. Tiel ni diras, ke Dio estas vidanto, kaj okulo estas la signo de Lia vidado; se homo ne posedus vidpovon, kiel ni povus imagi la vidadon de Dio? ĉar blindulo, t.e. denaska blindulo, ne povas imagi vidpovon, kaj surdulo, t.e. denaska surdulo, ne povas imagi aŭdpovon, kaj mortulo [3]  ne povas kompreni vivon. Tiel do la Dieco de Dio, kiu estas la sumo de ĉiuj perfektecoj, respegulas sin en la realeco de homo; t.e. la Esenco de Unueco estas unuigo de ĉiuj perfektecoj, kaj el tiu unuigo Li ĵetas reflektojn sur la homan realecon. Homo estas do perfekta spegulo, reflektanta la Sunon de l’ Vero, kaj li estas centro de la radiado: la Suno de l’ Vero brilas en tiu spegulo. La reflektiĝo de la diaj perfektecoj aperas en la realeco de homo, li do estas reprezentanto de Dio, sendito de Dio. Se homo ne ekzistus, la universo estus sen rezultado, ĉar la celo de la ekzisto estas aperigo de la perfektecoj de Dio.

4

Tial oni ne povas diri, ke estis tempo, kiam homo ne ekzistis. Ĉio, kion ni povas diri, estas, ke la terglobo iam ne ekzistis, kaj en la komenco de ĝia ekzisto homo ne aperis sur ĝi. Sed de la komenco, kiu ne havas komencon, ĝis la fino, kiu ne havas finon, ezkistas perfekta malkaŝanto. La homo, pri kiu ni parolas, ne estas ĉiu homo; ni pensas pri perfekta homo. Ĉar la plej nobla parto de la arbo estas ĝia frukto, kiu estas la kialo de ĝia ekzisto; se arbo estus senfrukta, ĝi havus nenian signifon. Tial oni ne povas imagi, ke la loĝantaro de la mondoj de l’ ekzisto, ĉu de la steloj aŭ de tiu ĉi tero, konsistis iam el azenoj, bovoj, musoj kaj katoj, kaj ke ne estis tie homoj! Tia supozo estas falsa kaj sensenca. La vorto de Dio estas klara, kiel la suno. Tio ĉi estas spirita pruvo, sed ni ne povas de la komenco prezenti ĝin al la materialistoj; unue ni devas paroli pri la logikaj pruvoj, poste pri la spiritaj.

LI.

LA SPIRITO KAJ MENSO DE HOMO EKZISTIS DE LA KOMENCO.

1

Demando. – Ĉu homo de la komenco posedis menson kaj spiriton, aŭ ili estas rezultatoj de lia evoluo?

2

Respondo. – La komenco de la ekzisto de homo sur la terglobo similas lian formiĝadon en la patrina sino. Embrio en la patrina sino grade kreskas kaj evoluas ĝis la naskiĝo, post kiu ĝi daŭre kreskas kaj evoluas, ĝis ĝi atingas la aĝon de plenkresko kaj matureco. Kvankam en la infaneco la signoj de la menso kaj spirito aperas en homo, ili ne atingas la staton de perfekteco; ili estas malperfektaj. Nur kiam homo atingas la maturecon, la menso kaj spirito elmontras sin kaj estas videblaj en plej granda perfekteco.

3

Same la formiĝado de homo en la utero de la mondo similis komence al embrio; poste iom post iom li progresadis en perfektecoj, kreskadis kaj evoluadis, ĝis li atingis la staton de matureco, kiam la menso kaj spirito iĝis videblaj en la plej granda povo. En la komenco de lia formiĝado la menso kaj spirito ankaŭ ekzistis, sed ili estis kaŝitaj; poste ili elaperis. Tiel ankaŭ en semo estas arbo, sed ĝi estas kaŝita kaj nevidebla; kiam ĝi disvolvas sin kaj kreskas, aperas la kompleta arbo. Same la kreskado kaj disvolviĝado de de ĉiuj estaĵoj estas grada; tio ĉi estas la universala dia organizo kaj la natura sistemo. Semo ne tuj fariĝas arbo, embrio ne tuj foriĝas homo, mineralo ne tuj fariĝas ŝtono. Ne, ili kreskas kaj disvolvas sin grade kaj atingas la limojn de perfekteco.

4

Ĉiuj estaĵoj, ĉu malgrandaj aŭ grandaj, estas kreitaj perfektaj kaj kompletaj de la komenco, sed iliaj perfektecoj aperas en ili grade. La organizo de Dio estas unu, la evoluado de la ekzisto estas unu, la dia sistemo estas unu. Ĉu ili estas estaĵoj malgrandaj aŭ grandaj, ĉiuj estas subigitaj al unu leĝo kaj sistemo. Ĉiu semo havas en si de la komenco ĉiujn vegetaĵajn perfektecojn. Ekzemple en semo ĉiuj vegetaĵoj perfektecoj ekzistas de la komenco, sed ne videble: poste ili elaperas iom post iom. Unue do el semo aperas ĝermo, poste branĉoj, folioj, floroj kaj fruktoj: sed de la komenco de ĝia ekzisto ĉio tio estas en la semo, povohave, kvankam nevideble.

5

Tiel same embrio posedas de la komenco ĉiujn perfektecojn, kiel la spirito, menson, vidon, flaron, guston – unuvorte ĉiujn povojn, sed ili ne estas videblaj, kaj videbliĝas nur iom post iom.

6

Simile la terglobo de la komenco estis kreita kun ĉiuj elementoj, substancoj, mineraloj, atomoj kaj organismoj; sed ili elaperis grade: unue mineraloj, poste vegetaĵoj, post ili bestoj, kaj fine homo. Sed el la komenco tiuj gentoj kaj specoj ekzistis, sed estis nedisvolvitaj en la terglobo kaj nur poste grade aperis. Ĉar la superega organizo de Dio kaj la universala natura sistemo regas ĉiujn estaĵojn, kaj ĉiuj ili estas sub tiu leĝo. Kiam vi konsideros tiun universalan sistemon, vi vidos, ke ekzistas nek unu estaĵo, kiu, ekestinte, atingus la limojn de perfekteco. Ne, ili grade kreskas kaj evoluas, kaj tiam atingas la staton de perfekteco.

LII.

LA SINAPERO DE LA SPIRITO EN LA KORPO.

1

Demando. – Kia estas la racio de la sinaperiĝo de la spirito en la korpo.

2

Respondo. – La racio de la sinaperigo de la spirito en la korpo estas la jena: la homa spirito estas konfiditaĵo de Dio, kaj ĝi devas trapasi ĉiujn statojn; ĉar dank’ al sia pasado kaj trairado tra la statoj de la ekzisto ĝi akiros perfektecojn. Tiel kiam homo vojaĝas kaj trapasas diversajn regionojn kaj multajn landojn kun sistemeco kaj metodeco, li certe per tio akiros perfektecon; ĉar li vidos lokojn, scenojn kaj landojn el kiuj li ekkonos la kondiĉojn kaj statojn de aliaj nacioj. Li ekkonos tiamaniere la geografion de la landoj, iliajn mirindaĵojn kaj artojn; li konatiĝos kun kutimoj, moroj kaj manieroj de popoloj, li vidos la civilizacion kaj progreson de la epoko, li ekscios pri la politiko de la registaroj kaj pri potenco kaj kapableco de ĉiu lando. Same estas, kiam la homa spirito pasas tra diversaj kondiĉoj de la ekzisto: ĝi ekposedos ĉiun gradon kaj staton. Eĉ en la kondiĉo de la korpo ĝi certe akiros perfektecojn.

3

Krom tio estas necese, ke la signoj de la perfekteco de la spirito estu videblaj en tiu ĉi mondo, por ke la mondo de kreiteco donu senfinajn rezultatojn kaj tiu korpo ricevu vivon kaj aperigu la diajn malavaraĵojn. Tiel, ekzemple, la radioj de la suno devas brili sur la teron kaj la suna varmo devas disvolvi la terajn estaĵojn. Se la radioj kaj varmo de la suno ne brilus sur la teron, la tero estus sen loĝantoj, sen signifo, kaj ĝia disvolviĝo estus malfruigita. Tiel same se la perfekteco de la spirito ne aperus en tiu ĉi mondo, la mondo estus neklerigita kaj absolute bruta. Per la apero de la spirito en la fizika formo la mondo estas klerigita. Same kiel la homa spirito estas kaŭzo de la vivo de la korpo, la mondo estas en la kondiĉo de la korpo, kaj homo estas en la kondiĉo de la spirito. Se ne ekzistus homo, la perfektecoj de la spirito ne elaperus, kaj la lumo de la menso ne brilus en la mondo. La mondo estus kiel korpo sen animo.

4

La mondo estas ankaŭ en la kondiĉo de fruktarbo, kaj homo estas kiel frukto: sen frukto la arbo estus senutila.

5

Plie, la membroj, la elementoj, la kombiniteco, kiuj trovas sin en la organismo de homo, estas altirilo kaj magneto por la spirito; estas certe, ke la spirito aperos en ĝi. Tiel ankaŭ klara spegulo sendube altiros la radiojn de la suno. Ĝi iĝos lumplena, kaj mirindaj bildoj aperos en ĝi. Ĝi signifas, ke kiam tiuj ekzistantaj elementoj estos kunigitaj konforme al la natura ordo kaj kun perfekta forto, ili fariĝos magneto por la spirito, kaj la spirito malkaŝos sin en ili kun ĉiuj perfektecoj.

6

En tiuj ĉi kondiĉoj oni ne povas diri: “Por kio la radioj de la suno malsuprenvenu en la spegulon”  – ĉar la rilato, kiu ekzistas inter la realecoj de aferoj, ĉu spiritaj aŭ materialaj, postulas, ke kiam spegulo estas pura kaj turnita al la suno, la suno aperu en ĝi. Simile kiam la elementoj estas ordigitaj kaj kombinitaj laŭ la plej glora sistemo, organizo kaj maniero, la homa spirito aperas kaj elmontras sin en ili. Tio ĉi estas la dekreto de la Potenca, la Saĝa.

LIII.

LA RILATO INTER DIO KAJ LA KREAĴOJ.

1

Demando. – Kia estas la naturo de la rilato inter Dio kaj la kreaĵoj, t.e. inter la Sendependa Plejalta, kaj aliaj estaĵoj?

2

Respondo. – La rilato inter Dio kaj la kreaĵoj estas tiu de kreinto al kreintaĵoj. Ĝi estas kiel la rilato inter la suno kaj la mallumaj korpoj de la enmondaj estaĵoj, kiel la rilato inter farinto kaj faritaĵoj. La suno en sia propra esenco estas sendependa de la korpoj, kiujn ĝi lumigas, ĉar ĝia lumo estas el ĝi mem, kaj ĝi estas libera kaj sendenda de la terglobo; tiel la tero estas sun la influo de la suno kaj ricevas ĝian lumon, dum la suno kaj ĝiaj radioj estas tute sendependaj de la tero. Sed se ne estus la suno, la tero kaj ĉiuj teraj estaĵoj ne povus ekzisti.

3

La dependeco de la kreaĵoj de Dio estas la dependeco per emanado; t.e. la kreaĵoj emanas de Dio, sed Li ne aperigas sin en ili. [4]  La rilato estas tiu de emanado, ne de elapero. La lumo de la suno emanas el la suno, ĝi ne aperigas ĝin. La apero per emanado estas kiel la apero de la sunradioj el la lumocentro de la mondhorizontoj, t.e. la sankta esenco de la Suno de l’ Vero ne estas dividita kaj ne malsuprenvenas en la kondiĉajn d ela kreaĵoj. Tiel same la sunglobo ne estas dividita kaj ne malsuprenvenas sur la teron: ne, la radioj de la suno, kiuj estas ĝia malavaraĵo, emanas el ĝi kaj lumigas la mallumajn korpojn. La apero per elaperiĝo estas la elapero de branĉoj, folioj kaj fruktoj el semo; ĉar la semo en sia propra esenco iĝas branĉoj kaj fruktoj, kaj ĝia realeco eniras en la branĉojn, foliojn kaj fruktojn. Tia apero per elaperiĝo estus por Dio la Plej Alta simple malperfekteco, kaj ĝi estas tute neebla. Ĉar ĝi signifas esence, ke la Absoluta Antaŭekzistanto karakterizas sin per la kvalitoj de pasemaj aferoj; se estus tiel, pura sendependeco estus malriĉeco, kaj vera ekzisto iĝus neekzisto, kaj tio ĉi estas neebla.

4

Tial ĉiuj kreaĵoj emanas de Dio; t.e. pro Dio ĉio estas estigita kaj pro Li ĉiuj estaĵoj ricevis la ekziston. La unua afero, kiu emanas de Dio, estas tiu universala realeco, kiun la malnovaj tempaj filozofoj nomis “la unua Menso”, kaj kiun la anaro de Bahá nomas “la unua Volo”. Tiu emanado en tio, kio koncernas ĝian efikadon en la mondo de Dio, ne estas limigita en tempo aŭ loko; ĝi estas sen komenco aŭ fino; komenco kaj fino rilate al Dio estas unu. La antaŭekzisto de la tempo,  kaj la pasemeco de enmondaĵoj estas esenca, ne tempa, kiel ni klarigis iutage ĉe la tablo. [5]

5

Kvankam “la Unua Menso” estas sen komenco, ĝi ne dividas la antaŭekziston kun dio, ĉar la ekzisto de la universala realeco rilate al la ekzisto de Dio estas neniaĵo, kaj ĝi ne havas la povon iĝi kunulo de Dio kaj Lia egalulo en la antaŭekzisto. Tiu ĉi problemo estis antaŭe klarigita.

6

La ekzisto de vivaj estaĵoj signifas kombinitecon kaj ilia morto – malkombinon. Sed la universala materio kaj la elementoj absolute ne neniiĝas nek estas detruitaj: ne, ilia neekzisto estas simpla tranformo. Ekzemple kiam homo neniiĝas, li iĝas polvo, se li ne fariĝas asbolute neekzistanta – li ekzistas ankoraŭ en la formo de la polvo; okazis nur transformiĝo, kaj tiu kombinaĵo estis hazarde malkobinita. La neniiĝado de aliaj estaĵoj estas tia sama, ĉar ekzisto ne fariĝas absoluta neekzisto, kaj absoluta neekzisto ne fariĝas ekzisto.

LIV.

PRI LA DEVENO DE LA HOMA SPIRITO DE DIO.

1

Demando. – En la Biblio estas dirite, ke Dio enblovis la spiriton de vivo en la korpon de homo: kion signifas tiu verso?

2

Respondo. – Sciu, ke deveno estas duspeca: la deveno kaj aperado per emanado, kaj la deveno kaj aperado per elaperiĝado. La deveno per emanado estas kiel la deveno de ago de la aganto, aŭ de skribo de la skribanto. Skribo emanas de la skribanto, kaj parolo emanas de la parolanto, kaj tiel same la homa spirito emanas de Dio. Ĝi ne aperigas en si Dion – t.e. neniu parto estas apartigita de la Dia Realeco por eniri en homan korpon. Ne, kiel parolo emanas de la parolanto, tiel spirito aperas en la homa korpo.

3

Sed la deveno per elaperiĝado estas elapero de la realeco de aĵo en alia formo, kiel deveno [6]  de tiu arbo el la arba semo, aŭ kiel deveno de floro el la florsemo: ĉar tiuokaze la semo mem aperas en la formo de branĉoj, folioj kaj floroj. Tio ĉi nomas sin deveno per elapero. La spiritoj de homoj rilate al Dio estas en dependeco per emanado; same kiel parolo devenas de la parolanto kaj skribo de la skribanto: t.e. la parolanto mem ne fariĝas la parolo, nek la skribanto mem fariĝas la skribo; ne, ili devenas per emanado. La parolanto havas perfektan kapablecon kaj povon, kaj la parolo emanas de li, kiel ago de aganto. La Vera Parolanto, la Esenco de Unueco, estis ĉiam en unu kondiĉo, kiu ne ŝanĝas sin, nek aliiĝas, ne havas transformiĝojn nek sortoturnojn. Li estas la Eterna, la Senmorta. Tial la devenado de la homaj spiritoj de Dio estas per emanado. Kiam estas dirite en la Biblio, ke Dio enblovis Sian spiriton en homon, tiu spirito estas tio, kio, kiel la parolo, emanas de la Vera Parolanto, efektiviĝante en la realeco de homo.

4

Sed la deveno per elaperiĝo (se ni komprenas per tio sinelmontron de Dio, ne dispartiĝon) estas, kiel ni diris, la deveno kaj sinelmontro de la Sankta Spirito kaj la Vorto, kiu estas de Dio. Kiel estas dirite en la Evangelio de S-ta Johano, “En la komenco estis la Vorto, kaj la Vorto estis kun Dio, kaj la Vorto estis Dio” ; sekve la Sankta Spirito kaj la Vorto estas sinelmontroj de Dio. La Spirito kaj la Vorto signifas la diajn perfektecojn, kiuj aperis en la Realeco de Kristo, kaj tiuj perfektecoj estis kun Dio; tiel la suno aperigas sian tutan gloron en spegulo. Ĉar la Vorto ne signifas la korpon de Kristo, sed la diajn perfektecojn, aperigajn en li. Ĉar Kristo estis kiel klara spegulo, turnita al la Suno de l’ Realeco; kaj la perfektecoj de la Suno de l’ Realeco, t.e. ĝia lumo kaj varmo, estis videblaj kaj klaraj en ĝi. Se ni rigardas en la spegulon, ni vidas la sunon kaj diras: ĝi estas la suno.  Tial la Vorto kaj la Sankta Spirito, kiuj signifas la perfektecojn de Dio, estas diaj sinelmontroj. Tia estas la signifo de la verso en la Evangelio, kiu diras: “La Vorto estis kun Dio, kaj la Vorto estis Dio” ; ĉar la diaj perfektecoj ne diferencas de la Esenco de l’ Unueco. La perfektecoj de Kristo estas nomataj la Vorto, ĉar ĉiuj estaĵoj estas en la kondiĉo de literoj, kaj unu litero ne havas kompletan signifon, dum la perfektecoj de Kristo havas la potencon de vorto, ĉar el vorto oni povas konkludi kompletan perfektecojn, tial ĝi estis kiel vorto. Kial? Ĉar li estas la sumo de ĉiuj perfektaj signifoj. Jen kial li estas nomata la Vorto.

5

Kaj sciu, ke la deveno de la Vorto kaj de la Sankta Spirito, kiu estas deveno kaj apero per elaperiĝo, ne devas esti komprenata en la senco, ke la Realeco de Dio iĝis dispartigita aŭ multobligita, aŭ ke ĝi malsuprenvenis el la altaĵoj de sankteco kaj pureco. Dio gardu! Se pura kaj impresebla spegulo estos turnita al la suno, la lumo kaj varmo, la formo kaj bildo de la suno brilegos en ĝi kun tia forto de sinelmontro, ke se rigardanto diros pri la suno, brile videbla en la spegulo: “Ĝi estas la suno” , ĝi estos vero. Malgraŭ tio la spegulo estas spegulo, kaj la suno estas suno. La Sola Suno, eĉ se ĝi aperas en multaj speguloj, estas unu. Ĝia stato prezentas nek restadon aŭ eniradon, nek miksiĝon aŭ malsuprenvenadon; ĉar enirado, restado, malsuprenvenado, elfluado kaj miksiĝo estas necesaĵoj kaj karakterizaĵoj de korpoj, ne de spiritoj; kiom do malpli ili apartenas al la sanktigita kaj pura Realeco de Dio. Dio estas for de ĉio, kio ne konformas kun Lia pureco kaj Lia altega kaj nobla sankteco.

6

La Suno de l’ Realeco, kiel ni diris, estis ĉiam en unu kondiĉo; ne ekzistas por ĝi ŝanĝoj nek aliiĝoj, nek transformiĝoj nek sortoturnoj. Ĝi estas eterna kaj ĉiama. Sed la Sankta Realeco de la Vorto de Dio estas en la kondiĉo de pura, impresebla kaj brilanta spegulo; la varmo, la lumo, la bildo kaj similaĵo, t.e. la perfektecoj de la Suno de l’ Realeco, aperas en ĝi. Pro tio Kristo diris en la Evangelio: “La Patro estas en la Filo” , t.e. la Suno de l’ Realeco aperigas sin en la spegulo. Gloro estu al Tiu, kiu brilis sur tiun Sanktan Realecon, kiu estas sanktigita inter estaĵoj!

LV.

ANIMO, SPIRITO KAJ MENSO.

1

Demando. – Kia estas la diferenco inter menso, spirito kaj animo?

2

Respondo. – Ni klarigis antaŭe, ke la spirito estas dividita ĝenerale en kvin kategoriojn: la vegetaĵa spirito, la besta spirito, la homa spirito, la spirito de kredo, kaj la Sankta Spirito.

3

La vegetaĵa spirito estas la kreskopovo, kiu estas efektivigita en semo pro influo de aliaj ekzistaĵoj!

4

La besta spirito estas la povo de ĉiuj sentoj, kiu estas realigita pro kombiniĝo kaj sinmikso de elementoj; kiam tiu kombinaĵo malkombiniĝas, la povo ankaŭ pereas kaj neniiĝas. Oni povas kompari ĝin al lampo: kiam ni kombinos olivoleon, meĉon kaj fajron, ĝi estos lumigita, kaj kiam tiu kombinaĵo estos disigita, t.e. kiam la kombinitaj partoj estos disigitaj, ankaŭ la lampo estos estingita.

5

La homa spirito, kiu distingas homon de besto, estas la saĝohava animo, kaj tiuj ĉi du nomoj – la homa spirito kaj la saĝohava animo – havas la saman signifon. Tiu spirito, kiu, laŭ la esprimo de filozofoj, estas saĝohava animo, ampleksas ĉiujn estaĵojn, kaj kiom nur la homa kapableco permesas, malkovras la realecojn de aferoj kaj ekscias pri iliaj proprecoj kaj efikoj, kaj pri kvalitoj kaj ecoj de estaĵoj. Sed se la spirito de kredo ne helpus la homan spiriton, la lasta ne ekkonus la diajn sekretojn kaj la ĉielajn realaĵojn. Ĝi estas kiel spegulo, kiu, kvankam pura, polurita kaj brilanta, bezonas tamen ankoraŭ lumon. Se ne respeguliĝas en ĝi radio de la suno, ĝi ne povas malkovri la ĉielajn sekretojn.

6

Sed la menso estas la povo de homa spirito. Spirito estas lampo; menso estas la lumo, kiu brilas el la lampo. Spirito estas arbo, kaj menso estas la frukto. Menso estas la perfektaĵo de spirito kaj ĝia esenca kvalito, kiel la sunradioj estas la esenca nepraĵo de la suno.

7

Tiu ĉi klarigo, kvankam mallonga, estas kompleta; tial meditu pri ĝi, kaj, se Dio volos, vi ekkonos la detalojn.

LVI.

LA FIZIKAJ POVOJ KAJ LA INTELEKTAJ POVOJ.

1

En homo ekzistas kvin ekstera povoj, kiuj estas rimedoj de perceptado, t.e. per tiuj kvin povoj homo perceptas materialajn estaĵojn. Tio estas: vido, kiu perceptas videblajn formojn, aŭdo, kiu perceptas aŭdeblajn sonojn, flaro, kiu perceptas odorojn, gusto, kiu perceptas nutraĵojn, kaj tuŝo, kiu estas en ĉiuj partoj de la korpo, kaj perceptas tuŝeblajn ekzistaĵojn.

2

Homo havas ankaŭ spiritajn povojn: imagon, kiu konceptas aferojn, penson, kiu meditas pri realecoj, komprenon, kiu komprenas realecojn, memoron, kiu fiksas kion ajn homo imagas, pensas kaj komprenas. La perilo inter la kvin eksteraj povoj kaj la internaj povoj estas la sento, kiun ili ĉiuj posedas, t.e. la sento, kiu agas inter la eksteraj povoj kaj internaj povoj kaj transdonas al la internaj povoj ĉion, kion ekkonas la eksteraj sentoj. Ĝi estas nomata la komuna kapablo, ĉar ĝi servas kiel komunikilo inter la eksteraj kaj internaj povoj, kaj pro tio estas komuna al la eksteraj kaj internaj povoj.

3

Ekzemple vido estas unu el la eksteraj povoj; ĝi vidas kaj perceptas tiun ĉi floron kaj komunikas la percepton al la interna povo – la komuna kapablo – kiu transdonas la percepton al la povo de imago, kiu siavice transdonas ĝin al la povo de penso; la povo de penso konsideras, kaj, perceptinte la realecon, komunikas ĝin al la povo de komrpeno; la kompreno, kompreninte ĝin, donas la bildon de la perceptita objekto al la memoro, kaj la memoro tenas ĝin en sia tenejo.

4

La eksteraj povoj estas kvin: la povo de vido, de aŭdo, de gusto, de flaro kaj de tuŝo.

5

La internaj povoj ankaŭ estas kvin: la komuna kapablo, kaj la povoj de imago, penso, kompreno kaj memoro.

LVII.

KAŬZOJ DE LA DIFERENCOJ INTER HOMAJ KARAKTEROJ.

1

Demando. – Kiom da specoj de karaktero homo havas, kaj kio estas la kaŭzo de la diferencoj kaj diversecoj de homoj?

2

Respondo. – Li havas denaskan karakteron, hereditan karakteron kaj akiritan karakteron, ricevitan dank’ al edukado.

3

Koncerne la denaskan karakteron, kvankam la kreaĵo de Dio estas pure bona, tamen la diverseco de la naturaj kvalitoj en homo devas de la diferenco de grado; ĉiuj estas bonegaj, sed ili estas tiaj pli aŭ malpli multe, konforme al la grado. Tiel ĉiuj homoj posedas inteligentecon kaj kapablecojn, sed la inteligenteco, kapablecoj kaj indeco de homoj estas malsamaj. Tio estas evidenta.

4

Prenu, ekzemple, kelkajn infanojn el unu familio, el unu loko, el unu lernejo, instruatajn de sama instruisto, nutratajn per sama manĝaĵo, en sama klimato, kun samaj vestoj, kaj lernantajn samajn objektojn. Estas certe, ke inter tiuj infanoj kelkaj estos progresemaj en lernado, aliaj estos mezkapablaj, kaj kelkaj malkapablaj. El tio estas klare, ke en la originala naturo estas diferenco de grado kaj diverseco de indeco kaj kapableco. Tiu diferenco ne signifas bonon aŭ malbonon, sed ĝi estas simple diferenco de grado. Unu havas la plej altan gradon, alia la mezan gradon, kaj alia la plej malaltan gradon. Tiel ekzistas homo, kaj ekzistas besto, vegetaĵo kaj mineralo – sed la gradoj de tiuj kvar ekzistoj diferencas. Kia diferenco estas inter la ekzisto de homo kaj tiu de besto! Tamen la ambaŭ estas en ekzisto. Estas evidente, ke en ekzisto estas diferencoj de gradoj.

5

La diverseco de hereditaj kvalitoj devenas de forteco aŭ malforteco de la konstruo; t.e. kiam la ambaŭ gepatroj estas malfortaj, la infanoj estos malfortaj; se ili estas fortaj, la infanoj estos fortaj. Tiel same pureco de la sango havas grandan signifon; ĉar pura ĝermo ests kiel altkvalita trunko por kreskaĵoj kaj bestoj. Vi vidas, ekzemple, ke infanoj, naskitaj de malforta patro kaj malforta patrino, havas nature malfortan konstruon kaj malfortajn nervojn; ili estas afliktiĝemaj kaj havas nek paciencon, nek eltenemon, nek decidecon, nek persistecon, kaj ili estos ekscitiĝemaj; ĉar infanoj heredas la malfortecon kaj mankojn de siaj gepatroj.

6

Krom tio speciala beno estas donita al kelkaj familioj kaj al kelkaj generacioj. Tiel speciala beno estas, ke el la posteularo de Abrahamo naskiĝis ĉiuj profetoj de la idoj de Izraelo. Dio donis benon al tiu gento, al Moseo flanke de la patro kaj patrino, al Kristo de la patrina linio, kaj ankaŭ al Mahometo kaj Báb, kaj al ĉiuj profetoj kaj Sanktaj Malkaŝantoj de Izraelo.

7

Estas do videble, ke heredita karaktero ankaŭ ekzistas, kaj tiagrade, ke se homoj ne konformas per la karakteroj al sia origino, kvankam ili apartenas fizike al tiu gento, ili ne estas konsiderataj kiel membroj de la familio, kiel Kanaan [7] , kiu ne estas kalkulata kiel apartenanta al la idaro de Nona.

8

Sed la diferenceco de la kvalitoj rilate al kulturo estas tre granda, ĉar edukado havas grandan efikon. Dank’ al edukado nescianto iĝas instruita, timulo iĝas brava; dank’ al kulturado malrekta branĉo iĝas rekta, acida, maldolĉa frukto el montaroj kaj arbaroj iĝas dolĉa kaj bongusta, kaj kvinpetala floro iĝas centpetala. Dank’ al edukado sovaĝaj popoloj iĝas civilizitaj, kaj eĉ bestoj malsovaĝiĝas. Oni devas konsideri edukadon plej grava; ĉar kiel malsanoj de la mondo de korpoj estas treege infektaj, tiel same kvalitoj de spirito kaj koro estas treege infektaj. La efiko de edukado estas universala kaj la diferencoj, kiujn ĝi kaŭzas, estas grandegaj.

9

Eble iu diros, ke se la kapableco kaj indeco de homoj estas malegalaj, pro tio la diferencoj de kapableco kaŭzas sendube la diferencojn de karakteroj. [8]

10

Sed ne estas tiel: ĉar kapableco estas duspeca: natura kapableco kaj akirita kapableco. La unua, kiu estas kreaĵo de Dio, estas pure bona – en la kreaĵo de Dio ne estas malbono; sed la akirita kapableco estas la kaŭzo de la apero de malbono. Ĉar, ekzemple, Dio kreis ĉiujn homojn tiel, kaj donis al ili tian konstruon, ke sukero kaj mielo estas por ili bona, kaj veneno estas malbona kaj detrua. Tiu ĉi naturo kaj konstruiteco estas denaska, kaj Dio donis ĝin egale al ĉiuj homoj. Sed homo komencas iom post iom kutimiĝadi al veneno, uzante iom da ĝi ĉiutage kaj grade pligrandigante la kvanton, ĝis li atingas tian punkton, ke li ne povas vivi sen gramo da opio ĉiutage. La natura kapableco estas tiamaniere tute renversita. Oni ne kritikas malvirtulojn pro iliaj denaskaj kapablecoj kaj naturo, sed pli ĝuste pro la akiritaj kapablecoj kaj naturo.

11

En la kreaĵo ne ekzistas malbono; ĉio estas bona. Kelkaj kvalitoj kaj ecoj, denaskaj en certaj homoj kaj ekstervide mallaŭdindaj, ne estas efektive tiaj. Ekzemple se vi vidas en suĉinfano de la komenco de ĝia vivo signojn de deziremo, de koleremo kaj de malbonhumoremo. Oni povus do diri, ke bone kaj malbone estas denaskaj en la realeco de homo, kaj tio ĉi estas kontraŭ la pura boneco de la naturo kaj kreaĵo. La respondo al tio estas, ke deziremo, kies esenco estas deziri ion pli, estas kvalito laŭdinda, se ĝi estas taŭge uzata. Tiel se homo deziras akiri pli da scio kaj instruiteco, aŭ esti kompatema, grandanima kaj justa, tio estas plej laŭdinda. Se li verŝas sian koleron kaj indignon kontraŭ sangamaj tiranoj; kiuj estas kvazaŭ kruelaj bestoj, tio estas tre laŭdinda; sed se li ne uzas tiujn kvalitojn en la ĝusta maniero, ili estas mallaŭdindaj.

12

Estas do klare, ke en la kreaĵo kaj naturo malbono entute ne ekzistas; sed kiam la naturaj kvalitoj de homo estas uzataj en kontraŭleĝa maniero, ili estas mallaŭdindaj. Tiel se riĉa kaj grandanima persono donas ian monsumon al malriĉulo, por ke li kontentigu siajn necesaĵojn, kaj la malriĉulo elspezas tiun sumon por kontraŭleĝaj celoj, tio ĉi estas mallaŭdinda. Pro tio estas klare, ke la kreaĵo estas pure bona. Konsideru, ke la plej malbona kvalito kaj la plej abomena trajto, kiu estas la fundamento de ĉia malbono, estas mensogo. Oni ne povas imagi ekziston de pli malbona kaj pli kondamninda kvalito; ĝi detruas ĉiujn homajn perfektecojn kaj estas kaŭzo de sennombraj malvirtoj. Ne ekzistas trajto pli malbona, ol mensogo; ĝi estas la fundamento de ĉia malbono. Malgraŭ ĉio tio, kiam kuracisto konsolas malsanulon, dirante: “Dank’ al Dio vi fartas pli bone kaj esperable vi resaniĝos” , kvankam tiuj ĉi vortoj estas kontraŭaj al la vero, ili povas tamen esti konsolo por la malsanulo kaj krizigi la malsanon. Tio ĉi ne estas mallaŭdinda.

13

La demando nun estas plene klarigita. Salutojn!

LVIII.

LA GRADOJ DE SCIO, POSEDATA DE HOMO KAJ DE LA DIAJ

MALKAŜANTOJ.

1

Demando. – Kian gradon havas la inteligenteco de la homa mondo, kaj kiaj estas ĝiaj limoj?

2

Respondo. – Sciu, ke inteligenteco diferenciĝas; la plej malalta grado de inteligenteco estas tiu de bestoj, tio estas iliaj naturaj sentoj, kiuj aperas dank’ al la sentopovoj, kaj formas la tiel nomatan sentadon. La saĝohava animo de homo estas kreaĵo de Dio; ĝi ampleksas kaj superas aliajn kreaĵojn; ĉar ĝi estas pli nobla kaj pli distingita, ĝi entenas aĵojn. La povo de saĝohava animo povas malkovradi la realecojn de aferoj, kompreni la proprecojn de estaĵoj kaj penetradi la misterojn de l’ ekzisto. Ĉiuj konoj, scioj, artoj, mirindaĵoj, institucioj, malkovroj kaj enterprenoj ekzistas pro la ekzercata inteligenteco de saĝohava animo. Estis tempo, kiam ili estis nekonataj, gardotenataj misteroj kaj kaŝitaj sekretoj; la saĝohava animo iom post iom malkovris ilin kaj eligis el la nevidebleco kaj kaŝiteco en la regnon de videbleco. Ĝi estas la plej granda povo de inteligenteco en la mondo de l’ naturo, kiu de sur sia plej alta flugnivelo komprenas la realecojn, proprecojn kaj efektivecojn de enmondaj estaĵoj.

3

Sed la universala dia menso, kiu estas ekster la naturo, estas malavaraĵo de la Antaŭekzista Potenco. Tiu universala menso estas dia; ĝi ampleksas ekzistantajn realecojn kaj ricevas lumon pri la misteroj de Dio. Ĝi estas konscia povo, ne povo de esplorado kaj ekzamenado. La intelekta povo de la mondo de l’ naturo estas povo de esplorado, kaj dank’ al sia ekzamenado ĝi malkovras la realecojn de estaĵoj kaj la proprecojn de ekzistaĵoj; sed la ĉiela intelekta povo, kiu estas ekster la naturo, ampleksas aĵojn kaj havas scion pri aĵoj, konas ilin, komprenas, scias la misterojn, realecojn kaj diajn signifojn kaj estas malkovranto de kaŝitaj veroj de la Regno. Tiu dia intelekta povo estas speciala apartenaĵo de la Sanktaj Malkaŝantoj kaj Tagiĝ-lokoj de profeteco; radio de tiu lumo falas sur la spegulojn de la koroj de justuloj kaj kvanto kaj parto de tiu povo venas al ili pere de la Sanktaj Malkaŝantoj.

4

La Sanktaj Malkaŝantoj havas tri kondiĉojn: la fizikan kondiĉon, la kondiĉon de la saĝohava animo kaj tiun de la sinmalkaŝo de perfektecoj kaj de la dia brilego. La korpo komprenas aferojn konforme al la grado de sia kapableco en la fizika mondo, kaj pro tio en kelkaj okazoj ĝi elmontras fizikan malfortecon. Ekzemple: “Mi estis dormanta kaj senkonscia, la blovo de Dio pasis super mi kaj vekis min kaj ordonis al mi proklami la Vorton” ; aŭ kiam Kristo en la trideka jaro de sia vivo estis baptita kaj la Sankta Spirito malsuprenvenis sur lin; antaŭe la Sankta Spirito ne malkaŝis sin en li. Ĉio tio koncernas la korpan staton de la Malkaŝantoj; sed ilia ĉiela stato ampleksas ĉion, konas ĉiuj misterojn, malkovras ĉiujn signojn, kaj regas ĉion; tiel same estas tiel antaŭ, kiel post ilia misio. Pro tio Kristo diris: “Mi estas Alfo kaj Omego, la unua kaj la lasta” : t.e. neniam estis kaj neniam estos en mi ia ŝanĝo.

LIX.

LA HOMA KONO DE DIO.

1

Demando. – Ĝis kia grado la homa intelekto povas kompreni Dion?

2

Respondo. – Tiu ĉi demando postulas multan tempon, kaj klarigi ĝin ĉe la tablo ne estas facile; tamen ni parolos pri ĝi mallonge.

3

Sciu, ke estas du specoj de kono: la kono de la esenco de afero, kaj la kono de ĝiaj kvalitoj. Ni ekkonas la esencon de afero laŭ ĝiaj kvalitoj; alie ĝi restas nekonata kaj kaŝita.

4

Dum nia kono de aferoj, eĉ de kreitaj kaj limhavaj aĵoj, estas kono de iliaj kvalitoj, kiel estas eble kompreni la esencon mem de la Dia Realeco, kiu estas senlima? Ĉar ni komprenas ne la substancon de la esenco de aĵo, nur ĝiajn kvalitojn. Ekzemple la subtancon de la suno ni ne konas, sed ni komprenas ĝin laŭ ĝiaj kvalitoj, kiuj estas la varmo kaj la lumo. La substanco de la esenco de homo estas por ni nekonata kaj nekomprenebla, sed ĝi estas karakterizita kaj konata pro siaj kvalitoj. Tiel ĉio estas konata al ni per siaj kvalitoj, ne per sia esenco. Kvankam la menso ampleksas ĉion, kaj eksteraj estaĵoj estas de ĝi ampleksataj, tamen tiuj estaĵoj estas nekonataj rilate al sia substanco; ili estas konataj rilate al siaj kvalitoj.

5

Kiel do la eternan, ĉiaman Sinjoron, kiu estas sanktigita de kompreno kaj koncepto, ni povas koni laŭ Lia esenco? Tio signifas, ke ĉar ni povas koni aferojn nur laŭ iliaj kvalitoj, ne laŭ la esenco, estas certe, ke la Dia Realeco estas por ni nekonebla koncerne la esencon, kaj ke ĝi estas konata nur koncerne siajn atributojn. Krom tio kiel povas pasema realeco ampleksi la Antaŭekzistan Realecon? Ĉar kompreno estas rezulto de amplekso – amplekso devas esti, por ke kompreno havu la lokon – kaj la Esenco de Unueco ĉirkaŭas ĉion, sed ne estas mem ĉirkaŭata.

6

Ankaŭ la diferenco de la kondiĉoj en la mondo de estaĵoj estas barilo kontraŭ kompreno. Ekzemple: tiu ĉi mineralo apartenas al la minerala regno; kiom ajn ĝi supreniĝus, ĝi neniam komprenos la kreskopovon. Kreskaĵoj, arboj, kiom ajn ili progresus, ne povas imagi la vidpovon kaj la aliajn sentopovojn; kaj bestoj ne povas prezenti al si la staton de homo, t.e. liajn spiritajn povojn. La diferenco de la kondiĉoj estas barilo kontraŭ scio; la malpli alta grado ne povas kompreni la pli altan gradon. Kiel do pasema realeco povus kompreni la Antaŭekzistan Realecon? Koni Dion signifas do koni kaj kompreni Liajn atributojn, ne Lian Realecon. Tiu kono de la atributoj estas ankaŭ proporcia al la kapableco kaj povo de homo; ĝi ne estas absoluta. La tasko de filozofio estas kompreni la antaŭekzistajn atributojn nur en la limoj de la homa kapableco. La mistero de Dio estas sanktigita kaj purigita de la kompreno de estaĵoj, ĉar ĉio, kio venas en imagon, estas tio, kion homo komprenas, kaj la homa kompreneblo ne ampleksas la Realecon de la Dia Esenco. Ĉio, kion homo kapablas kompreni, estas la atributoj de Dio, kies radiado aperas kaj estas videbla en mondoj kaj animoj.

7

Kiam ni rigardas mondojn kaj animojn, ni vidas mirindajn signojn de la diaj perfektecoj, klarajn kaj videblajn; ĉar la realeco de estaĵoj pruvas la Universalan Realecon. Oni povas kompari la Realecon de Dio al la suno, kiu de la altaĵo de sia grandiozeco brilas sur ĉiujn horizontojn, kaj ĉiu horizonto kaj ĉiu estaĵo ricevas partodonon de ĝia radiado. Se tiu lumo kaj radioj ne ekzistus, estaĵoj ne ekzistus; ĉiu estaĵo ion esprimas kaj ricevas ian radion kaj parton de tiu lumo. La lumoj de la perfektecoj, malavaraĵoj kaj atributoj de Dio brilas kaj radias el la realeco de Homo Perfekta, t.e. la Unikulo, la universala Malkaŝanto de Dio. Aliaj estaĵoj ricevas nur unu radion, sed la universala Malkaŝanto estas spegulo por tiu Suno, kiu aperas kaj elmontras sin en ĝi kun ĉiuj perfektecoj, atributoj, signoj kaj mirindaĵoj.

8

La kono de la Realeco de Dio estas neebla kaj neatingebla, sed la kono de la Malkaŝantoj de Dio estas la kono de Dio; ĉar la malavaraĵoj, briloj kaj diaj atributoj estas videblaj en ili. Tial se homo akiras la konon de la Malkaŝanto de Dio, li akiras la konon de Dio; kaj se li malzorgas la konon de la Sankta Malkaŝanto, li estas senigita de la kono de Dio. Estas do certigite kaj pruvite, ke la Sanktaj Malkaŝantoj estas centroj de la malavareco, signoj kaj perfektecoj de Dio. Benitaj estas tiuj, kiuj ricevas la lumon de la diaj malavaraĵoj el la lumplenaj Tagiĝ-lokoj.

9

Ni esperas, ke la amikoj de Dio, kiel altira forto, ĉerpos tiujn malavaraĵojn el la fonto mem, kaj ke ili levos sin kun tia lumigiteco kaj signoj, ke ili estos klaraj pruvoj de la Suno de l’ Realeco.

LX.

LA SENMORTECO DE LA SPIRITO.

1

Pruvinte, ke la spirito de homo ekzistas [9] , ni devas pruvi ĝian senmortecon.

2

La senmorteco de la spirito estas menciita en la Sanktaj Libroj; ĝi estas la fundamenta bazo de la diaj religioj. La punoj kaj rekompencoj estas konceptataj kiel duspecaj. Unue, la punoj kaj rekompencoj de tiu ĉi vivo, due – en la alia mondo. Sed la paradizo kaj infero de kreaĵo estas troveblaj en ĉiuj mondoj de Dio, ĉu en tiu ĉi mondo, aŭ en la spiritaj, ĉielaj mondoj. Akiri tiujn rekompencojn signifas akiri la eternan vivon. Jen kial Kristo diris: “Agadu en tia maniero, ke vi trovu la eternan vivon kaj ke vi estu naskitaj el akvo kaj la spirito, por ke vi eniru la Regnon.”

3

La rekompencoj de tiu ĉi vivo estas la virtoj kaj perfektecoj, kiuj beligas la realecon de homo. Ekzemple li estis malluma, kaj iĝas lumplena, li estis senscia kaj iĝas saĝa, li estis senatenta kaj iĝas atenta, li estis dormanta kaj iĝas maldormanta, li estis morta kaj iĝas viva, li estis blinda kaj iĝas vidanta, li estis surda kaj iĝas aŭdanta, li estis tera kaj iĝas ĉiela, li estis materiala kaj iĝas spirita. Per tiuj rekompencoj li atingas spiritan naskiĝon kaj iĝas nova kreaĵo. Li iĝas ekzemplo de la verso en la Evangelio, en kiu estas dirite pri la disĉiploj, ke ili naskiĝis nek el sango, nek el volo de homo, nek el volo de karno, sed el Dio [10] : t.e. ili estis savitaj de la bestaj trajtoj kaj kvalitoj, kiuj estas la trajtoj de la homa naturo, kaj iĝis karakterizitaj per la diaj trajtoj, kiuj estas la malavaraĵo de Dio; tia estas la signifo de la dua naskiĝo. Por tiaj homoj ne ekzistas torturo pli granda, ol esti forvualita de Dio, nek puno pli severa, ol korpemaj malvirtoj, mallumaj kvalitoj, malalteco de la naturo, profundiĝo en korpaj deziroj. Kiam per la lumo de kredo ili estas savitaj el la mallumo de tiuj malvirtoj, lumigitaj per la radiado de la Suno de l’ Realeco kaj nobligitaj per ĉiuj virtoj, ili taksas tion kiel la plej grandan rekompencon kaj scias, ke tio estas la vera paradizo. Simile ili konsideras, ke la spirita puno, t.e. la torturo kaj puno de kreaĵo estas esti subigita al la mondo de l’ naturo, esti forvualita de Dio, esti bruta kaj senscia, fali en korpajn ĝuojn, esti absorbita per bestaj malfortecoj, esti karakterizita per mallumaj kvalitoj, kiel mensogemo, tiraneco, krueleco, alligiteco al la mondaj aferoj, kaj esti profundiĝinta en satanajn ideojn; por ili tio ĉi estas la plej grandaj punoj kaj torturoj.

4

Simile la rekompencoj de la alia mondo estas la eterna vivo, klare menciita en ĉiuj Sanktaj Libroj, la diaj perfektecoj, la eternaj malavaraĵoj kaj ĉiama feliĉo. La rekompencoj de la alia mondo estas la perfektecoj kaj la paco, kiun oni atingas en la spirita mondo post forlaso de tiu ĉi mondo, dum la rekompencoj de tiu ĉi vivo estas la efektivaj lumdonaj perfektecoj, kiuj realiĝas en tiu ĉi mondo kaj kiuj estas la kaŭzo de la eterna vivo, ĉar ĝuste el ili konsistas la progreso de estaĵo. Ĝi similas al homo, kiu trapasas el la embria mondo en la maturecon, kaj fariĝas ekzemple de la vortoj: “Benata estu Dio, la plej bona el Kreantoj” . La rekompencoj de la alia mondo estas paco, spiritaj favoroj, diversaj spiritaj donacoj en la Regno de Dio, plenumo de la deziroj de l’ koro kaj animo kaj renkontiĝo kun Dio en la mondo de eterneco. Tiel same la punoj de la alia mondo, t.e. la turmentoj de la alia mondo estas senigo de specialaj diaj benoj kaj absolutaj malavaraĵoj kaj falo en la plej malaltajn gradojn de l’ ekzisto. Kiu estas senigita de tiuj diaj favoroj, kvankam li daŭre ekzistas post la morto, estas konsiderata kiel morta de la anaro de l’ vero.

5

La logika pruvo de la senmorteco de la spirito estas tio, ke nenia signo povas veni el neekzistanta estaĵo; ĝi signifas, ke estas neeble, ke absoluta neekzisto aperigu signojn, ĉar la signoj estas sekvoj de ekzisto, kaj sekvo dependas de la ekzisto de kaŭzo. Tiel el neekzistanta suno nenia lumo povas radii, sur neekzistanta maro aperas neniaj ondoj, neekzistanta nubo verŝas nenian pluvon, neekzistanta arbo kreskigas nenian frukton, neekzistanta homo nenion elmontras aŭ produktas. Pro tio, kiam nur aperas signoj de ekzisto, ili pruvas, ke la posedanto de la signoj estas en ekzisto.

6

Konsideru, ke hodiaŭ la Regno de Kristo ekzistas: kiel povus neekzistanta reĝo aperigi tiel grandan regnon? Ek neekzistanta maro kiel povus ondoj levi sin tiel alten? El neekzistanta ĝardeno kiel povus esti disblovitaj tiaj aromoj? Konsideru, ke nenia rezulto, postsigno aŭ efiko restas post iu estaĵo, post kiam ĝiaj membroj estas malkunigitaj kaj ĝiaj elementoj malkombinitaj, ĉu ĝi estus mineralo, vegetaĵo aŭ besto. Nur la homa realeco kaj la spirito de homo post dispartigo de la membroj, malkunigo de la atomoj kaj neniigo de la kombino daŭre restas kaj daŭre efikas kaj potencas.

7

Tiu ĉi demando estas treege subtila; konsideru ĝin atente. La prezentata de ni pruvo estas logika pruvo, kiun saĝulo pesu per la pesilo de logiko kaj justeco. Sed kiam la spirito de homo ĝojĝuos kaj estos altirita al la Regno de Dio, kiam la interna vido malfermiĝos, la spirita aŭdo fortiĝos kaj la spiritaj sentoj ekregos, li ekvidos la senmortecon de la spirito tiel klare, kiel la sunon, kaj ĉirkaŭos lin la ĝojnovaĵoj kaj signoj de Dio.

8

Morgaŭ ni prezentos pluajn pruvojn.

LXI.

LA SENMORTECO DE LA SPIRITO (II).

1

Hieraŭ ni okupis nin per priparolado de la senmorteco de la spirito. Sciu, ke la povo kaj kompreno de la homa spirito estas duspecaj, t.e. ili perceptas kaj laboras en du diversaj manieroj. Unu maniero estas per la iloj kaj organoj: tiel per la okulo ĝi vidas, per la orelo ĝi aŭdas, per la lango ĝi parolas. Tia estas la laborado de la spirito kaj la perceptado de la homa realeco per la organoj. Ni do diras, ke la spirito estas vidanta – dank’ al la okuloj; la spirita estas aŭdanta – dank’ al la oreloj; la spirito estas parolanta – dank’ al la lango.

2

La aliaj sinelmontroj de la povoj kaj agoj de la spirito estas sen iloj kaj organoj. Ekzemple en la stato de dormo ĝi vidas sen okuloj, ĝi aŭdas sen oreloj, ĝi parolas sen lango, ĝi kuras sen piedoj. Mallonge dirante, tiuj agoj okazas en la mondo de dormo, kaj ĝia signifo kompreniĝas du jarojn poste en konformaj okazaĵoj. Tiel same kiel ofte okazas, ke demando, kiun oni ne povas solvi en la mondo de maldormo, estas solvita en la mondo de sonĝoj. En maldormo la okulo vidas nur en mallonga distanco, sed en sonĝoj persono, trovante sin en la Oriento, vidas la Okcidenton; maldorme lid vidas la estantecon, en dormo li vidas la estontecon. En maldormo, dank’ al la rimedoj de rapida komunikado, li povas travojaĝi maksimume nur dudek farsakojn [11]  hore; en dormo en daŭro de palpebrumo li trapasas laOrienton kaj la Okcidenton. Ĉar la spirito vojaĝas en du diversaj manieroj: sen iloj – tio ĉi estas la spirita vojaĝado, kaj per iloj – tio ĉi estas la materiala vojaĝado: kiel birdo, kiu mem flugas, kaj tiuj, kiuj estas transportataj.

3

Dum dormo la korpo estas kvazaŭ morta: ĝi ne vidas nek aŭdas, ĝi ne sentas, ne konscias nek perceptas: t.e. la povoj de homo estas senaktiviĝintaj, sed la spirito vivas kaj ekzistas. Ne, ĝia penetremo kreskas, ĝia flugo estas pli alta kaj ĝia inteligenteco pli granda. Pensi, ke post la morto de la korpo la spirito neniiĝas, estas same, kiel imagi, ke birdo en kaĝo pereos, se la kaĝo estos rompita, kvankam la birdo nenion devas timi pro detruo de la kaĝo. Nia korpo estas kiel la kaĝo, kaj nia spirito kiel la birdo. Ni vidas, ke sen la kaĝo la birdo flugas en la mondo de dormo; tial, kiam la kaĝo estos rompita, la birdo restos kaj ekzistos: ĝiaj sentoj estos eĉ pli povohavaj, ĝia perceptemo pli potenca kaj ĝia feliĉo pli granda. Vere, el la infero ĝi atingas la paradizon de ĝojoj, ĉar por dankema birdo ne ekzistas paradizo pli granda, ol libereco for de kaĝo. Jen kial kun grandega ĝojo kaj feliĉo martiroj rapidas al la ebenaĵoj de ofero.

4

En maldormo la okuloj de homo vidas maksimume je unu horo de distanco [12] , ĉar pro la perado de la korpo la vidpovo estas tiamaniere limigita, sed per la interna vido kajla mensa okulo li vidas Amerikon kaj povas vidi tion, kio tie estas, rimarki la kondiĉojn de aĵoj kaj organizi aferojn. Se do la spirito estus identa kun la korpo, estus necese, ke la interna vidpovo estu ankaŭ en la sama proporcio. Tial estas klare, ke la spirito estas io alia, ol la korpo, kaj ke la birdo estas io alia, ol la kaĝo, kaj ke la spirita penetropovo estas pli forta sen la perado de la korpo. Nun, se ilo estas forlasita, la posedanto de la ilo laboras plue. Ekzemple se plumo estas forlasita aŭ rompita, la skribanto restas viva kaj sur sia loko; se domo estas ruinigita, ĝia posedanto estas viva kaj ekzistanta. Tio ĉi estas unu el la logikaj pruvoj de la senmorteco de la spirito.

5

Jen la alia: la korpo estas malforta, aŭ peza, aŭ malsana, aŭ ĝi resaniĝas; ĝi estas laca, aŭ ripozinta; kelkfoje ĝia mano aŭ piedo estas amputita, aŭ ĝia fizika povo estas kripligita; ĝi blindiĝas aŭ surdiĝas aŭ mutiĝas; ĝiaj membroj povas esti paralizitaj; mallonge dirante, la korpo povas suferi ĉiajn malperfektecojn. Malgraŭ tio la spirito en sia origina stato, en sia propra spirita perceptopovo, estas eterna kaj konstanta; ĝi nek suferas ian malperfektecon, nek kripliĝas. Sed kiam la korpo estas entute subigita al malsano kaj malbontrafo, ĝi estas senigita de la malavaraĵoj de la spirito; kiel spegulo, kiu kiam ĝi rompiĝis, malpuriĝis aŭ kovriĝis per polvo, ne povas reflekti la radiojn de la suno, nek elmontradi plu ĝiajn malavaraĵojn.

6

Ni jam klarigis, ke la spirito de homo ne estas en la korpo, ĉar ĝi estas libera kaj sanktigita de eniro kaj eliro, kiuj estas korpaj kondiĉoj. La rilato inter la spirito kaj la korpo estas tia, kiel inter la suno kaj spegulo.  Mallonge dirante, la homa spirito estas en unu kondiĉo; ĝi nek malsaniĝas pro malsano de la korpo, nek resaniĝas pro ĝia resaniĝo; ĝi iĝas nek malsana, nek malforta, nek mizera, nek malriĉa, nek malpeza, nek malgranda. Tio signifas, ke ĝi ne suferas malbonon pro malfortecoj de la korpo, kaj nenia efiko vidiĝos, se eĉ la korpo malfortiĝos, se ĝiaj manoj, piedoj kaj lango estos fortranĉitaj, aŭ se ĝi perdos la aŭdon kaj vidon. Pro tio estas klare kaj certe ke la spirito estas la io alia, ol la korpo, kaj ke ĝia daŭrado estas sendependa de tiu de la korpo; kontraŭe, la spirito kun plej potenca grandeco regas en la mondo de korpo, kaj ĝia povo kaj influo estas klaraj kaj videblaj, kiel la malavaraĵo de la suno en spegulo. Sed kiam la spegulo kovras sin per polvo aŭ rompiĝas, ĝi ĉesas reflektadi la radiojn de la suno.

LXII.

PERFEKTECOJ ESTAS SENLIMAJ.

1

Sciu, ke la kondiĉoj de estado estas limigitaj ĝis la kondiĉoj de serveco, profeteco kaj Dieco, sed la diaj kaj enmondaj perfektecoj estas senlimaj, ĉar oni ne povas trovi estaĵon tiel perfektan, ke oni ne povus imagi superon. Ekzemple oni ne povas vidi rubenon en la minerala regno, rozon en la vegetaĵa regno, najtingalon en la besta regno, ne imagante, ke povus ekzisti pli bonaj ekzempleroj. Ĉar la diaj malavaraĵoj estas senfinaj, ankaŭ homaj perfektecoj estas senfinaj. Se estus eble atingi limon de perfekteco, tiam unu el la realecoj de estaĵoj povus atingi la kondiĉon de sendependeco de Dio, kaj la enmonda povus atingi la kondiĉon de la absoluta. Sed por ĉiu estaĵo ekzistas linio, kiun ĝi ne povas trapasi; t.e. tiu, kiu estas en la kondiĉo de serveco, kiom ajn li progresus en akirado de senlimaj perfektecoj, neniam atingos la kondiĉon de Dieco. Same estas kun aliaj estaĵoj: mineral, kiom ajn ĝi progresus en la minerala regno, ne povas atingi la vegetaĵan povon; same en floro, kiom ajn ĝi progresus en la vegetaĵa regno, povas aperi neniu sentopovo. Tiel tiu ĉi arĝent-mineralo ne povas akiri aŭdon aŭ vidon; ĝi povas nur plibonigi sian propran kondiĉon kaj iĝi perfekta mineralo, sed ĝi ne povas akiri la kreskopovon aŭ la povojn de la sentoj, nek atingi vivon: ĝi povas nur progresadi en siaj propraj limoj.

2

Ekzemple Petro ne povas iĝi Kristo. Ĉio, kion li povas, estas, en la kondiĉo de serveco, atingi senlimajn perfektecojn; ĉar ĉiu ekzistanta realaĵo estas kapabla al progresado. Kiel la spirito de homo post formeto de la materiala formo havas eternan vivon, certe ĉiu ekzistanta estaĵo estas kapabla al progresado; tial estas permesite peti pri progreso, pardono, kompato, bonfaro kaj benoj por homo post lia morto, ĉar estaĵo estas kapabla al progresado. Pro tio en la preĝoj de Bahá’u’lláh estas petoj pri pardono kaj senpekigo por mortintoj. Plie, same kiel homoj en tiu ĉi mondo bezonas Dion, ili ankaŭ bezonos Lin en la alia mondo. La kreaĵoj ĉiam estas en la stato de bezonado, kaj Dio estas absolute sendependa, ĉu en tiu ĉi mondo, aŭ en la venonta.

3

La riĉaĵo de la alia mondo estas proksimeco al Dio. Sekve de tio estas certe, ke al tiuj, kiuj estas proksimaj al la Dia Kortego, estas permesite porpeti, kaj ke tiu porpetado havas la aprobon de Dio. Sed porpetado en la alia mondo ne similas al porpetado en tiu ĉi mondo; ĝi estas alia afero, alia realeco, kiun oni ne povas esprimi per vortoj.

4

Se riĉulo en la tempo de sia morto testamentas donacon por malriĉuloj kaj mizeruloj kaj lasaas parton de sia havaĵo, por ke ĝi estu elspezita por ili, eble tiu ago povos esti kaŭzo de lia pardono kaj senpekigo kaj de lia progreso en la Dia Regno.

5

Ankaŭ gepatroj elportas plej grandajn malfacilaĵojn kaj zorgojn por siaj infanoj; kaj ofte, antaŭ ol la infanoj atingas la aĝon de matureco, la gepatroj foriras en la alian mondon. Malofte okazas, ke la gepatroj en tiu ĉi mondo vidas la rekompencon de la zorgoj, kiujn ili suferis por siaj infanoj. Tial la infanoj rekompence por tiuj zorgoj kaj penoj, devas elmontradi kompatemon kaj bonfaremon, kaj devas petegi pardonon kaj senpekigon por siaj gepatroj. Vi do devas, rekompence por la amo kaj afableco, kiun al vi montradis via patro, donadi pro li al malriĉuloj, kun grandega subiĝemo kaj humileco preĝi por li pardonon kaj senpekigon kaj peti pri la plejsupera kompato.

6

Estas eĉ eble, ke la kondiĉo de tiuj, kiuj mortis en peko kaj nekredo, ŝanĝos sin, t.e. ke ili iĝos objekto de pardono pro la malavareco de Dio, ne pro Lia justeco; ĉar malavareco estas donado sen merito, kaj justeco estas donado laŭ merito. Kiel ni havas ĉi tie la povon preĝi por tiuj animoj, tiel same ni havas tiun saman povon en la alia mondo, en la Regno de Dio. Ĉu ĉiuj en tiu mondo ne estas kreaĵoj de Dio? Sekve ankaŭ en tiu mondo ili povas progresi. Kiel tie ĉi ili povas ricevi lumon per siaj preĝoj, ankaŭ tie ili povas petegi pri pardono kaj ricevi lumon per petoj kaj preĝoj. Tiel do kiel animoj en tiu ĉi mondo dank’ al porpetado kaj preĝado de sanktuloj povas atingi disvolviĝon, same estas post la morto. Per siaj propraj preĝoj kaj petoj ili ankaŭ povas progresi; des pli ĝi povas okazi, kiam ili estas objekto, de porpetado de Sanktaj Malkaŝantoj.

LXIII.

LA PROGRESADO DE HOMO EN LA ALIA MONDO.

1

Sciu, ke nenio, kio ekzistas, restas en la stato de ripozo, t.e. ĉio estsa en movo. Ĉio aŭ kreskas, aŭ malkreskas, ĉio aŭ venas el neekzisto en ekziston, aŭ pasas el ekzisto en neekziston. Tiel tiu ĉi floro, la hiacinto, dum certa tempodaŭro estis venanta el la mondo de neekzisto en ekziston, kaj nun ĝi estas pasanta el ekzisto en neekziston. Tiu ĉi stato de movado estsa, kiel ni diras, esenca, tio estas natura; ĝi ne povas esti apartigita de estaĵoj, ĉar ĝi estas ilia esenca nepraĵo, kiel la esenca nepraĵo de fajro estas bruli.

2

Estas do tiel pruvite, ke tiu movado estsas necesa por estaĵo, kiu aŭ kreskas, aŭ malkreskas. Nun, ĉar la spirito daŭre ekzistas post la morto, ĝi nepre progresas aŭ malprogresas; kaj en la alia mondo ĉesi progresi estas egale kiel malprogresi; sed ĝi neniam forlasas sian propran kondiĉon, en kiu ĝi daŭrigas sian disvolviĝadon. Ekzemple la realeco de la spirito de Petro, kiom ajn ĝi progresus, ne atingos la kondiĉon de la Realeco de Kristo; ĝi progresas en sia propra regiono.

3

Rigardu tiun mineralon: kiom ajn ĝi povus evolui, ĝi evoluas nur en sia propra kondiĉo. Oni ne povas alkonduki kristalon al stato, en kiu ĝi atingus vidon; tio ĉi estas neebla. Same la luno, kiu estas sur la ĉielo, kiom ajn ĝi evoluus, neniam povus iĝi lumdona suno sed en sia propra kondiĉo ĝi havas apogeon kaj perigeon. Kiom ajn progresus la disĉiploj de Kristo, ili neniam povus iĝi Kristo. Vere estas, ke karbo povis iĝi diamanto, sed ili ambaŭ estas en la minerala kondiĉo kaj iliaj kombin-elementoj estas samaj.

LXIV.

LA STATO DE HOMO KAJ LIA PROGRESADO POST LA MORTO.

1

Kiam ni rigardas estaĵojn per vidhavaj okuloj, ni rimarkas, ke ili estas limigitaj al tri kategorioj, tio signifas, ke ili estas, ĝenerale, aŭ mineraloj, aŭ vegetaĵoj, aŭ bestoj; ĉiu el tiuj tri klasoj dividas sin en specojn. Homo estas la plej alta speco, ĉar li posedas la perfektecojn de ĉiuj tiuj klasoj, t.e. li havas korpon, kiu kreskas kaj kiu sentas. Krom tio, ke li havas la perfektecojn de mineralo, de vegetaĵo kaj de besto, li posedas ankoraŭ specialan eminentan econ, de kiu la aliaj estaĵoj estas senigitaj, t.e. la intelektajn perfektecojn. Pro tio homo estas la plej nobla el estaĵoj.

2

Homo estas sur la plej alta grado de materialeco, kaj ĉe la komenco de spiriteco, t.e. li estas la fino de malperfekteco kaj la komenco de perfekteco. Li estas sur la lasta grado de mallumo kaj ĉe la komenco de lumo; pro tio ĉi estis dirite, ke la kondiĉo de la homo estas la fino de nokto kaj la komenco de tago, kio signifas, ke li estas la sumo de ĉiuj gradoj de malperfekteco kaj ke li posedas la gradojn de perfekteco. Li havas la bestan flankon kaj la anĝelan flankon, kaj la celo de edukanto estas tiel evoluigi homajn animojn, ke ilia anĝela flanko superu la bestan. Kiam do la dia povo en homo, kiu estas lia esenca perfekteco, superas la satanan povon, li fariĝas la plej eminenta inter la kreaĵoj; sed se la satana povo superas la dian povon, li fariĝas la plej malalta inter la kreaĵoj. Pro tio li estas la fino de malperfekteco kaj la komenco de perfekteco. En neniu alia speco en la mondo de ekzisto estas tia diferenco, kontrasto, kontraŭeco kaj maleco, kiel en la speco de homo. Jen la reflekto de la Dia Lumo estis en la homo, kiel Kristo, kaj vidu, kiel amata kaj glorata li estas. Aliflanke ni vidas homon, kiu adoras ŝtonon, terbulon aŭ arbon: kiel malrespektinda li estas pro tio, ke kiel la objekto de sia adorado li povis preni la plej malaltajn estaĵojn – ŝtonon aŭ argilon sen spirito, monton, arbaron aŭ arbon. Kio estas pli granda malhonoro por homo, ol adori la plej malaltajn estaĵojn? Simile ankaŭ scihavo estas kvalito de homo, kaj same senscio; veramo estas kvalito de homo, kaj same mensogemo: fidindeco kaj perfidemo, justeco kaj maljusteco estas kvalitoj de homo, k.t.p. Mallonge dirante, ĉiuj perfektecoj kaj virtoj, kaj ĉiuj malvirtoj, estas kvalitoj de homo.

3

Konsideru ankaŭ la diferencojn inter individuaj homoj. Kristo estis en la homa formo, kaj Kajafaso estis en la formo de homo; Moseo kaj Faraono, Abel kaj Kain, Bahá’u’lláh kaj Yahyá [13]  estis homoj.

4

Estas dirite pri homo, ke li estas la plej granda reprezentanto de Dio, kaj la Libro de Kreaĵo, ĉar ĉiuj misteroj de estaĵoj ekzistas en li. Se li venas en la ombron de la Vera Edukanto kaj estas ĝuste edukita, li iĝas la esenco de esencoj, la lumo de lumoj, la spirito de spiritoj; li fariĝas la centro de la diaj sinelmontroj, la fonto de spiritaj kvalitoj, la leviĝ-loko de ĉielaj lumoj kaj la vazo de diaj inspiroj. Se li restas sen tiu edukado, li fariĝas la elmontranto de satanaj kvalitoj, la sumo de bestaj malvirtoj kaj la fonto de ĉiuj mallumaj kondiĉoj.

5

La celo de la misio de la profetoj estas edukadi homojn – por ke tiu karbopeco iĝu diamanto, por ke tiu senfrukta arbo iĝu fruktodona kaj kreskigu plej dolĉajn, plej bongustajn fruktojn. Kiam homo atingas la plej noblan staton en la homa mondo, tiam li povas plue progresadi en la kondiĉoj de perfekteco, sed ne en la stato; ĉar la statoj estas limigitaj, sed la diaj perfektecoj estas senlimaj.

6

Tiel antaŭ kiel post la forlaso de la materiala formo ekzistas progreso en perfekteco, sed ne en la stato. Estaĵoj havas sian plenan esprimon en perfekta homo. Ne ekzistas estaĵo pli alta, ol perfekta homo. Sed homo, atinginte tiun ĉi staton, povas ankoraŭ progresadi en perfektecoj, sed ne en la stato, ĉar ne ekzistas stato pli alta, ol tiu de perfekta homo, en kiun li povus transporti sin. Li nur progresas en la stato de homeco, ĉar la homaj perfektecoj estas senfinaj. Tiel kiel ajn instruita homo estus, ni ĉiam povas imagi homon pli instruitan.

7

Sekve de tio, ĉar la homaj perfektecoj estas senfinaj, homo povas ankaŭ progresadi en la perfektecoj post la forlaso de tiu ĉi mondo.

LXV.

KLARIGO DE LA VERSO EN KITÁB-I-AQDAS.

1

Demando. – Estas dirite en Kitáb-i-Aqdas: “Li estas el tiuj, kiuj eraras, kvankam li vidigas ĉiujn bonajn agojn” . Kion signifas tiu ĉi verso?

2

Respondo. – Tiu ĉi benita verso signifas, ke la fundamento de prospero kaj savo estas la kono de Dio, kaj ke la rezultatoj de la kono de Dio estas bonaj agoj, kiuj estas la fruktoj de kredo.

3

Se homo ne havas tiun ĉi konon, li estas apartigita de Dio, kaj kiam ekzistas tiu ĉi apartigo, bonaj agoj ne havas kompletan efikon. Tiu ĉi verso ne signifas, ke animoj, apartigitaj de Dio, estas egalaj, ĉu ili plenumas bonajn aŭ malbonajn agojn. Ĝi signifas nur, ke la ĉefa afero estas koni Dion, kaj bonaj agoj rezultas el tiu ĉi kono. Malgraŭ tio estas certe, ke inter bonulo, pekulo kaj malnoblulo, kiuj estas forvualitaj de Dio, estas diferenco. Ĉar forvualito, kiu havas bonajn principojn kaj karakteron, meritas la pardonon de Dio; dum tiu, kiu pekas kaj havas malbonajn kvalitojn kaj karakteron, estas senigita de la malavaraĵoj kaj benoj de Dio: en tio ĉi kuŝas la diferenco.

4

Tial la benita verso signifas, ke bonaj agoj solaj, sen la kono de Dio, ne povas esti kaŭzo de eterna savo, de ĉiama prospero kaj bonstato kaj de eniro en la Regnon de Dio.

LXVI.

LA EKZISTO DE LA SAĜOHAVA ANIMO POST LA MORTO DE LA KORPO.

1

Demando. – Kiamaniere ekzistas la saĝohava animo, post kiam la korpo estas formetita kaj la spirito ricevinta liberecon? Ni supozu, ke la animoj, helpataj per la malavareco de la Sankta Spirito, atingas la veran ekziston kaj eternan vivon: sed kia estas la stato de la saĝohavaj animoj, t.e. forvualitaj spiritoj? [14]

2

Respondo. – Kelkaj homoj pensas, ke la korpo estas la esenco kaj ekzistas per si mem, kaj ke la spirito estas hazarda kaj dependas de la ĉefsignifa korpo, kvankam kontraŭe, la spirito estas la esenco kaj la korpo dependas de ĝi. Se la hazardaĵo, t.e. la korpo, estas neniigita, la esenco, la spirito postrestas.

3

Due, la saĝohava animo, kio signifas la homan spiriton, ne malsuprenvenas en la korpon, t.e. ĝi ne eniras ĝin, ĉar malsuprenvenado kaj enirado estas karakterizaĵoj de korpoj, kaj la saĝohava animo estas esceptita de tio. La spirito neniam eniras la korpo, [do] ankaŭ forlasinte ĝin ĝi ne bezonas iun restejon: ne, la spiirto havas tian rilatan al la korpo, kiel lumo al spegulo. Kiam spegulo estas klara kaj perfekta, la lumo de lampo estas en ĝi videbla, kaj kiam spegulo estas polvokovrita aŭ rompita, la lumo malaperas.

4

La saĝohava animo, t.e. la homa spirito, nek eniris en la korpon, nek ekekzistis per ĝi; kial ĝi do post la dispartigo de la korpo bezonus substancon, per kiu ĝi povus ekzisti? Kontraŭe, la saĝohava animo estas la esenco, per kiu la korpo ekzistas. La personteco de saĝohava animo de ĝia komenco – ĝi ne estas estigita dank’ al la korpo; sed la stato kaj personeco de saĝohava animo povas ricevi pli da forto en tiu ĉi mondo: ĝi progresos kaj atingos la gradojn de perfekteco, aŭ ĝi restos en plejprofundo de senscio, senigita kaj forvualita kontraŭ ekvido de la signoj de Dio.

5

Demando. – Kiamaniere progresados la spirito de homo, t.e. la saĝohava animo, post la forlaso de tiu ĉi mortema mondo?

6

Respondo. – La progresado de la homa spirito en la dia mondo, post la malligo de la rilato kun la mondo de polvo, okazas sole dank’ al la malavareco kaj favoro de la Sinjoro, aŭ dank’ al porpetado kaj sinceraj preĝoj de aliaj homanimoj, aŭ dank’ al filantropiaj agoj kaj gravaj bonfaroj, plenumataj en ĝia nomo.

La senmorteco de infanoj

7

Demando. – Kia estas la kondiĉo de infanoj, kiuj mortas antaŭ maturiĝo aŭ antaŭ la difinita naskiĝtempo.

8

Respondo. – Tiuj infanoj estas en la ombro de la dia favoro; kaj ĉar ili plenumis nenian pekon, nek makuliĝis per la malpuraĵoj de la mondo de l’ naturo, ili estas centroj de la sinelmontro de malavareco, kaj la Okulo de Kompato turnos sin al ili.

LXVII.

LA ETERNA VIVO KAJ ENIRO EN LA REGNON DE DIO.

1

Vi demandas pri la eterna vivo kaj eniro en la Regnon. La ekstera esprimo, uzata pri la Regno, estas ĉielo: sed tio estas komparo kaj bildesprimo, ne realaĵo aŭ fakto, ĉar la Regno ne estas materiala loko, ĝi estas sanktigita super tempon kaj lokon. Ĝi estas spirita mondo, dia mondo kaj la centro de la regado de Dio; ĝi estas libera de korpo kaj de ĉio korpa, kaj purigita kaj sanktigita de imagaĵoj de la mondo. Esti limigita al loko estas propreco de korpoj, ne de spiritoj. Loko kaj tempo ĉirkaŭas la korpon, ne la menson kaj spiriton. Rimaku, ke la korpo de homo estas formita en malgrandaj limoj: ĝi okupas nur du manstreĉojn da tero, sed la spirito kaj menso de homo travojaĝas ĉiujn landojn kaj mondregionojn, eĉ la senliman spacon de la ĉielo, ĉirkaŭzonas ĉion, kio ekzistas, kaj faras malkovrojn en altegaj aferoj kaj senfinaj distancoj. Ĝi estas pro tio, ke la homa spirito ne havas lokon, ĝi estas senloka; kaj per la spirito la tero kaj la ĉielo estas kiel unu, ĉar ĝi faras malkovrojn en la ambaŭ. Sed la korpo estas limigita al loko, kaj ne scias, kio estas ekster ĝi.

2

Ĉar estas du specoj de vivo: tiu de la korp kaj tiu de la spirito. La vivo de la korpo estas materiala vivo, sed la vivo de la spirito esprimas la ekziston de la Regno; ĝin formas ricevado de la Spirito de Dio kaj viviĝado per la spiro de la Sankta Spirito. Kvankam la materiala vivo havas ekziston, ĝi estas pura neekzisto kaj absoluta morto por sanktuloj. Tiel homo ekzistas kaj ŝtono ekzistas, sed kia diferenco estas inter la ekzisto de homo kaj tiu de ŝtono! Kvankam ŝtono ekzistas, kompare kun la ekzisto de homo ĝi estas neekzistanta.

3

La senco de la eterna vivo estas la donaco de la Sankta spirito; same floro ricevas donacojn de printempo, aero kaj printempaj blovoj. Konsideru: tiu floro en la komenco havis vivon kiel la vivo de mineralo; sed dank’ al la alveno de la printempo, dank’ al la malavaraĵoj de nuboj kaj varmo de la plenbrila suno ĝi ricevis alian vivon, la vivon de grandega freŝeco, delikateco kaj bonodoreco. La unua vivo de la floro kompare kun ĝia dua vivo estas morto.

4

Mi volas esprimi, ke la vivo de la Regno estas la vivo de la spirito, la eterna vivo, kaj ke ĝi estas purigita de loko, kiel la homa spirito, kiu ne havas lokon. Ĉar se vi esploros homan korpon, vi ne trovas specialan lokon aŭ ejon por la spirito, ĉar ĝi neniam havis lokon; ĝi estas senloka, ĝi estas nemateriala. Ĝi estas en rilato kun la korpo, kiel la suno kun spegulo. La suno ne estas en spegulo, sed ĝi estas en rilato kun ĝi.

5

Tiel same la mondo de la Regno estas sanktigita de ĉio, kion oni povas percepti per vido aŭ per aliaj sentoj – aŭdo, flaro, gusto aŭ tuŝo. Kie estas en homo lia menso, kies ekzisto estas konfesita? Se vi esploros la korpon per la okulo, orelo aŭ per la aliaj sentoj, vi ne trovos ĝin; malgraŭ tio ĝi ekzistas. Tiel la menso ne havas lokon, sed ĝi estas en rilato kun la cerbo. Simile prezentas sin la Regno. Tiel ankaŭ amo ne havas lokon, sed ĝi estas en rilato kun la korpo; same la Regno ne havas lokon, sed ĝi estas en rilato kun homo.

6

Eniro en la Regnon okazas per amo de Dio, per sinmalligo de teraj aferoj, per sankteco kaj ĉasteco, per veramo, pureco, firmeco, fideleco kaj vivofero.

7

Tiuj klarigoj montras, ke homo estas senmorta kaj vivas eterne. Por tiuj, kiuj kredas je Dio, kiuj amas Dion kaj fidas Lin, la vivo estas bonega, t.e. eterna; sed por tiuj, kiuj estas forvualitaj de Dio, kvankam ili havas vivon, ĝi estas malluma, kaj komapare kun la vivo de kredantoj ĝi estas neekzistanta.

8

Ekzemple okulo kaj ungo vivas: sed la vivo de ungo kompare kun la vivo de okulo estas neekzistanta. Ŝtono ekzistas kaj homo ekzistas; sed kompare kun la ekzisto de homo ŝtono estas neekzistanta, ĝi ne havas ekziston; ĉar kiam homo mortas kaj lia korpo neniiĝas kaj peras, ĝi fariĝas kiel ŝtono kaj tero. Pro tio estas klare, ke kvankam mineralo ekzistas, kompare kun homo ĝi estsa neekzistanta.

9

Tiel same animoj, forvualitaj de Dio, kvankam ili ekzistas en tiu ĉi mondo kaj en la postmorta mondo, kompare kun la sankta ekzisto de la infanoj de la Regno estas neekzistantaj kaj apartigitaj de Dio.

LXVIII.

DESTINO.

1

Demando. – Ĉu la destino, pri kiu mencias la Sanktaj Libroj, estas io laŭdekreta? Se tiel estas, ĉu penado, celanta ĝin eviti, ne estas vana?

2

Respondo. – Estas du specoj de destino: unu laŭdekreta, kaj la alia kondiĉa aŭ okazebla. La laŭdekreta destino estas tio, kio ne povas ŝanĝi sin aŭ aliiĝi, kaj la kondiĉa destino estas tio, kio povas okazi. La laŭdekreta destino de tiu ĉi lampo ekzemple estas, ke la olivoleo brulas kaj estos konsumita; tial ĝia fina estingiĝo estas dekretaĵo, kiun ne estas eble aliigi aŭ ŝanĝi, ĉar ĝi estas laŭdekreta destino. Tiel same en homa korpo estis kreita vivopovo, kaj tuj kiam ĝi konsumiĝos kaj finiĝos, la korpo certe malkombiniĝos, kiam do la olivoleo en tiu lampo forbrulos kaj konsumiĝos, la lampo sendube estingiĝos.

3

Sed kondiĉan destinon oni povas kompari al tio: dum estas ankoraŭ olivoleo, fortega vento ekblovas sur la lampon kaj estingas ĝin. Tio ĉi estas kondiĉa destino. Saĝe estas evitadi ĝin, gardi sin kontraŭ ĝi, esti singarda kaj atenta. Sed la laŭdekreta destino, kiel la konsumiĝo de la olivoleo en la lampo, ne povas esti ŝanĝita, aliigita aŭ prokrastita. Ĝi devas okazi; la estingiĝo de la lampo estas neevitebla.

LXIX.

LA INFLUO DE LA STELOJ.

1

Demando. – Ĉu la steloj sur la ĉielo havas ian influon je homaj animoj, aŭ ne?

2

Respondo. – Kelkaj el la ĉielaj steloj havas klaran kaj videblan materialan influon je la terglobo kaj teraj estaĵoj; senbezone estas tion ĉi klarigi. Konsideru la sunon, kiu per la dia helpo kaj providenco progresigas la teron kaj ĉiujn terajn estaĵojn. Sen la lumo kaj varmo de la suno neniuj teraj kreaĵoj venus iam en la ekziston.

3

Koncerne la spiritan influon de la steloj, kvankam influo de la steloj je la homa mondo povas ŝajni stranga, tamen, se vi profunde konsideros tiun ĉi objekton, vi ne estos tiom mirigitaj. Mi ne intencas tamen diri, ke la dekretoj, kiujn la iamaj astrologoj konkludadis el la movoj de la steloj, konformis al faktoj, ĉar la dekretoj de tiuj iamaj astrologoj estis fantaziaĵoj, devenantaj de egiptaj, asiriaj kaj ĥaldeaj pastroj, aŭ, pli ĝuste, ŝuldataj al la imagaĵoj de hindoj, al la mitoj de grekoj, romanoj kaj aliaj steladorantoj. Sed mi volas diri, ke tiu senlima universo estas kiel homa korpo, kies ĉiuj membroj estas kunrilatigitaj kaj ligitaj kun granda forto. Kiagrade la organoj, membroj kaj partoj de homa korpo estas ligitaj unu kun aliaj kaj kunrilatigitaj por reciproka helpo kaj subteno, kaj kiagrade ili influas sin reciproke! Tiel same la membroj kaj elementoj de la partoj de tiu senfina universo estas kunrilatigitaj, kaj ili influas sin reciproke spirite kaj materiale.

4

Ekzemple la okulo vidas, kaj la tuta korpo estas influita; la orelo aŭdas, kaj ĉiuj membroj de la korpo ekmovas sin. Tio ĉi estas senduba, kaj la universo estas kiel viva persono. Plie, la rilato, kiu ekzistas inter la membroj de estaĵoj, devas nepre rezulti efikon, aŭ materialan, aŭ spiritan.

5

Por tiuj, kiuj neas spiritan influon je materialaĵoj, ni citos mallongan ekzemplon: mirindaj sonoj kaj tonoj, melodioj kaj ĉarmaj voĉoj estas okazoj, kiuj influas la aeron – ĉar sono estas la esprimo, uzata pri vibrado de la aero – kaj tiu vibrado influas la nervojn de orela timpano kaj rezultas aŭdon. Pensu nun, ke la aervibrado, kiu estas sensignifa okazo, altiras kaj maltrankviligas la spiriton de homo kaj havas grandan influon je li: ĝi igas lin plori aŭ ridi, ĝi povas influi lin tiagrade, ke li ĵetos sin en danĝeron. Vidu do la rilaton, kiu ekzistas inter la spirito de homo kaj la atmosfera vibrado, tiel, ke sinmovado de la aero estas la kaŭzo, pro kiu homo pasas el unu stato en alian, kaj ĝi komplete ekregas lin; ĝi senigas lin de pacienco kaj trankvileco. Konsideru, kiel stranga ĝi estas, ĉar nenio altiras el la kantanto kaj eniras en la aŭskultanton, tamen estas kaŭzita granda spirita efiko. Pro tio certe tiel granda rilato inter estaĵoj devas havi spiritan efikon kaj influon.

6

Estis menciite, ke la membroj kaj partoj de homo efikas unu je la aliaj kaj influas unu la aliajn. Ekzemple la okulo vidas, kaj tio efikas je la koro; la orelo aŭdas, kaj tio influas la spiriton; la koro estas en trankvilo, la pensoj iĝas serenaj, kaj ĉiuj membroj de la homa korpo atingas agrablan staton. Kio interrilato kaj kia interakordo! Se tiu rilato, tiu spirita efikado kaj influado estas inter la membroj de homa korpo, kiu estas nur unu el limhavaj estaĵoj, certe inter tiuj universalaj kaj senfinaj estaĵoj ekzistas ankaŭ spirita kaj materiala rilato. Kvankam oni ne povas malkovri tiun interrilaton el la estantaj leĝoj kaj nuntempa scienco, ilia ekzisto inter ĉiuj estaĵoj estas tamen certa kaj absoluta.

7

Konklude, estaĵoj, ĉu grandaj aŭ malgrandaj, estas rilatigitaj reciproke per la perfekta saĝeco de Dio, kaj ili efikas unu je aliaj kaj influas unu aliajn. Se ne estus tiel, en la universala sistemo kaj ĝenerala organizo de la ekzisto estus malordo kaj malperfekteco. Sed ĉar estaĵoj estas interrilatigitaj kun grandega poteco, ili estas sialoke en ordo kaj perfektaj.

8

Tiu ĉi objekto indas konsideron.

LXX.

LIBERA VOLO.

1

Demando. – Ĉu homo estas en ĉiuj siaj faroj libera aganto, aŭ li estas devigata kaj trudpuŝata?

2

Respondo. – Tiu ĉi demando estas unu el la plej gravaj kaj malfacilaj el la diaj problemoj. Se plaĉos al Dio, la venontan tagon, ĉe la komenco de la tagmanĝo, ni enterprenos detalan klarigon de tiu ĉi objekto; nun ni klarigos ĝin mallonge, en kelkaj vortoj, jene. Kelkaj aferoj dependas de la libera volo de homo, ekzemple justeco, honesteco, tiraneco kaj maljusteco, same kiel ĉiuj bonaj kaj malbonaj agoj; estas videble kaj klare, ke tiuj agoj estas plejparte lasitaj al la volo de homo. Sed estas kelkaj aferoj devigitaj kaj altruditaj al homo, kiel dormo, morto, malsano, senfortiĝo, maljustaĵoj kaj malfeliĉoj; ili ne estas lasitaj al la volo de homo, kaj li ne estas responda por ili, ĉar li estas devigita elportadi ilin. Sed en la elekto de bonaj kaj malbonaj faroj li estas libera, kaj li plenumas ilin konforme al sia volo.

3

Ekzemple, se li volas, li povas pasigadi la tempon en glorado de Dio, aŭ li povas okupi sin per aliaj pensoj. Li povas esti lumo, bruligita per la fajro de amo de Dio, kaj filantropo, amanta la mondon, aŭ li povas esti malamanto de la homaro, dronanta en materialaj aferoj. Li povas esti justa aŭ kruela. Tiuj agoj kaj tiuj faroj estas lasitaj al la regado de la volo de homo, sekve li estas responda por ili.

4

Nun aperas alia demando: homo estas absolute senhelpa kaj dependa, ĉar potenco kaj povo apartenas ekskluzive al Dio. Sed altigo kaj malaltigo dependas de la bonplaĉo kaj volo de la Plej Alta.

5

Estas dirite en la Evangelio, ke Dio estas kiel potisto, kiu faras unu vazon por honoro kaj alian por malgloro. La malhonorigita vazo ne rajtas riproĉi la potiston, dirante: Kial vi ne faris min multvalora pokalo, kiu pasas el mano en manon? Tiu verso signifas, ke la statoj de estaĵoj estas malsamaj. Tio, kio trovas sin sur la plej malalta grado de la ekzisto, kiel mineralo, ne rajtas plendi, dirante: Ho Dio, kial vi ne donis al mi la perfektecojn de vegetaĵo? Same vegetaĵo ne rajtas plendi, ke ĝi ne posedas la perfektecojn de la besta mondo. Ankaŭ al besto ne decas plendi pro manko de la homaj perfektecoj. Ne, ĉiuj tiuj estaĵoj estas perfektaj en sia propra grado, kaj ili devas klopodi pri la perfektecoj de sia propra grado. La malpli altaj estaĵoj, kiel ni diris, nek rajtas: nek taŭgas al la statoj de superaj perfektecoj: ne, ili devas progresadi en sia propra stato.

6

Ankaŭ la senmoveco aŭ sinmovado de homo dependas de la helpo de Dio. Se li ne havas la helpon, li kapablas fari nek bonon, nek malbonon. Sed kiam venas al la estaĵo la helpo de la Grandanima Sinjoro, li kapablas fari tiel bonon, kiel malbonon; sed kiam la helpo estas forprenita de li, li restas absolute senhelpa. Jen kial en la Sanktaj Libroj oni parolas pri helpo kaj subteno de Dio. Tiu ĉi kondiĉo estas kiel tiu de ŝipo, kiun movas la forto de vento aŭ vaporo; se tiuj fortoj ĉesas, la ŝipo tute ne povas moviĝi. Malgraŭ tio la direktilo de la ŝipo turnas ĝin en tiun aŭ alian flankon, kaj la forto de la vaporo movas ĝin en la deziratan direkton. Se ĝi estas direktita orienten, ĝi iras orienten, kaj se ĝi estas direktita okcidenten, ĝi iras okcidenten. Tiu movado ne estas pro la ŝipo; ne, ĝi estas pro la vento kaj vaporo.

7

Simile en ĉiuj agoj aŭ senmoveco de homo li ricevas forton per la helpo de Dio; sed la elekto de bono aŭ malbono apartenas al la homo mem. Tiel se reĝo nomus iun estro de ubro, donus al li aŭtoritaton kaj montrus al li la vojojn de justeco kaj maljusteco konforme al la leĝoj – se tiam la estro plenumus maljustaĵon, kvankam li estus aganta per la povo kaj aŭtoritato de la reĝo, la lasta ne estus kulpa pri maljusteco. Sed se li agus kun justeco, li tion farus ankaŭ per la aŭtoritato de la reĝo, kiu estus tiam kontenta.

8

Tio signifas, ke kvankam la elekto de bono kaj malbono apartenas al homo, li dependas en ĉiuj cirkonstancoj de la subtena helpo de la vivo, kiu venas de la Ĉionpova. La Regno de Dio estas tre granda, kaj ĉiuj estas sklavoj de Lia Povo. Servanto povas nenion fari laŭ sia propra volo; Dio estas potenca, ĉionpova, kaj Li estas Helpanto de ĉiuj estaĵoj.

9

Tiu ĉi demando estas plene klarigita. Salutojn!

LXXI.

VIZIOJ KAJ INTERRILATOJ KUN SPIRITOJ.

1

Demando. – Certaj homoj kredas, ke ili atingas spiritajn malkovrojn, t.e. ke ili interparolas kun spiritoj. Kiaspeca rilato estas tio?

2

Respondo. – Spiritaj malkovroj estas duspecaj: unu speco estas de imago, tio estas nur asertaĵo de kelkaj homoj; la alia speco similas inspiron, kaj tio ĉi estas reala – tiaj estas la revelacioj de Jesaja, de Jeremia kaj de S-ta Johano, kiuj estas realaj.

3

Konsideru, ke la homa penskapablo konsistas el du specoj. Unu speco estas vera, kiam ĝi harmonias kun difinita vero. Tiaj konceptoj trovas sian realigon en la ekstera mondo; al tiuj apartenas ĝustaj opinioj, pravaj teorioj, sciencaj malkovroj kaj elpensaĵoj.

4

La alia speco de konceptoj estas formita el vanaj pensoj kaj senutilaj ideoj, kiuj donas nek frukton, nek rezultaton, kaj kiuj ne havas realecon; ne, ili movas sin kiel ondoj sur la maro de fantaziaĵoj, kaj ili pasas, kiel vanaj sonĝoj.

5

Tiel same estas du specoj de spiritaj malkovroj. Unu estas la revelacioj de profetoj kaj la spiritaj malkovroj de elektitoj. La vizioj de profetoj ne estas sonĝoj; tio estas spiritaj malkovroj kaj realaĵoj. Ili diras ekzemple: “Mi vidis personon en certa formo, kaj mi diris tion, kaj li donis al mi tian respondon.” Tia vizio estas en la mondo de maldormo, ne en tiu de dormo. Ĝi estas spirita malkovro, esprimita kvazaŭ apero de vizio.

6

La alia speco de spiritaj malkovroj konsistas el nuraj fantaziaĵoj, sed tiuj fantaziaĵoj ricevas tian enkorpigon, ke multaj simpluloj kredas, ke ili havas realecon. Tio, kio klare pruvas ĝin, estas, ke tiu regado super spiritoj neniam donis ian rezultaton aŭ frukton; tio estas nur rakontoj kaj parolaĵoj.

7

Sciu, ke la realeco de homo ampleksas la realecojn de aĵojn kaj malkovras verojn, proprecojn kaj sekretojn de aĵoj. Ĉiuj tiuj artoj, mirindaĵoj kaj sciencoj estas malkovritaj de la homa realeco. Iam tiuj scioj, sciencoj, mirindaĵoj kaj artoj estis kaŝitaj kaj nekonataj sekretoj; poste iom post iom la homa realeco malkovris ilin kaj transportis al nevidebleco en la videblecon. Estas pro tio klare, ke la realeco de homo ampleksas aĵojn. Jen ĝi estas en Eŭropo kaj malkovras Amerikon; ĝi estas sur la tero kaj faras malkovrojn en la ĉielo. Ĝi malkaŝas la sekretojn de aĵoj kaj konas la realecojn de tio, kio ekzistas. Tiuj malkovroj, konformaj al la realeco, similas revelacion, kiu estas spirita kompreno, dia inspiro kaj interrilato de homaj spiritoj. Ekzemple profeto diras: “Mi vidis, mi aŭdis tion kaj tion” . Estas do klare, ke la spirito havas grandan perceptopovon sen interpero de iu el la kvin sentoj, kiel de okuloj aŭ oreloj. Inter spiritaj animoj ekzistas spiritaj komprenoj kaj malkovroj, interrilato, kiu estas purigita de fantazio kaj imago, interkontakto, kiu estas sanktigita de tempo kaj loko. Tiel estas skribite en la Evangelio, ke sur la monto Tabor Moseo kaj Elija venis al Kristo, kaj estas klare, ke tio ne estis materiala renkontiĝo. Tio estis spirita stato, esprimita kiel fizika renkontiĝo.

8

La alia speco de interparoloj, kunestado kaj rilatado kun spiritoj estas nur fantaziaĵo kaj imagaĵo, kiu nur ŝajne posedas realecon.

9

La menso kaj la penso de homo kelkfoje malkovras verojn, kaj el tiu penso kaj malkovro estiĝas signoj kaj rezultoj. Tiuj estas kvazaŭ ondoj de la maro de fantaziaĵoj; ili ne donas frukton kaj nenia rezultato estiĝas el ili. Tiel same homo vidas en la mondo de dormo vizion, kiu precize realiĝas; alifoje li vidas sonĝon, kiu estas absolute senrezulta.

10

Ni volas esprimi, ke tiu stato, kiun ni nomas interparolo kaj interrilato kun spiritoj, estas duspeca: unu speco estas nur imaga, kaj la alia estas kiel la vizioj, menciitaj en la Sankta Libro, kiel la revelacioj de S-ta Johano kaj Jesaja kaj la renkontiĝo de Kristo kun Moseo kaj Elija. Ili estas realaj, havas mirindan efikon je homaj mensoj kaj pensoj, kaj allogas iliajn korojn.

LXXII.

KURACADO PER SPIRITAJ RIMEDOJ.

1

Demando. – Kelkaj homoj kuracas malsanulojn per spiritaj rimedoj, tio estas sen medikamentoj. Kiel ĝi okazas?

2

Respondo. – Sciu, ke estas kvar manieroj da kuracado kaj sanigado sen medikamentoj. Du el ili rezultas el materialaj kaŭzoj, kaj du el la spiritaj.

3

El la du manieroj de materiala kuracado unu bazas sin sur la fakto, ke tiel sano, kiel malsano de homo estas infektaj. La infekto de malsano estas subitega kaj rapida, dum la infekto de sano estas treege malforta kaj malrapida. Se estas starigita kontakto inter du korpoj, estas certe, ke mikroboj pasos de unu al la alia. Tiel same, kiel malsano estas transportata de unu korpo al alia per rapida kaj forta infekto, povas esti, ke forta sano de sanulo malgrandigos tre negravan malsanon de malsanulo. Tio signifas, ke la infekto de malsano estas subitega kaj havas rapidan efikon, dum la infekto de sano estas tre malrapida kaj malgrandefika, kaj eĉ tiun malgrandan efikon ĝi havas nur en okazoj de tre malgrava malsano. La potenca forto de sana korpo povas venki la malgrandan malfortecon de malsana korpo, el kio rezultas sano. Tio ĉi estas unu maniero de kuracado.

4

Alia maniero de kuracado sen medikamentoj estas per la magnetiza forto, kiu fluas de unu korpo en alian kaj estas kaŭzo de sanigo. Tiu ĉi forto havas ankaŭ tre malfortan efikon. Kelkfoje oni povas helpi al malsanulo, metante sian manon sur lian kapon aŭ koron. Kial? Pro la efiko de magnetismo kaj pro la mensa impreso, farita je la malsanulo, kaj kaŭzanta malaperon de la malsano. Sed tiu ĉi efiko anktaŭ estas tre malgranda kaj malforta.

5

El la ceteraj du manieroj de spirita kuracado – t.e. kiam rimedo de kuracado estas spirita forto – unu rezultas el kompleta mensa koncentriĝo de forta persono je malsanulo, dum la lasta esperas per la tuta koncentrita kredo, ke lia saniĝo efektiviĝos per la spirita povo de la fortulo – ĝis tia grado, ke estiĝas interna kontakto inter la forta persono kaj la malsanulo. La fortulo streĉas ĉiujn fortojn por sanigi la pacienton, kaj la malsanulo plenfidas rericevon de la sano. La efiko de tiuj ĉi mensaj impresoj kaŭzas certan ekscitecon de la nervoj, kaj tiuj ĉi impresoj kaj tiu ĉi nervekscito kaŭzas resaniĝon de la malsanulo. Tiel kiam malsanulo forte ion deziras kaj esperas, kaj ekaŭdas subite novaĵon pri efektiviĝo de la deziro, tio kaŭzas nervan eksciton, kiu tute forigas la malsanon. Same kiam estiĝas subita kaŭzo de teruro, al forta persono povas esti kaŭzita nervekscito, kiu senprokraste malsanigos lin. La kaŭzo de la malsano ne estas io materiala: ĉar tiu persono nenion manĝis kaj nenio danĝero okazis al li; la nervekscito estas tiam la sola kaŭzo de la malsano. Tiel same subita efektiviĝo de ĉefdeziro estigas tian ĝojon, ke la nervoj estas pro tio ekscititaj, kaj tiu ĉi ekscito povas kaŭzi resaniĝon.

6

Konklude, la perfekta kaj kompleta kontakto inter la spirita doktoro kaj la malsanulo, - t.e. tia kontakto, ke la spirita doktoro tute koncentriĝas, kaj la tuta atento de la malsanulo estas turnita al la spirita doktoro, de kiu li esperas ricevon de la sano – sekvigas nerveksciton kaj rezultas resaniĝon. Sed ĉio tio efikas nur ĝis certa grado, kaj ankaŭ ne ĉiam. Ĉar se iu estas atakita de tre forta malsano, aŭ estas vundita, tiuj ĉi rimedoj ne forigos la malsanon, nek cikatrigos kaj sanigos la vundon. Tio signifas, ke tiuj ĉi rimedoj ne havas la povon en gravaj malsanoj, se la korpokonstruo ne helpas, ĉar forta korpkonstruo ofte venkas malsanon. Tio ĉi estas la tria maniero de kuracado.

7

Sed la kvara maniero de kuracado estas efektivigita per la povo de la Sankta Spirito. Ĝi ne dependas de kontakto, nek de intervido, nek de apudesto; ĝi dependas de neniu kondiĉo. Ĉu la malsano estas negrava, aŭ grava, ĉu ekzistas kontakto de la korpoj, aŭ ne, ĉu estas starigita persona interligo inter la malsanulo kaj la saniganto – tiu ĉi kuracado efektiviĝas per la povo de la Sankta Spirito.

LXXIII.

KURACADO PER MATERIALAJ RIMEDOJ.

1

Hieraŭ ĉe la tablo ni parolis pri kuracado kaj spirita sanigado, kiu konsistas el kuracado de malsanoj per la spiritaj povoj.

2

Nun ni parolu pri materiala kuracado. La medicina scienco estas ankoraŭ en infaneco – ĝi ne atingis ankoraŭ maturecon, sed kiam ĝi atingos tiun punkton, kuracoj estos efektivigataj per tio, kio ne estas malplaĉa al la homa flaro kaj gusto, t.e. per nutraĵoj, fruktoj kaj legomoj, kiuj havas por homo agrablan guston kaj agrablan odoron. Ĉar la elvoka kaŭzo de malsano – t.e. la kaŭzo de la eniĝo de malsano en homan korpon – estas aŭ fizika, aŭ ĝi estas rezulto de nervekscito.

3

La ĉefaj kaŭzoj de malsanoj estas tamen fizikaj; ĉar homa korpo estas kombinita el multaj elementoj, sed en la proporcio de certe ekvilibro. Kiel longe tiu ekvilibro estas konservata, homo estas sekura kontraŭ malsano; sed kiam tiu esenca egalpezo, kiu estas la ĉefaĵo de la korpkonstruo, estas ekŝancelita, la korpkonstruo malordiĝas kaj sekvas malsano.

4

Ekzemple okazas malmultiĝo de unu el la konsistaj elementoj de homa korpo, kaj multiĝo de iu alia. Tiamaniere la proporcio de la ekvilibro estas ekskuita kaj ekestas malsano. Ekzemple unu elemento devas esti en la kvanto de mil gramoj, kaj alia en la kvanto de kvin gramoj, por ke la ekvilibro estu konservita. La parto, kiu faras mil gramojn, malgrandiĝas ĝis sepcent gramoj, ka tiu, kiu faras kvin gramojn, kreskas, ĝis la proporcio de la ekvilibro estas malordigita; tiam okazas malsano. Kiam per medikamentoj kaj kuracado la ekvilibro estas restarigita, la malsano foriĝas. Kiam ekzemple plimultiĝas la sukera elemento, la sano estas difektita, kaj kiam doktoro malpermesas dolĉajn kaj amelhavajn nutraĵojn, la ekvilibro estas restarigita kaj la malsano estas forpelita. La reordigon de tiuj elementoj de homa korpo oni povas atingi en du manieroj: aŭ per medikamentoj, aŭ per nutraĵoj: kaj kiam la korpo estas reakirinta sian ekvilibron, la malsano malaperas. Ĉiuj elementoj, kombinitaj en homo, ekzistas ankaŭ en kreskaĵoj. Tial se unu el la kombinelementoj, kiuj konstruas la korpon de homo, malmultiĝas, kaj li nutras sin per manĝaĵoj, en kiuj tiu malmultiĝinta elemento estas en granda kvanto, la ekvilibro estas restarigita kaj li rericevas la sanon. Kiel lone la celo estas reordigo de la konstruaj elementoj de la korpo, ĝi povas esti atingita per medikamentoj aŭ per nutraĵoj.

5

Plimulto de la malsanoj, kiuj atakas homojn, atakas ankaŭ bestojn, sed besto ne kuracas sin per medikamentoj. En montaroj kaj sovaĝejoj la kuracisto de la besto estas ĝia gusto aŭ flaro. Malsana besto flaras vegetaĵojn, kiuj kreskas en sovaĝejo, manĝas tiujn kiuj estas dolĉaj kaj aromaj por ĝia flaro kaj gusto, kaj resaniĝas. Tio ĉi estas la kaŭzo de ĝi resaniĝo. Kiam la sukera elemento estas malmultiĝinta en ĝia korpo, ĝi komencas sopiri dolĉaĵojn; tial ĝi manĝas herbojn kun dolĉa gusto, ĉar la naturo direktas kaj gvidas ĝin; ilia odoro kaj gusto plaĉas al ĝi, kaj ĝi manĝas ilin. La sukera elemento en ĝia korpo multiĝas, kaj ĝia sano estas restarigita.

6

Estas do klare, ke estas eble kuraci per nutraĵoj, manĝaĵoj kaj fruktoj; sed ĉar hodiaŭ la medicina scienco estas neperfekta, tiu ĉi fakto ne estas ankoraŭ plene komprenata. Kiam la medicino atingos perfektecon, oni kuracados per nutraĵoj, manĝaĵoj, aromaj fruktoj kaj legomoj kaj akvo de diversa temperaturo, varma kaj malvarma.

7

Tiu ĉi interparolo estas mallonga, sed se Dio volas, alifoje, kiam estos taŭga okazo, ni klarigos tiun ĉi demandon pli plene.

REEN AL LA TRIA PARTO

REEN AL “TRADUKOJ DE LIDIA ZAMENHOF KAJ ROAN ORLOFF STONE”

AL LA KVINA PARTO

ĈEFPA Ĝ O

AL LA BAHAA ESPERANTO-LIGO (BEL)

[1]  Homo.

[2]  Ekzemple se ni akceptus, ke homo iam estis kvarpiedulo, aŭ havis voston.

[3]  T.e. spirita mortulo.

[4]  La afero de emanado kaj elaperigado estas klarigita pli plene en la sekvanta ĉapitro.

[5]  Rig. “La efektiva antaŭekzisto”, p....

[6]  Laŭvorte: dependeco.

[7]  Rig. Genezo IX, 25.

[8]  t.e. ke pro tio oni ne povas riproĉi homojn pro iliaj karakteroj.

[9]  Rig. “La diferencoj inter homo kaj besto”, p…

[10]  S-ta Joh. I,13.

[11]  Unu farsako egalas al ĉirkaŭ kvar mejloj.

[12]  Laŭ la persa kutimo oni kalkulas distancon laŭ tempo.

[13]  Mírzá Yahyá Subh-i-Azal, duonfrato de Bahá’u’lláh, kaj lia nepacigebla malamiko.

[14]  “Forvualitaj spiritoj” ĉi tie signifas saĝohavajn animojn, animojn ne posedantajn la spiriton de kredo. Rig: “Animo, spirito kaj menso”, p…

PARTO V

DIVERSAĴOJ

LXXIV.

NEEKZISTO DE MALBONO.

1

Ĝusta klarigo de ĉi tiu objekto estas tre malfacila. Sciu, ke estas du specoj de aĵoj: materialaj kaj spiritaj, percepteblaj per la sentoj kaj intelektaj.

2

Aĵoj senteblaj estas tiuj, kiujn oni perceptas per la kvin eksteraj sentoj; tiel la eksteraj estaĵoj, kiuj la okuloj vidas, estas nomataj senteblaj. Intelektaj aĵoj estas tiuj, kiuj ne havas eksteran ekziston, sed estas mensaj konceptoj. Ekzemple menso mem estas intelektaĵo, kiu ne havas eksteran ekziston. Ĉiuj karakteraĵoj kaj kvalitoj de homo formas intelektan estaĵon, kaj ne estas senteblaj.

3

Mallonge dirante, la intelektaj realaĵoj, kiel ĉiuj kvalitoj kaj admirindaj perfektecoj de homo, estas pure bonaj, kaj ekzistas. Malbono estas simple neekzisto de ili. Tiel malklereco estas manko de scio, eraro estas manko de gvido, forgesemo estas manko de memoro, malsaĝeco estas manko de saĝeco. Ĉio tio ne havas realan ekziston.

4

Tiel same la senteblaj realaĵoj estas absolute bonaj, kaj malbono estas ŝuldata al ilia neekzisto; ekzemple blindeco estas manko de vido, surdeco estas manko de aŭdo, malriĉeco estas manko de riĉaĵo, malsano estas manko de sano, morto estas manko de vivo, kaj malforteco estas manko de forto.

5

Malgraŭ tio dubo prezentas sin al la menso: nome skorpioj kaj serpentoj estas venenpikaj. Ĉu tio estas bona, aŭ malbona, ĉar ili ja estas vivantaj estaĵoj? Jes, skorpio estas malbona rilate al homom; serpento estas malbona rilate al homo, sed rilate al si mem ili ne estas malbonaj, ĉar la veneno estas ilia armilo kaj per la pikado ili defendas sin. Sed ĉar la elementoj de ilia veneno ne harmonias kun niaj elementoj, t.e. antagonismo estas inter tiuj diversaj elementoj, tiu ĉi antagonismo estas malbona; sed en la realeco rilate al si mem ili estas bonaj.

6

La epitomo de tiu ĉi interparolo estas, ke estas eble, ke unu aĵo rilate al alia povas esti malbona, kaj samtempe inter la limoj de sia propra estado ĝi povas ne esti malbona. Estas do pruvite, ke en la ekzisto estas nenia malbono; ĉion, kion Dio kreis, Li kreis bone. Tiu malbono estas neniaĵo; tiel morto estas neesto de vivo. Kiam homo ne ricevas plu la vivon, li mortas. Mallumo estas neesto de lumo: kiam mankas lumo, estas mallumo. Lumo estas ekzistanta aĵo, sed mallumo estas neekzistanta. Riĉaĵo estas ekzistanta aĵo, sed malriĉeco estas neekzistanta.

7

Estas do klare, ke ĉiu malbono egalas al neekzisto. Bono ekzistas, malbono estas neekzistanta.

LXXV.

EKZISTAS DU SPECOJ DE TURMENTOJ.

1

Sciu, ke estas du specoj de turmentoj: subtilaj kaj malsubtilaj. Ekzemple malklereco mem estas turmento, sed ĝi estas subtila turmento; indiferenteco al Dio mem estas turmento, tiel same kiel mensogemo, krueleco kaj perfidemo. Ĉiuj malperfektecoj estas turmentoj, sed tio estas subtilaj turmentoj. Sendube por inteligenta homo morto estas pli bona, ol peko, kaj fortranĉo de la lango estas pli bona, ol mensogo aŭ kalumnio.

2

La turmentoj de la alia speco estas malsubtilaj; ekzemple punpago, malliberigo, batado, forpelo kaj ekzilo. Sed por la anaro de Dio apartigo de Dio estas la plej granda el ĉiuj turmentoj.

LXXVI.

LA JUSTECO KAJ FAVOREMO DE DIO.

1

Sciu, ke plenumi justecon estas doni al ĉiu konforme al lia merito. Ekzemple kiam laboristo laboras de mateno ĝis vespero, la justeco postulas, ke oni donu al li lian pagon; sed se li farus nenian laboron kaj havus neniajn penojn, estus al li donita donaco: tio estas favoro. Se vi donas almozon kaj donacon al malriĉulo, kvankam li plenumis por vi nenian laboron kaj faris nenion, per kio li ĝin meritus, tio estas favoro. Tiel Kristo petis pardonon por siaj mortigintoj; tio estas nomata favoro.

2

La problemo de boneco aŭ malboneco de afero estas decidita aŭ de racio, aŭ de leĝo. Kelkaj kredas, ke ĝi estas decidita en leĝo, kiel ekzemple la judoj, kiuj kredas, ke ĉiuj ordonoj de la Pentateŭko estas absolute devigaj, kaj rigardas ilin kiel la aferojn de la leĝo, ne de racio. Ili tiel diras, ke laŭ unu el la ordonoj de la Pentateŭko estas kontraŭleĝe manĝi viandon kune kun betero, ĉar tio estas “taref”, kaj “taref” hebree signifas malpura, kiel “koŝer” signifas pura. Tio ĉi estas, laŭ ili, la demando de la leĝo, ne de racio.

3

Sed la teologoj pensas, ke la boneco kaj malboneco de aferoj dependas same de racio, kiel de leĝo. La ĉefa bazo de malpermeso de ŝtelo, perfido, mesogo, hipokriteco kaj krueleco estas racio. Ĉiu inteligenta homo komprenas, ke murdo, ŝtelo, perfido, mensogo, hipokriteco kaj krueleco estas malbonaj kaj mallaŭdindaj; ĉar se vi pikos homon per dorno, li krios, plendos kaj ĝemos; estas do klare, ke li komprenos, ke murdo estas laŭracie malbona kaj mallaŭdinda. Seli plenumos murdon, li estos responda, ĉu la famo de profeto atingis lin, aŭ ne; ĉar la mallaŭdindan karakteron de la ago formulas la racoi. Se homo plenumas tiun malbonan agon, li certe estos responda.

4

Sed tie, kie la ordonoj de profeto ne estas konataj, kaj kie homoj ne agas konforme al la diaj instruoj, kiel la ordono de Kristo pri repago de malbono per bono, sed agas konforme al la deziroj de la naturo, t.e. se ili turmentas tiujn, kiuj ilin turmentas, tiam, de la vidpunkto de la religio, ili estas senkulpaj, ĉar la diaj instruoj ne estis konigitaj al ili. Kvankam ili ne meritas favoremon kaj bonfaremon, tamen Dio traktas ilin kun favoremo kaj pardonas ilin.

5

Konforme al la racio venĝo ankaŭ estas mallaŭdinda, ĉar per venĝo la venĝanto atingas nenian bonan rezultaton. Tiel se unu homo batas alian, kaj la batato venĝas, redonante la baton, kian profiton li havos? Ĉu tio estos balzamo por lia vundo kaj kuracilo por lia doloro? Ne, Dio gardu! Vere, la ambaŭ agoj estas egalaj, la ambaŭ estas maljustaĵoj; la sola diferenco estas, ke unu okazis antaŭe, kaj la alia poste. Tial se la batito pardonas, se li eĉ agas en maniero kontraŭa al tiu, laŭ kiu li estis traktita, tio estas laŭdinda. La leĝo de la socio punos la atakinton, sed ne venĝas. La celo de tiu puno estas averti, gardi, kontraŭstari kruelecon kaj leĝrompon, por ke aliaj homoj ne agu tirane.

6

Sed se tiu, kiu estas batita, pardonas kaj forgesas, li elmontras grandegan favoremon. Tio ĉi estas inda je admiro.

LXXVII.

LA ĜUSTA METODO DE TRAKTADO DE KRIMULOJ.

1

Demando. – Ĉu oni devas puni krimulon, aŭ pardoni kaj malatenti lin?

2

Respondo. – Estas du specoj de repagaj punoj. Unu estas venĝo, la alia estas instrupuno. Homo ne rajtas venĝi sin, sed la socio rajtas puni krimulon, kaj la celo de tiu puno estas averti kaj antaŭgardi, ke neniu alia persono kuraĝu plenumi similan krimon. Tiu puno celas defendon de la rajtoj de homo, sed ne venĝon; venĝo trankviligas la koleron de koro per kontraŭstarigo de unu malbono al alia. Tio ĉi ne estas permesebla, ĉar homo ne rajtas venĝi sin. Sed se oni ĝenerale pardonadus al krimuloj, la ordo de la mondo estus renversita. Tial puno estas unu el la necesaĵoj, esencaj por sendanĝereco de socioj, sed tiu, kiun suferigis la leĝrompanto, ne rajtas venĝi sin; kontraŭe, li devas pardoni kaj forgesi, ĉar tio ĉi estas inda je la mondo de homo.

3

La socio devas puni suferiganton, murdiston, malbonfaranton, por averti kaj deteni aliajn de plenumo de similaj krimoj. Sed la plej esenca afero estas, ke ĉiuj homoj devas esti edukitaj tiamaniere, ke ili plenumadu neniajn krimojn, ĉar estas eble tiel eduki la amasojn, ke ili evitadu kaj abomenu krimadon, ke krimo mem prezentu sin al ili kiel plej granda puno, plej terura kondamno kaj turmento. Tiel estos plenumataj neniaj krimoj, postulantaj punon.

4

Ni devas paroli pri aferoj, kiuj estas plenumeblaj en tiu ĉi mondo. Ekzistas multaj teorioj kaj altaj ideoj pri tiu ĉi objekto, sed ili ne estas realigeblaj; ni devas do paroli pri aferoj plenumeblaj.

5

Ekzemple se iu premas, ofendas alian aŭ maljustas kontraŭ li, kaj la ofendito repagas la malbonfaron, tio estas venĝo, kaj ĝi estas riproĉinda. Se filo de ‘Amr mortigas filon de Zayd, la lasta ne rajtas mortigi filon de ‘Amr; se li faras tion, ĝi estas venĝo. Se ‘Amr malhonoras Zayd-on, la lasta ne rajtas malhonori ‘Amron: se li faras tion, ĝi estas venĝo, kaj ĝi estas tre mallaŭdinda. Kontraŭe, li devas repagi bonon por la malbono, kaj ne nur pardoni, sed eĉ, se eble, komplezi al sia preminto. Tia konduto estas inda je homo, ĉar kion li profitas per venĝo? La du agoj egalvaloras; se unu estas mallaŭdinda, la ambaŭ estas mallaŭdindaj. La sola diferenco estas tio, ke unu el ili estas plenumita antaŭe, kaj la dua poste.

6

Sed la socio havas la rajton de gardo kaj sindefendo. Krom tio la socio ne havas malamon kaj malamikecon kontraŭ mortiginto; ĝi malliberigas kaj punas nur por defendo kaj sendanĝereco de aliaj. La celo ne estas venĝi sin kontraŭ la mortiginto, sed havigi al li punon, kiu defendos la socion. Se la socio kaj la heredintoj de la mortigito egale pardonus kaj repagus la malbonon per bono, la kruelulo senĉese malbonagus kontraŭ aliaj kaj senĉese okazadus murdoj. Malvirtuloj, simile al lupoj, ekstermadus la ŝafojn de Dio. La socio, kiu punas, faras tion pro nenia malbonvolo kaj malamikeco, kaj ĝi ne deziras satigi la koleron de sia koro; ĝi celas per la puno gardi aliajn, por ke oni ne plenumadi kruelaĵojn.

7

Tiel la vortoj de Kristo: “Se iu frapos vin sur unu vangon, turnu al li la duan” [1]   celis instrui homojn, ke ili ne serĉu personan venĝon. Li ne intencis diri, ke se lupo atakus ŝafaron kaj volus ĝin ekstermi, oni lasu la lupon fari tion ĉi. Ne, se Kristo scius, ke lupo penetris en ŝafaron kaj estas ekstermonta ĝin, li certe malpermesus al [ĝi] tion.

8

Kiel pardonemo estas unu el la atributoj de la Kompatema, tiel ankaŭ justeco estas unu el la atributoj de la Sinjoro. La tendo de la estado estas bazita sur la kolono de justeco, ne sur pardonemo. La daŭrado de la homaro dependas de justeco, ne de pardonemo. Se nun, ekzemple, oni praktikus en ĉiuj landoj la leĝon de pardono, baldaŭ la mondo estus malordigita kaj la fundamentoj de la homa vivado falus en rubojn. Se, ekzemple, la registaroj de Eŭropo ne kontraŭstarus la faman Atillon, li ne postlasus en unu vivan homon.

9

Kelkaj homoj estas kiel sangavidaj lupoj: se ili antaŭvidus nenian punon, ili mortigadus homojn nur por plezuro kaj amuzo. Unu el la tiranoj de Persujo mortigis sian edukiston por ŝerco, por nura amuzo kaj sporto. La fama Mutawakkil, la Abassido, alvokinte al si siajn ministrojn, konsilantojn kaj oficistojn, malfermigis skatolon de skorpioj meze de la kunvenintoj, kaj malpermesis al ĉiuj movi sin. Kiam la skorpioj pikis la ĉeestantojn, li laŭte ridegis.

10

Resumante, la bonstato de la socio dependas de justeco, ne de pardono. Tiel la instruoj de Kristo pri indulgo kaj pardono ne signifas, ke se iu nacio invadus viajn landojn, bruligus viajn domojn, rabus viajn havaĵojn, atakus viajn edzinojn, infanojn kaj parencojn kaj ofendus vian honoron – vi devus esti subiĝemaj al la tiranaj malamikoj kaj lasi ilin plenumadi ĉiujn tiujn malbonagojn. Ne, la vortoj de Kristo koncernas konduton deindividuo rilate al alia individuo. Se unu homo atakas alian, la atakito devas pardoni lin. Sed la socio devas defendi la rajtojn de homo. Tiel se iu atakos, ofendos min, malbonfaros al mi kaj vundos min, mi ne kontraŭstaros lin kaj pardonos al li. Sed se iu volos ataki Sayyid’on Man sh adi’n, [2]  mi certe malhelpos al li tion. Kvankam por la malbonfaranto nesinmikso estus evidenta afableco, ĝi estus maljusta kontraŭ Man sh adi. Se en tiu ĉi momento sovaĝa arabo enirus ĉi tien kun nudigita glavo, volante vin ataki, vundi kaj mortigi, plej certe mi malhelpus al li. Se mi forlasus vin al la arabo, tio estus maljusta, ne justa. Sed se li ofendus min persone, mi pardonus lin.

11

Oni devas diri ankoraŭ unu aferon: nome, ke la socioj tage kaj nokte okupas sin per kreado de punleĝoj, per preparado kaj organizado de iloj kaj rimedoj de puno. Oni konstruas malliberejojn, faras ĉenojn kaj katenojn, aranĝas ekzilejojn kaj diversajn punlaborojn kaj torturojn, kaj oni esperas per tiuj rimedoj disciplini krimulojn – dum efektive ĉio trio kaŭzas nur pereigon de moraleco kaj malbonigon de karakteroj. Kontraŭe, la socio devas tage kaj nokte kun plej granda fervoro kaj energio zorgi kaj klopodi pri edukado de homoj, igi ilin tagon post tago progresadi kaj altiĝadi en instruiteco kaj scienco, alproprigadi al si virtojn, akiradi bonajn morojn kaj evitadi malvirtojn, tiel, ke krimoj ne okazadu. Nuntempe tamen superas la malo; la socioj ĉiam pensas pri enkonduko de punleĝoj, pri pretigo de punrimedoj, de instrumentoj de morto kaj sufero, de lokoj por malliberuloj kaj ekziluloj, kaj ili atendas plenumadon de krimoj. Tio ĉi havas malmoraligan efikon.

12

Sed se la socio penus edukadi la amasojn, tagon post tago pligrandiĝadus instruiteco kaj sciado, la komprenado estus plivastigita, la sentemo disvolviĝus, la manieroj boniĝus kaj la moroj normaliĝus; unuvorte en ĉiuj tiuj klasoj de perfektecoj estus progreso, kaj estus malpli da krimoj.

13

Oni konvinkiĝis, ke inter popoloj civilizitaj krimoj estas malpli oftaj, ol inter la necivilizintaj; tiel estas inter tiuj, kiuj atingis la veran civilizacion, kiu estas la dia civilizacio de tiuj, kiuj unuigas ĉiujn spiritajn kaj materialajn perfektecojn. Ĉar malklereco estas kaŭzo de krimoj, ju pli kreskas sciado kaj instruiteco, des pli malkreskas krimoj. Konsideru, kiel ofte okazas murdoj inter la barbaruloj de Afriko; ili eĉ mortigas sin reciproke por manĝi karnon kaj sangon unu de alia! Kial tiaj sovaĝaĵoj ne okazas en Svisujo? La kialo estas klara: ĉar edukiteco kaj virtoj malebligas tion.

14

Tial la socio devas pensi pli pri neebligado de krimoj, ol pir ilia severa punado.

LXXVIII.

STRIKOJ.

1

Vi demandis min pri strikoj. Tiu ĉi demando estas kaj estos dum longa tempo tre malfacila problemo. Strikoj havas du kaŭzojn. Unu estas ekstrema ruzeco kaj rabemo de kapitalistoj kaj industriistoj, la alia tropostuloj, avideco kaj malbonvolo de laboristoj kaj metiistoj. Estas do necese kuraci tiujn ambaŭ kaŭzojn.

2

Sed la ĉefa kaŭzo de la malfacilaĵoj kuŝas en la leĝoj de la nuna civilizacio; ĉar ili ebligas al malgranda nombro da homoj amasigi senkomparajn havaĵojn, kiuj estas ekster iliaj bezonoj, dum la pli granda nomrbo estas malriĉa, senigita de ĉio kaj en grandega mizero. Ĝi estsa kontraŭa al justeco, homeco, egaleco; ĝi estas la plejsupro de maljusteco kaj malo de tio, kio kaŭzas la dian kontentecon.

3

Tiu ĉi kontrasto estas propra speciale al la homa mondo: inter aliaj kreaĵoj, t.e. inter preskaŭ ĉiuj bestoj regas certa justeco kaj egaleco. Tiel etsa en ŝafaro de ŝafisto, en arbara cervaro, inter birdoj de stepoj, ebenaĵoj, montaĵoj aŭ fruktoĝardenoj – preskaŭ ĉiu besto ricevas justan parton, bazitan sur egaleco. Inter ili oni ne trovas tian diferencon de vivrimedoj: tial ili vivas en plej perfekta paco kaj ĝojo.

4

Tute malsimila okazas en la homa gento, kiu persistas en la grandega eraro kaj absoluta maljusteco. Konsideru personon, kiu amasigis trezorojn, koloniiginte landon je sia profito: li akiris senkomparajn riĉaĵojn kaj havigis al si profitojn kaj rentojn, kiuj fluas kiel rivero, dum centmilo da malfeliĉuloj, malfortaj kaj senpovaj, bezonegas panpecon. En tio estas nek egaleco, nek frateco. Vi vidas, ke tiel estas detruita la ĝenerala paco kaj ĝojo, la bonstato de la homaro estas parte neniigita kaj la komuna vivado estas senfrukta. Efektive, riĉaĵoj, honorojn, komerco, industrio estas en la manoj de kelkaj industriistoj, dum aliaj homoj suferas verajn seriojn da malfacilaĵoj kaj senlimajn zorgojn: ili havas nek profitojn nek gajnojn, nek bonstaton nek pacon.

5

Oni devas proklami regulojn kaj leĝojn, kij reguligos la superfluajn riĉegaĵojn de certaj privataj personoj kaj la mizeron de la milionoj el la malriĉaj amasoj; tiamaniere estos atingita certa modereco. Absoluta egaleco estas tamen same neebla, ĉar absoluta egaleco en havaĵoj, honoroj, komerco, agrikulturo, industrio rezultus mankon de bonstato, senkuraĝigon, malorganizon de vivrimedoj kaj ĝeneralan malkontentecon: la socia ordo estus tute pereigita. Estas do granda saĝeco en la fakto, ke egaleco ne estas aldevigita de leĝo: pro tio estas preferinde, ke moderigado faru sian taskon. La ĉefa afero estas, ke per reguloj kaj leĝoj oni malebligu kolektadon de supermezuraj riĉaĵoj al certaj personoj, kaj defendu la esencajn bezonojn de la amasoj. Ekzemple industriistoj kaj fabrikistoj amasigas ĉiutage trezorojn, kaj malriĉaj metiistoj ne gajnas siajn tagajn bezonaĵojn: tio ĉi estas plejsupro de maljusteco, kaj neniu justa homo povas ĝin aprobi. Tial oni devas proklami leĝojn kaj regulojn, kiuj eligos al laboristoj ricevadi de faktorihavantoj siajn salajrojn kaj partaĵon de kvarono aŭ kvinono de la profitoj, konforme al la bezonoj de la faktorio, aŭ iel alia laboristoj kaj industriistoj devas juste dividi la profitojn kaj gajnojn. Vere, la direktado kaj administrado de aferoj venas de la posedanto de faktorio, kaj la penado kaj laborado – de la laboristoj. Alivorte, laboristoj devas ricevadi salajrojn, kiuj certigus al ili sufiĉan vivtenadon, kaj kiam ili ĉesas labori, iĝinte senfortaj kaj senhelpaj, ili devas ricevadi de la posedanto de la faktorio sufiĉan pension. La salajroj devas esti sufiĉe altaj, per ke la bezonoj de la laboristoj estu kontentigitaj per la ricevataj sumoj, kaj por ke ili povu iom ŝpari por la tagoj de bezono kaj senhelpeco.

6

Kiam la aferoj estos tial aranĝitaj, la posedantoj de faktorioj ne amasigados ĉiutage riĉaĵojn, kiujn ili absolute ne bezonas (ne konsiderante, ke kiam havaĵo estas ekstermezura, la kapitalisto ektrovas sin sub terura ŝarĝo kaj falas en grandajn malfacilaĵojn kaj zorgojn; la administrado de troaj riĉaĵoj estas malfacila kaj elĉerpas la naturajn fortojn de homo). Aliflanke la laboristoj kaj metiistoj ne estos plu en grandega mizero kaj malriĉeco, ili ne suferados plu plej krudajn mankojn ĝis la fino de sia vivo.

7

Estas do klare kaj evidente, ke divido de grandegaj riĉaĵoj inter malgrandan nombron da personoj, dum la amasoj estas en mizero, estas malnobla kaj maljusta. Tiel same absoluta egaleco estas barilo kontraŭ la vivado, bonstato, ordo kaj paco de la homaro. En tia demando preferinda estas justa mezo. Ĝi kuŝas en modereco de kapitalistoj en la enpoŝigado de profitoj, kaj en ilia konsideremo por la bezonoj de malriĉuloj kaj senhavuloj; t.e. laboristoj kaj metiistoj ricevas fiksitan kaj difinitan tagan rekompecon kaj partoprenas en la ĝeneralaj profitoj de la faktorio.

8

Estus bone, konsiderante la socialajn rajtojn de industriistoj, laboristoj kaj metiistoj, proklami leĝojn, donantajn moderajn profitojn al industriistoj, kaj al laboristoj la necesajn vivrimedojn kaj sekurecon por la estonteco. Tiamaniere, kiam ili malfortiĝos kaj ĉesos labori, iĝos maljunaj kaj senhelpaj, kaj mortos, postlasante neplenaĝajn infanojn, tiuj infanoj ne pereos pro ekstrema mizero. Kaj ankaŭ el la gajnoj de la faktorio, al kiuj ili havos rajtojn, ili ĉerpos certajn vivrimedojn.

9

Tiel same laboristoj ne devas plu ribeli kaj malkvieti, nek fari postulojn ekster siaj rajtoj; ili ne devas plu striki, ili devas esti obeemaj kaj subiĝemaj kaj ne postuli ekstremajn salajrojn. Sed la reciprokaj rajtoj de la ambaŭ kunigitaj partioj estos fiksitaj kaj difinitaj, konforme al kutimo, per justaj kaj senpartiaj leĝoj. Se unu el la partioj ofendos la leĝon, juĝistaro juĝos la aferon kaj per efika monpuno ĉesigos la leĝofendadon; tiamaniere la ordo estos restarigita kaj la konfliktoj solvitaj. La sinmiksado de juĝistaro kaj de registaro en la konfliktojn, kiuj povas okazi inter industriistoj kaj laboristoj, estas laŭleĝa, ĉar kurantaĵojn inter laboristoj kaj industriistoj oni ne povas kompari kun ordinaraj aferoj inter privataj personoj, kiuj ne koncernas la publikon kaj per kiuj la registaro mem ne devas sin okupi. Efektive, kvankam laŭŝajne tiuj konfliktoj inter labordonantoj kaj laboristoj estas aferoj inter privataj personoj, ili alportas ĝeneralan malutilon; ĉar komerco, industrio, agrikulturo kaj la ĝeneralaj aferoj d ela lando estas firme interligitaj. Se unu el ili suferas perforton, la malutilo suferigas la amasojn. Tial la konfliktoj inter laboristoj kaj industriistoj estas kaŭzo de ĝenerala malutilo.

10

La juĝistaro kaj la registaro havas pro tio la rajton de sinmikso. Kiam inter du personoj okazas konflikto, konceranta privatajn rajtojn, estas necese, se iu tria solvu la demandon: tio ĉi estas la rolo de la registaro; kiel do la demando de strikoj, kiuj kaŭzas zorgojn en la tuta lando kaj ofte estas ligitaj kun ekstremaj sueroj de laboristoj kaj kun rabemo de industriistoj, povus esti malorgata?

11

Bona Dio! ĉu estas eble, ke vidante iun el siaj proksimuloj mortantan pro malsato, senigita de ĉio, homo povas restadi kaj vivi komforte en sia luksa domego? Ĉu tiu, kiu rekontas alian en plej granda mizero, povas ĝui siajn riĉaĵojn? Jen kial en la religio de Dio estas ordonite kaj decidite, ke riĉuloj ĉiujare fordonadu certan parton de siaj riĉaĵoj por subteno de malriĉuloj kaj malfeliĉuloj. Tio estas la fundamento de la religio de Dio, kaj la plej grava el la ordonoj.

12

Ĉar nun homo ne estas devigata de registaro, se pro la natura inklino de sia bona koro, kun plej granda spiriteco li faras tiun elspezon por malriĉuloj, tio estas ago tre laŭdinda, aprobinda kaj plaĉinda.

13

Tia estas la signifo de la bonaj faroj en la Sanktaj Libroj kaj Tabuletoj.

LXXIX.

LA REALECO DE LA EKSTERA MONDO.

1

Certaj sofistoj pensas, ke ekzisto estas iluzio, ke ĉiu estaĵo estas absoluta iluzio, kiune havas ekziston; alivorte, ke la ekzisto de estaĵoj estas kiel miraĝo, aŭ kiel reflekto de bildo en akvo aŭ spegulo, kiu estas nur ŝajnaĵo, havanta nenian esencaĵon, fundamenton aŭ realecon.

2

Tiu ĉi teorio estas erara; ĉar kvankam la ekzisto de kreaĵoj kompare kun la ekzisto de Dio estas iluzio, tamen en la kondiĉo de kreaĵo ĝi havas realan kaj certan ekziston. Vane estas nei ĉi tion. Ekzemple la ekzisto de mineralo kompare kun tiu de homo estas neekzisto; kiam homo estas ekstervide neniigita, lia korpo iĝas mineralo, sed mineralo havas la ekziston en la minerala mondo. Pro tio estas klare, ke la tero, rilate al la ekzisto de homo, estas neekzistanta, kaj ĝia ekzisto estas iluzia; sed rilate al mineralo ĝi ekzistas.

3

Tiel same la ekzisto de kreaĵoj kompare kun la ekzisto de Dio estas nur iluzio kaj neniaĵo; ĝi estas ŝajnaĵo, kiel bildo, reflektita en speguo. Sed kvankam bildo, kiun oni vidas en spegulo, estas iluzio, la fonto kaj realaĵo de tiu iluzia bildo estas la reflektita persono, kies vizaĝo aperas en la spegulo. Mallonge dirante, la respegulaĵo rilate al la respegulita persono estas iluzio.

4

Estas do klare, ke kvankam kreaĵoj kompare kun la ekzisto de Dio ne havas ekziston, sed estas kiel ŝajnaĵoj kaj respegulaĵoj, en sia propra grado ili tamen ekzistas.

5

Pro ĉi tio estis dirite, ke tiuj, kiuj malatentas Dion kaj neas Kriston, estas mortaj, kvankam ekstere ili estas vivaj; sed kompare kun tiuj, kiuj kredas, ili estas mortaj, blindaj, surdaj kaj mutaj. Tion ĉi pensis Kristo, dirante: “Lasu la mortintojn enterigi siajn mortintojn.” [3]

LXXX.

LA EFEKTIVA ANTAŬEKZISTO.

1

Demando. – Kiom da specoj de antaŭekzisto kaj de fenomenoj?

2

Respondo. – Kelkaj saĝuloj kaj filozofoj kredas, ke estas du specoj de antaŭekzisto: la esenca antaŭekzisto kaj la antaŭekzisto de tempo. Estas ankaŭ du specoj de fenomenoj, la esencaj fenomenoj kaj tiuj de tempo.

3

La esenca antaŭekzisto estas ekzisto, kiu ne estas antaŭita de iu kaŭzo, sed la esencaj fenomenoj estas antaŭitaj de kaŭzo. La antaŭekzisto de tempo estas sen komenco, sed la fenomenoj de tempo havas komencon kaj finon: ĉar la ekzisto de ĉio dependas de kvar kaŭzoj – la estiga kaŭzo, la materio, la formo kaj la fina kaŭzo. Ekzemple tiu ĉi seĝo havas farinton, kiu estas lignaĵisto, substancon, kiu estas ligno, formon, kiu estas tiu de seĝo, kaj celon, kiu estas, ke oni uzu ĝin por sidi. Tial tiu ĉi seĝo estas esence fenomena, ĉar ĝi estas antaŭita de kaŭzo, kaj ĝia ekzisto dependas de kaŭzoj. Tio ĉi estas nomata esence kaj efektive fenomena.

4

La mondo de ekzisto rilate al sia farinto estas efektiva fenomeno. Ĉar la korpo estas vivtenata de la spirito, ĝi estas rilate al la spirito esenca fenomeno. La spirito estas sendependa de la korpo, kaj rilate al ĝi la spirito estas esence antaŭekzista. Kvankam la radioj estas ĉiam neapartigeblaj de la suno, tamen la suno estas antaŭekzista kaj la radioj estas fenomenaj, ĉar la ekzisto de la radioj dependas de tiu de la suno, sed la ekzisto de la suno ne dependas de tiu de la radioj, ĉar la suno estas la donanto, kaj la radioj estas la donaĵo.

5

La dua teoremo estas, ke ekzisto kaj neekzisto estas relativaj. Se oni diras, ke io venis en la ekziston el neekzisto, tio ĉi ne koncernas absolutan neekziston, sed signifas, ke ĝia antaŭa kondiĉo kompare kun ĝia nuna kondiĉo estis nenieco. Ĉar absoluta neekzisto ne povas enhavi ekziston, ĉar ĝi ne kapablas al ekzisto. Homo, same kiel mineralo, estas ekzistanta, sed la ekzisto de mineralo kompare kun tiu de homo estas nenieco, ĉar kiam la korpo de homo estas neniigita, ĝi iĝas polvo kaj mineralo. Sed kiam polvo progresiras en la homan mondon kaj senviva korpo iĝas vivanta, homo ekekzistas. Kvankam polvo, t.e. mineralo, havas ekziston en sia propra kondiĉo, kompare kun homo tio estas neekzisto. Ili ambaŭ ekzistas, sed la ekzisto de polvo kaj mineralo kompare kun homo estas neekzisto kaj nenieco; ĉar kiam homo iĝas neekzistanta, li ŝanĝas sin en polvon kaj mineralon.

6

Tial, kvankam la mondo de pasemaĵoj ekzistas, kompare kun la ekzisto de Dio ĝi estas neekzistanta kaj nenia. Homo ekzistas kaj polvo ekzistas, sed kiel granda diferenco estas inter la ekzisto de mineralo kaj tia de homo! La unua kompare kun la dua estas neekzistanta. Tiel same la ekzisto de kreaĵoj kompare kun la ekzisto de Dio estas neekzistanta. Tiel estas evidente kaj klare, ke kvankam estaĵoj ekzistas, rilate al Dio kaj al la Vorto de Dio ili estas neekzistantaj. Tio ĉi estas la komenco kaj la fino de la Vorto de Dio, kiu diras: “Mi estas Alfo kaj Omego” [4] , ĉar Li estas la komenco kaj la fino de Malavaraĵoj. La Kreinto ĉiam havis kreadon: la radioj ĉiam brilis kaj lumis el la realaĵo de la suno, ĉar sun la radioj la suno estus dense malluma. La nomoj kaj atributoj de Dio postulas ekziston de estaĵoj, kaj la Eterna Malavareco ne ĉesos. Se tiel estus, ĝi estus kontraŭa al la perfektecoj de Dio.

LXXXI.

REENKORPIĜO.

1

Demando. – Kiel prezentas sin la vero de la demando pri reenkorpiĝo, kiun kredas certaj homoj?

2

Respondo. – La celo de tio, kion ni diros, estas klarigi la realecon – ne moki la kredojn de aliaj homoj; ni volas nur klarigi la faktojn – ĝi estas ĉio. Ni ne kontraŭas ies ideojn, nek aprobas kritikadon.

3

Sciu do, ke tiuj kiuj kredas je reenkorpiĝo, dividas sin en du klasojn: la unua klaso ne kredas je spiritaj punoj kaj rekompencoj en la alia mondo; ili supozas, ke homo per reenkorpiĝo kaj reveno en tiun ĉi mondon ricevas pagojn kaj rekompencojn; ili opinias, ke ĉielo kaj infero estas limigitaj al tiu ĉi mondo, kaj ili ne parolas pri ekzisto de alia mondo. Inter ili estas du pluaj dividoj: unu grupo pensas ke homo kelkfoje revenas en tiun ĉi mondon en la formo de besto, por suferi severan punon, kaj ke post trasufero de tiu dolora turmento li estos liberigita el la besta mondo kaj revenos en la homan mondon; tio ĉi estas nomata transmigrado. La alia grupo pensas, ke el la homa mondo oni denove revenas en la homan mondon, kaj ke per tiu reveno oni ricevas rekompencojn kaj punojn por sia antaŭa vivo; tio ĉi estas nomata reenkorpiĝo. Neniu el tiuj du klasoj diras eĉ unu vorton pri alia mondo ekster ĉi tiu.

4

La dua kategorio de tiuj, kiuj kredas je reenkorpiĝo, konfirmas la ekziston de la alia mondo, kaj ili konsideras reenkorpiĝadon kiel rimedon de perfektiĝado, t.e. ili pensas, ke homo, forirante el tiu ĉi mondo kaj revenante ĝin, iom post iom akirados perfektecojn, ĝis li atingos la plej esencan perfektecon. Alivorte, ke homoj estas kombinitaj el materio kaj forto; la materio en la komenco, tio estas en la unua ciklo, estas malperfekta, sed per konstanta revenado en tiun ĉi mondon ĝi progresas, akiras subtilecon kaj delikatecon, ĝis ĝi fariĝas kiel polurita spegulo, kaj la forto, kiu estas la spirito mem, realiĝas en ĝi kun ĉiuj perfektecoj.

5

Tiel prezentas la aferon tiuj, kiuj kredas je reenkorpiĝo kaj transmigrado. Ni koncizigis ĉi tion; se ni volus paroli pri detaloj, ĝi okupus tro multe da tempo; tiu ĉi resumo estas sufiĉa. Oni prezentas neniajn logikajn argumentojn kaj pruvojn de tiu ĉi problemo; ĉio estas nur supozoj kaj konkludoj el konjektoj, ne konvinkaj argumentoj. Oni devas demandi la kredantojn de reenkorpiĝo pri pruvoj, ne pri konjektoj, supozoj kaj imagaĵoj.

6

Sed vi demandis min pri argumentoj pri neebleco de reenkorpiĝo, kaj ĉi tion ni devas klarigi. La unua argumento pri ĝia neebleco estas, ke la ekstero estas esprimo de la interno; la tero estas spegulo de la Regno; la materiala mondo respondas al la spirita. Rimarku nun, ke en la sentebla mondo aperaĵoj ne ripetas sin, ĉar neniu estaĵo iarilate estas identa kun alia, aŭ sama. La signo de unuobleco estas videbla kaj klara en ĉio. Se ĉiuj grenejoj de la mondo estus plenaj de grajnoj, vi ne trovus du grajnojn absolute similajn, samajn kaj sendiference identajn. Estas certe, ke estos inter ili diferencoj kaj malsamecoj. Ĉar la pruvo de unikeco ekzistas en ĉio, kaj la Unueco kaj Unuobleco de Dio estas klare en la realeco de aĵoj, ripetiĝo de unu aperaĵo estsa absolute neebla. Tial reenkorpiĝo, kiu estas reapero de tiu sama spirito kun la antaŭa esenco kaj kondiĉo en tiu sama aperomondo, estas neebla kaj neefektivigebla. Kial ripetiĝado de tiuj samaj aperoj estas neebla kaj neallasebla por ĉiu materiala estaĵo, tiel ankaŭ por spiritaj estaĵoj reveno en la saman kondiĉon, ĉu ĝi estus la arko de malsupreniro aŭ la arko de supreniro, estas neebla kaj neallasebla, ĉar materialaj aferoj respondas al la spiritaj.

7

Tamen la revenado de materialaj estaĵoj rilate al speco estas evidenta; tiel arbo, kiu en antaŭaj jaroj kreskigadis foliojn, florojn kaj fruktojn, en la venonta jaro kreskigos precize tiajn samajn foliojn, florojn kaj fruktojn. Tio ĉi estas nomata ripetiĝado de speco. Se iu kontraŭparolus, dirante, ke la folio, floro kaj frukto malkombiniĝis kaj malsupreniris el la vegetaĵa mondo en la mineralan, kaj poste revenis denove el la minerala mondo en la vegetaĵan, kaj pro tio okazis ripetiĝo – la respondo estas, ke la floro, folio kaj frukto de la lasta jaro malkombiniĝis, kaj tiuj malkombinitaj elementoj dispartiĝis kaj disiĝis en la spaco, kaj ke la atomoj de la lastjara folio kaj frukto ne rekombiniĝis post sia malkombiniĝo kaj ne revenis. Kontraŭe, per kombiniĝo de novaj elementoj la speco reaperis. Same estas kun homa korpo, kiu post la malkombiniĝo dispartiĝas, kaj la elementoj, el kiuj ĝi konsistis, disiĝas. Se, simile, tiu korpo devus reveni denove el la minerala aŭ vegetaĵa mondo, ĝi ne havus precize tiun saman kombinon de elementoj, kiel la antaŭa homo; tiuj elementoj malkombiniĝis kaj disiĝis, ili estas dispelitaj en la vasta spaco. Poste kombiniĝis aliaj atomoj de elementoj kaj alia korpo estis kreita; povas esti, ke unu el la atomoj de la antaŭa individuo eniris la kombinaĵon de la posta individuo; sed tiuj atomoj ne estis konservitaj kaj retenitaj precize kaj komplete, se aldono kaj depreno, ke ili kombiniĝu denove kaj ke el tiu kombiniĝo kaj sinmikso ekekzistu alia individuo. Tiel oni ne povas pruvi, ke la korpo kun ĉiuj siaj atomoj reaperis, ke la antaŭa homo iĝis la posta, kaj ke sekve de tio okazis ripetiĝo, ke la spirito revenis, kiel la korpo, kaj ke post la morto ĝia esenco reaperis en tiu ĉi mondo.

8

Se ni diras, ke tiu reenkorpiĝo celas akiradon de perfektecoj, por ke la materio iĝu subtila kaj delikata kaj la lumo de la spirito elmontru sin kun plej granda perfekteco, tio ĉi ankaŭ estas nura imagaĵo. Ĉar eĉ, se ni supozus, ke ni kredas je tiu ĉi argumento, ŝanĝiĝo de la naturo estas tamen neebla per reapero kaj reveno; la esenco de malperfekteco pro reveno ne iĝas la realeco de perfekteco; kompleta mallumo pro reveno ne iĝas fonto de lumo; la esenco de malforteco pro reveno ne ŝanĝas sin en potencon kaj forton, kaj tera naturo ne iĝas ĉiela realeco. La arbo Zaqqúm, [5]  kiom ajn da folioj ĝi revenus, neniam kreskigos dolĉajn fruktojn, kaj bona arbo, kiom ajn da fojoj ĝi revenus, neniam kreskigos maldolĉajn fruktojn. Tial estas klare, ke reaperado kaj revenado en la materialan mondon ne estas kaŭzo de perfektiĝo. Tiu ĉi teorio havas neniajn pruvojn, nek argumentojn; ĝi estas simple ideo. Ne, efektive la kaŭzo de perfektiĝado estas la Malavareco de Dio.

9

La teozofoj kredas, ke homo sur la arko de supreniro [6]  revenas multfoje, ĝis li atingas la plejsuperan centron;  en tiu kondiĉo materio fariĝas klara spegulo, la lumo de la spirito brilas sur ĝin kun la plena povo kaj esencaj perfektecoj estas atingitaj. Nun, bazohava kaj profunda teologia asertaĵo estas, ke la materialaj mondoj finas sin ĉe la fino de la arko de malsupreniro, kaj ke la kondiĉo de homo estas ĉe la fino de la arko de malsupreniro kaj ĉe la komenco de la arko de supreniro, kio estas kontraŭ la Plejsupera Centro. Inter la komenco kaj la fino de la arko de supreniro estas ankaŭ multaj spiritaj gradoj. La arko de malsupreniro estas nomata komenco, [7]  kaj tiu de la malsupreniro estas nomata progreso. [8]  La fino de la arko de malsupreniro estas materialeco, kaj la fino de la arko de supreniro estas spiriteco. Rondlima punkto, ĉirkaŭskribante cirklon, faras nenian returnan movon, ĉar tio ĉi estus kontraŭa al la natura movado kaj al la Dia ordo; aliokaze la simetrio de la cirklo estus difektita.

10

Plie, la materiala mondo ne havas tian valoron kaj tian eminentecon, ke homo, liberiĝinte el tiu ĉi kaĝo, deziru refoje fali en la kaptilon. Ne, per la Eterna Malavareco la valoro kaj la vera taŭgeco de homo iĝas videbla kaj klara, kiam li trapas la gradojn de ekzisto, ne kiam li revenas. Kiam konko estas foje malfermita, iĝas videbla kaj klare, ĉu ĝi enhavas perlon, aŭ ion senvaloran. Kiam vegetaĵo estas foje elkreskinta, ĝi kreskigas aŭ dornojn, aŭ florojn; ne necesas por ĝi elkreski refoje. Krom tio antaŭenirado kaj sinmovado en la rekta direkto konforme al la naturaj leĝoj estas kaŭzo de ekzisto, kaj movado kontraŭa al la sistemo kaj leĝo de la naturo estas kaŭzo de neekzisto. Reveno de animo post la morto estas mala al la natura movado kaj kontraŭa al la dia sistemo.

11

Tial estas tute neeble ricevi ekziston per reveno; ĝi estas, kvazaŭ homo, liberiĝinta el la utero, revenus tien denove. Konsideru, kiel infana estas tiu imagaĵo, kiun entenas la kredo je reenkorpiĝado kaj transmigrado. Tiuj, kiuj ĝin kredas, konsideras korpon kiel vazon, en kiu estas spirito, kiel akvo en glaso; tiu spirito estas verŝita el unu glaso en alian. Ĝi estas infanaĵo. Ili ne komprenas, ke spirito estas senkorpa estaĵo kaj ĝi ne eniras nek eliras, sed estas nur en kontakto kun la korpo, kiel la suno kun spegulo. Se estus tiel, kaj spirto povus per revenado en tiun ĉi mondon trapasi la gradojn kaj atingi la esencan perfektecon, estus pli bone, se Dio plilongigus la vivon de spirito en la materiala mondo, ĝis kiam ĝi akiros perfektecojn kaj favorojn; tiam ne estus por ĝi nepre gustumi la pokalon de morto por atingi la duan vivon.

12

El la imagaĵoj de certaj el tiuj, kiuj kredas je reenkorpiĝo, naskiĝis la ideo, ke la ekzisto estas limigita al tiu ĉi pereema mondo, kaj neado de la ekzisto de la diaj mondo; sed la diaj mondoj estas senfinaj. Se la diaj mondoj plejesprimus sin en ĉi tiu materiala mondo, la kreaĵaro estus vana; ne, la ekzisto estus nur infana ludo. La rezulto de tiuj senfinaj estaĵoj, kiu estas la nobla ekzisto de homo, aperus kaj malaperus en la daŭro de kelkaj tagoj en nia pereema estejo, kaj post ricevo de punoj kaj rekompencoj estus fine tute perfekta. La dia kreaĵo kaj la senfinaj ekzistantaj estaĵoj estus perfektaj kaj kompletaj, kaj tiam la Dieco de la Sinjoro, la nomoj kaj kvalitoj de Dio, pro tiuj spiritaj estaĵoj, koncerne sian efikon, rezultus maldiligentecon kaj senmovecon! “Gloro estu al via Sinjoro, la Sinjoro, sanktigita de ĉiuj iliaj priskriboj.” [9]

13

Tiaj estis la limhavaj mensoj de la iamaj filozofoj, kiel Ptolomeo kaj aliaj, kiuj kredis kaj imagis, ke la mondo, vivo kaj ekzisto estas limigitaj al nia terglobo, kaj ke la senfina spaco estas fermita en naŭ sferoj de la ĉielo, kaj ke ĉio estas malplena kaj senenhava. Konsideru, kiel limigitaj estis iliaj pensoj kaj kiel malfortaj estis iliaj mensoj. Tiuj, kiuj kredas je reenkorpiĝo, pensas, ke la spiritaj mondoj estas fermitaj en la mondo de homa imago. Plie, kelkaj el ili, kiel druzoj kaj nuzejroj, pensas, ke la ekzisto estas limigita al tiu ĉi fizika mondo. Kia malklera supozo! Ĉar en la universo de Dio, kiu prezentas sin en la plej kompleta perfekteco, beleco kaj grandiozeco, la lumegaj steloj de la materiala universo estas sennombraj! Ni devas sekve konsideri, kiel senlimaj kaj senfinaj estas la spiritaj mondoj, kiuj estas la ĉeffundamento. “Estu atentaj, ho vi, kiuj havas internan vidon.” [10]

14

Sed ni revenu al nia temo. En la Diaj Skribaĵoj kaj Sanktaj Libroj oni parolas pri “reveno”, sed malkleruloj ne komprenis la signifon, kaj tiuj, kiuj kredas je reenkorpiĝo, faris konjektojn koncerne tion. Ĉar tio, kion la diaj profetoj komprenis per “reveno”, ne estas reveno de la esenco, sed de la kvalitoj; ĝi ne estas reveno de la Malkaŝanto, sed la perfektecoj. En la Evangelio estas dirite, ke Johano, la filo de Zaĥariaso, etas Elija. Tiuj ĉi vortoj ne signifas revenon de la saĝohava animo kaj personeco de Elija en la korpo de Johano, sed, pli prave, ke la perfektecoj kaj kvalitoj de Elija malkaŝiĝis kaj reaperis en Johano.

15

Lampo lumis en tiu ĉi ĉambro en la lasta nokto, kaj kiam ĉi nokte lumas alia lampo, ni diras, ke la lampo de la lasta nokto lumas denove. Akvo ŝprucas el fontano, poste ĉesas, kaj kiam ĝi rekompencas ŝpruci, ni diras, ke ĝi estas la sama akvo, denove ŝprucanta; aŭ ni diras, ke tiu ĉi lumo estas identa kun la antaŭa lumo. Same estas kun la printempo de la lasta jaro, kiam floroj kaj dolĉodoraj herboj floris kaj bongustaj fruktoj kreskis; jaron poste ni diras, ke tiuj bongustaj fruktoj revenis, ke tiuj floroj kaj arbfloraĵoj reaperis kaj revenis. Ĝi ne signifas, ke precize tiuj samaj atomoj, kiuj kombinis la pasintjarajn florojn, post la malkombiniĝo rekombinis sin kaj tiamaniere reaperis kaj revenis. Kontraŭe, ĝi signifas, ke la delikateco, freŝeco, ĉarma odoro kaj mirinda koloro de la pasintajaraj floroj estas precize tiel same videblaj kaj troveblaj en la floroj de tiuj ĉi jaroj. Mallonge dirante, tiu esprimo koncernas nur la samaspekton kaj similecon, kiu estas inter la pasintaj kaj la nunaj floroj. La “reveno”, menciita en la Diaj Skribaĵoj, estas tia: ĝi estas plene klarigita de la Plejsupera Plumo [11]  en la Kitáb-i-Íqán; turnu vin al ĝi, ke vi estu informita pri la vero de la diaj misteroj.

16

Salutojn kaj gloron al vi.

LXXXII.

PANTEISMO.

1

Demando. – Kiel la teozofoj kaj Şúfíoj komprenas la demandon de panteismo? [12]  Kion ĝi signifas, kaj kiagrade ĝi proksimas al la vero?

2

Respondo. – Sciu, ke la ideo de panteismo estas tre malnova; ĝi estas kredo, ne limigita ekskluzive al la teozofoj kaj Şúfíoj, kontraŭe, kredis je ĝi kelkaj saĝuloj de Grekujo, kiel Aristotelo, kiu diris: “La simpla vero estas ĉiuj aĵoj, sed neniu el ili aparte.”  En tiu ĉi senco “simpla”  estas la malo de “kombinita” ; ĝi estas la sola Realeco, purigita kaj sanktigit super kombinon kaj dividon, kiu solvas sin en sennombrajn formojn. Tial la Efektiva Ekzisto estas ĉiuj aĵoj, sed ĝi ne estas unu el la aĵoj.

3

Mallonge dirante, la konfesantoj de panteismo pensas, ke oni povas kompari la Efektivan Ekziston al maro, kaj ke estaĵoj estas kiel ondoj de la maro. Tiuj ondoj, kiuj signifas la estaĵojn, estas sennombraj formoj de tiu Efektiva Ekzisto; tial la Sankta Realeco estas la Maro de Antaŭekzisto, [13]  kaj la sennombraj formoj de la kreaĵoj estas ondoj, kiuj aperas sur ĝi.

4

Simile oni komparas tiun ĉi teorion al efektiva unueco kaj senfineco de nombroj; la efektiva unueco respegulas sin en la gradoj de senfinaj nombroj, ĉar nombroj estas ripeto de la efektiva unueco. Tiel la nombro du estas ripeto de unu, kaj same estas kun la aliaj nombroj.

5

Unu el iliaj pruvoj estas la jena: ĉiuj estaĵoj estas aĵoj, sciataj de Dio; kaj ne ekzistas scio sen sciataj aĵoj, ĉar scio koncernas tion, kio ekzistas, ne tion, kio ne ekzistas. Pura neekzisto povas havi nenian specigon aŭ individuigon en la gradoj de scio. Tial la realecoj de estaĵoj, kiuj estas sciataj de Dio la Plej Alta, havas la ekziston, kiun havas scio, [14]  ĉar ili havas la formon de la Dia Scio, kaj ili estas antaŭekzistaj, kiel la Dia Scio estas antaŭekzista. Ĉar la scio estas antaŭekzista, ankaŭ la sciataj aĵoj estas tiaj, kaj la individuigoj kaj specigoj de la estaĵoj, kiu estas la antaŭekzista sciaĵo de la Esenco de l’ Unueco, estas la Dia Scio mem. Ĉar la realecoj de la Esenco de l’ Unueco, la scio kaj la sciataĵoj, estas en absoluta unueco, kiu estas efektiva kaj certa. Aliokaze la Esenco de l’ Unueco estus scenejo de multoblaj fenomenoj, kaj estus necesa multobleco de antaŭekzistoj, [15]  kio estas absurdo.

6

Tiel estas elmontrite, ke sciataj aferoj prezentas la scion mem, kaj la scio la Esencon mem: t.e. ke la Scianto, la scio kaj la sciaĵoj estas unu simpla realeco. Kaj se oni imagas ion ekster tio, necesas reveni al la multobleco de antaŭekzistoj kaj ĉeneco; kaj la antaŭekzistoj en la fino iĝas sennombraj. Ĉar la individuigo kaj specigo de la estaĵoj en la scio de Dio estis la Esenco de l’ Unueco mem, kaj ĉar estis nenia diferenco inter ili, estis nur unu vera Unueco, kaj ĉiuj sciataj estaĵoj estis dissemitaj kaj entenataj en la realeco de tiu unu Esenco: tio signifas, ke konforme al la modo de simpleco kaj unueco ili formas la scion de Dio la Plej Alta, kaj la Esencon de l’ Realeco. Kiam Dio malkaŝis Sian gloron, tiuj individuigoj kaj specigoj de la estaĵoj, kiuj havis povokapablan ekziston, t.e. kiuj estis formo de la Dia Scio, trovis sian ekziston efektivigitan en la ekstera mondo; kaj la Efektiva Ekzisto dissolvis sin en senfinajn formojn. Tio estas la fundamento de ilia argumentado.

7

La teozofoj kaj Şúfíoj dividas sin en du branĉojn. Al unu apartenas la amaso, kiu, simple en la imita maniero, kredas panteismon, ne komprenante la ideojn de ĝiaj famaj saĝuloj; ĉar la amaso de la Şúfíoj kredas, ke la Estanto signifas ĝeneralan ekzistadon, substantive esprimitan, kaj komprenatan dank’ al la prudento kaj intelekto: tio signifas, ke homo komprenas ĝin. Anstataŭ tio la ĝenerala ekzistado estas unu el okazoj, kiuj trafas la realecon de la estaĵoj, kaj la kvalitoj de la estaĵoj estas la esenco. Tiu hazarda ekzisto, kiu dependas de la estaĵoj, estas kiel aliaj proprecoj de aĵoj, kiuj dependas de ili. Ĝi estas hazardo inter hazardoj, kaj sendube tio, kio estas esenco, estas pli alta ol tio, kio estas hazardo. Ĉar esenco estas origino, kaj akcidento estas sekvaĵo: esenco dependas de si mem, kaj akcidento dependas de io alia: tio signifas, ke ĝi bezonas esencon, de kiu ĝi dependas. En tiu okazo Dio estus sekvaĵo de la kreaĵaro: Li bezonus ĝin, kaj ĝi estus sendependa de Li.

8

Ekzemple ĉiufoje, kiam apartaj elementoj kombinas sin konforme al la dia universala sistemo, unu estaĵo inter estaĵoj venas en la mondon. Tio signifas, ke kiam certaj elementoj kombiniĝas, ekestas vegetaĵo; kiam kombiniĝas aliaj, ni havas beston; ankoraŭ aliaj kombiniĝas kaj formas diversajn kreaĵojn. En tiu okazo la ekzisto de estaĵoj estas sekvaĵo de ilia realeco: kiel povus esti, ke tiu ekzisto, kiu estas hazardo inter hazardoj kaj bezonas alian esencon, de kiu ĝi dependas, estu la Antaŭekzista Esenco, la Kreinto de ĉio?

9

Sed la sciohavaj saĝuloj de la teozofoj kaj Şúfíoj kiuj studis tiun ĉi demandon, pensas, ke estas du kategorioj de ekzisto. Unu estas la ĝenerala ekzisto, kiun komprenas la homa intelekto; ĝi estas fenomeno, hazardo inter hazardoj, kaj la realeco de aĵoj estas la esenco. Sed panteismo ne rilatas al tiu ĉi ĝenerala kaj imaga ekzisto, sed nur al la Vera Ekzisto, sanktigita kaj libera de ĉiuj aliaj klarigoj; per Ĝi ĉiuj aĵoj ekzistas, kaj Ĝi estas la Unueco, per kiu venis en la mondon ĉiuj aĵoj, kiel materio, energio kaj tiu ĝenerala ekzisto, kiun komprenas la homa menso. Tia estas la vero, koncernanta tiun demandon, konforme al la teozofoj kaj Şúfíoj.

10

Mallonge dirante, koncerne la teorion, ke ĉiuj aĵoj ekzistas per la Unueco, konsentas ĉiuj, t.e. la filozofoj kaj la profetoj. Sed estas diferenco inter ili; la profetoj diras: “La Scio de Dio ne bezonas ekziston de estaĵoj, sed la scio de la kreaĵoj bezonas ekziston de sciataj aĵoj; se la Scio de Dio ne bezonus ian alian aĵon, ĝi estus la scio de la kreaĵoj, kaj ne de Dio. Ĉar la antaŭekzista estas malsama, kiel fenomena, kaj la fenomena estas mala al la antaŭekzista: tion, kion ni atribuas al la kreaĵoj – t.e. la nepran bezonon de enmondaj estaĵoj – ni neas por Dio; ĉar purigo, aŭ sanktigo de malperfektecoj, estas unu el Liaj nepraj proprecoj. Tiel en la fenomena ni vidas malklercon, en la Antaŭekzista ni konfesas scion; en la fenomena ni vidas malfortecon, en la Antaŭekzista ni konfesas potencon; en la fenomena ni vidas malriĉecon, en la Antaŭekzista ni konfesas riĉegecon. Tiel la fenomena estas la fonto de ĉiaj malperfektecoj, kaj la Antaŭekzista estas la sumo de perfektecoj. La fenomena scio bezonas sciatajn objektojn, la Antaŭekzista Scio estas sendependa de ilia ekzisto. Tiel la antaŭekzisto de specigo kaj individuigo de aĵoj, kiuj estas aferoj konataj de Dio la Plej Alta, ne ekzistas; kaj tiuj diaj kaj perfektaj atributoj ne estas tiel komprenataj de la intelekto, ke ni povu decidi, ĉu la Dia Scio bezonas objektojn sciatajn, aŭ ne.

11

Mallonge dirante, tio ĉi estas la ĉefa argumento de la Şúfíoj; kaj se ni volus mencii ĉiujn iliajn pruvojn kaj klarigi iliajn respondojn, ĝi okupus tro multe da tempo. Tio ĉi estas ilia plej konvinka pruvo kaj klara argumento – almenaŭ por la saĝuloj de la teozofoj kaj Şúfíoj.

12

Sed la demando de la Efektiva Ekzisto, per kiu ĉio ekzistas, t.e. de la realeco de la Esenco de l’ Unueco, per kiu ĉiuj kreaĵoj venis en la mondon, estas konfesata de ĉiuj. La diferenco kuŝas en tio, ke la Şúfíoj diras: “La realeco de aĵoj estas elapero de la Efektiva Unueco.”  Sed la profetoj diras: “Ĝi emanas el la efektiva unueco” ; kaj granda estas la diferenco inter elaperiĝado kaj emanado. La ekesto per elaperiĝado signifas, ke unu objekto aperas en senfinaj formoj. Ekzemple semo estas unobla objekto, posedanta la vegetaĵajn perfektecojn, kiujn ĝi aperigas en senfinaj formoj, disvolvante sin en branĉojn, foliojn, florojn kaj fruktojn: tio ĉi estsa nomata aperado per elaperiĝado; dum ĉe la aperado per emanado tiu Efektiva Unueco restas kaj daŭras en la alteco de Sia sankteco, sed la ekzisto de kreaĵoj emanas el kaj ne estas elaperigita de Ĝi. Oni povas tion kompari al la suno, el kiu emanas la lumo, verŝanta sin sur ĉiujn kreaĵojn; sed la suno restas en la alteco de sia sankteco: ĝi ne malsupreniras kaj ne disvolvas sin en lumajn formojn; ĝi ne aperas en la substanco de aĵoj per specigo kaj individuigo de la aĵoj; la antaŭekzista ne iĝas fenomena; sendependa riĉeco ne iĝas ĉenligita malriĉeco; pura perfekteco ne iĝas absoluta malperfekteco.

13

Resumante: la Şúfíoj konfesas Dion kaj la kreaĵojn, kaj diras, ke Dio aliformas sin en la senfinajn formojn de la kreaĵoj kaj aperigas sin kiel maro, aperanta en la senfinaj formoj de ondoj: tiuj pasemaj kaj malperfektaj ondoj estas identaj kun la Antaŭekzista Maro, kiu estas la sumo de ĉiuj diaj perfektecoj. La profetoj, kontraŭe, kredas, ke ekzistas la mondo de Dio, la mondo de la Regno, kaj la mondo de la kreaĵoj: tri aferoj. La unua emanaĵo de Dio estas la malavareco de la Regno, kiu emanas kaj respegulas sin en la realecoj de kreaĵoj, kiel la lumo, kiu emanas el la suno kaj brilegas sur kreaĵojn, kaj tiu ĉi malavaraĵo, kiu estas la lumo, respegulas sin en senfinaj formoj en la realecoj de ĉiuj aĵoj, kaj speciĝas kaj individuiĝas konforme al la kapableco, indeco kaj itnerna valoro de la aĵoj. Sed la aserto de la Şúfíoj postulas, ke la Sendependa Riĉegeco malsupreniru en la gradojn de malriĉeco, ke la Antaŭekzista enfermu sin en pasemajn formojn, kaj ke la Pura Potenco limigu sin ĝis la stato de malforteco, konforme al la limigiteco de pasemaj estaĵoj. Kaj tio ĉi estas evidenta eraro. Rimarku, ke la realeco de homo, kiu estas la plej nobla el la kreaĵoj, ne malsupreniras al la realeco de besto, kaj ke la esenco de besto, kiu estas dotita per la sentopovoj, ne malaltiĝas al la grado de vegetaĵo, kaj ke la realeco de vegetaĵo, kiu estas la kreskopovo, ne malsuprenpaŝas al la realeco de mineralo.

14

Mallonge dirante, realeco pli alta ne malsupreniras kaj ne malaltiĝas al pli malaltaj statoj, kiel do povus esti ke la Universala Realeco de Dio, kiu estas libera de ĉiuj priskriboj kaj kvalitoj, malgraŭ Sia absoluta sankteco kaj pureco aliigu sin en la formojn de la realecoj de kreaĵoj, kiuj estas la fonto de malperfektecoj? Tio ĉi ests nura fantaziaĵo, kiun oni ne povas imagi.

15

Kontraŭe, tiu Sankta Esenco estas la sumo de ĉiuj diaj perfektecoj: kaj ĉiuj kreaĵoj estas favorataj per la malavarega brilego dank’ al emanado, kaj ricevas la lumon de la sunradioj, sed la suno ne malsupreniras kaj malaltiĝas al la favorataj realecoj de la teraj estaĵoj.

16

Post la tagmanĝo, konsiderante la malfruan horon, ne estas tempo prezenti pluajn klarigojn.

17

Salutojn.

LXXXIII.

KVAR METODOJ DE AKIRADO DE SCIO.

1

Estas nur kvar akceptitaj metodoj de kompreno: ĝi signifas, ke la realecoj de aĵoj estas komprenataj per tiuj kvar metodoj.

2

La unau metodo estas per la sentoj, t.e. ĉio, kion perceptas la okulo, orelo, gusto, flaro, tuŝo, estas komprenata per tiu ĉi metodo. Hodiaŭ ĉiuj eŭropaj filozofoj konsideras tiun ĉi metodon la plej perfekta. Ili diras, ke la ĉefa metodo de akirado de scio estas per la sentoj; ili konsideras ĝin la plej alta, kvankam ĝi estas malperfekta, ĉar ĝi eraras. Ekzemple la plej granda el la sentopovoj estas la povo de vido. La okulo vidas miraĝon kiel akvon, kaj bildojn en spegulo ĝi vidas kiel realajn kaj ekzistantajn; grandaj korpoj de amlproksime ŝajnas esti malgrandaj, kaj rapide rondiranta punkto prezentas sin kiel cirklo. La okulo kredas, ke la tero estas senmova, kaj vidas la sunon moviĝanta, kaj en multaj similaj okazoj ĝi eraras. Tial oni ne povas ĝin fidi.

3

La dua estas la metodo de logiko, tiu de la antikvaj filozofoj, la kolonoj de saĝeco – tio ĉi estas la metodo de kompreno. Ili pruvadis aferojn per logiko, kaj firme restadis ĉe logikaj pruvoj; ĉiuj iliaj argumentoj estas argumentoj de logiko. Malgraŭ tio ili multe diferencis, kaj iliaj opinioj kontraŭis sin reciproke. Ili eĉ ŝanĝadis siajn opiniojn: ili povis dum dudek jaroj pruvadi el ekziston de io per logikaj argumentoj, kaj poste nei tion per logikaj argumentoj. Ĝis tia grado, ke Platono unue pruvis logike senmovecon de la tero kaj sinmovadon de la suno; poste per logikaj argumentoj li pruvis, ke la suno estas la fiksa centro, kaj ke la tero movas sin. Post, kiam disvastiĝis la ptolomea teorio, la ideo e Platono estis tute forgesita, ĝis fine nova observisto revekis ĝin al la vivo. Tiel ĉiuj matematikistoj malkonsentis, kvankam ili bazis sin sur la argumentoj de logiko. Tiel same en certa tempo ili povis pruvi per logikaj argumentoj solvon de iu problemo, kaj poste per samspecaj argumentoj nei ĝin. Tiel iu el la filozofoj povis dum certa tempo firme subtenadi teorion per fortaj argumentoj, kaj poste repreni kaj kontraŭi ĝin per logikaj argumentoj. Pro tio estas klare, ke la metodo de logiko ne estas perfekta, ĉar la diferencoj itner la antikvaj filozofoj, la nefirmeco kaj ŝanĝiĝemo de iliaj opinioj pruvis tion. Ĉar se ĝi estus perfekta, ĉiuj devus unuiĝi en siaj ideoj kaj konsenti en siaj opinioj.

4

La tria metodo estas kompreno per tradicio, t.e. per la teksto de la Sanktaj Verkoj; ĉar homoj diras: en la Malnova Testamento kaj en la Nova Dio tiel parolis. Ankaŭ tiu ĉi metodo ne estas perfekta, ĉar la tradiciojn oni komprenas per la rezonpovo. Ĉar la rezonpovo mem estas erarema, kiel oni povas diri, ke ĝi ne eraros, klarigante la signifojn de la tradicioj? Ĝi ja kapablas al eraroj kaj ne povas atingi certecon. Tio ĉi estas la metodo de religiaj gvidantoj. Tio, kion ili komprenas kaj konceptas el la teksto de la Libroj, estas tio, kion ilia rezonpovo komprenas el la teksto – ne nepre la efektiva vero. Ĉar la rezonpovo estas kvazaŭ pesilo, kaj la signifoj, kiujn enhavas la teksto de la Sanktaj Libroj, estas kiel pesataj objektoj. Se la pesilo estas nefidinda, kiel oni povas certiĝi pri la pezo?

5

Sciu do: tio, kio estas en la manoj de homoj, tio, kion ili kredas, estas erarpova. Ĉar kiam ni pruvas aŭ kontraŭpruvas ion, se ni prezentas pruvon, kiu estas ĉerpita el la atesto de niaj sentoj, tiu ĉi metodo, kiel estis elmontrite, ne estas perfekta; se la pruvoj estas intelektaj, la samo estas vera, aŭ, se ili estas tradiciaj, tiaj pruvoj ankaŭ ne estas perfektaj. Tial homoj havas en la manoj nenian kriterion, kiun ili povus fidi.

6

Sed la malavareco de la Sankta Spirito donas la veran metodon de kompreno, seneraran kaj senduban. Ĝi estas per la helpo de la Sankta Spirito, kiu venas al homo, kaj ĝi estas la sola kondiĉo, en kiu oni povas atingi certecon.

LXXXIV.

NECESE ESTAS SEKVI LA INSTRUOJN DE LA MALKAŜANTOJ DE DIO.

1

Demando. – Ekzistas homoj, benitaj per bonaj agoj kaj  universala bonvolemo, havantaj laŭdindan karakteron, rilatantaj kun amo kaj afableco al ĉiuj kreaĵoj, zorgantaj pri malriĉuloj kaj penantaj estigi universalan pacon. Por kio ili bezonas la diajn instruojn, de kiuj, kiel ili pensas, ili vere estas sendependaj? Kia estas la kondiĉo de tiaj homoj?

2

Respondo. – Sciu, ke tiaj agoj, tiaj penoj kaj tiaj vortoj estas laŭdindaj kaj aprobindaj, kaj ili estas la gloro de la homaro. Sed tiuj agoj solaj ne estas sufiĉaj; ili estas belega korpo, sed sen spirito. Ne, tio, kio estas la kaŭzo de la eterna vivo, ĉiama honoro, universala klereco, vera savo kaj prospero, estas antaŭ ĉio la kono de Dio. Oni scias, ke la kono de Dio estas ekster ĉiaj konoj, kaj ĝi estas la plej granda gloro de la homa mondo. Ĉar en la ekzistanta kono de la realeco de aĵoj estas materiala profito, kaj dank’ al tio progresas la ekstera civilizacio; sed la kono de Dio estas la kaŭzo de la spirita progreso kaj altirado, kaj dank’ al ĝi oni ricevas percepton de la vivo, eltigon de la homaro, dian civilizacion, justecon, bonmorecon kaj lumecon.

3

Due venas la amo de Dio, kies lumo brilas en la lampoj de la koroj de tiuj, kiuj konas Dion. Ĝiaj brilantaj radioj lumigas la horizonton kaj donas al homo la vivon de la Regno. Vere, la frukto de la homa ekzisto estas la amo de Dio, ĉar tiu amo estas la spirito de l’ vivo, kaj la ĉiamdaŭra malavaraĵo. Se la amo de Dio ne ekzistus, la pasema mondo estus en mallumo. Se la amo de Dio ne ekzistus, la koroj de homoj estus mortaj kaj senigitaj de la sentoj de l’ ekzisto. Se la amo de Dio ne ekzistus, la spirita unueco estus perdita. Se la amo de Dio ne ekzistus, la lumo de unueco ne lumigus la homaron. Se la amo de Dio ne ekzistus, la Oriento kaj la Okcidento ne ĉirkaŭbrakus unu la alian, kiel geamantoj. Se la amo de Dio ne ekzistus, divido kaj diseco ne ŝanĝus sin en fratecon. Se la amo de Dio ne ekzistus, indiferenteco ne aliĝus fine en simpation. Se la amo de Dio ne ekzistus, fremdulo ne iĝus amiko. La amo de la homa mondo elbrilis el la amo de Dio kaj elaperis per la malavareco kaj favoro de Dio.

4

Estas klare, ke la realecoj de homoj estas diversaj, ke opinioj estas diferencaj kaj sentoj malsamaj; kaj tiu diferenco de opinioj, de pensoj, de inteligentecoj kaj sentoj interne de la homa gento naskiĝas el esenca neceso; ĉar la diferencoj inter la gradoj de la ekzisto de kreaĵoj estas unu el la nepraĵoj de la ekzisto, kiu disvolvas sin en senfinajn formojn. Tial ni bezonas ĝeneralan povon, kiu superregu la sentojn, la opiniojn kaj pensojn de ĉiuj, dank’ al kiu tiuj diversecoj ne efiku plu, kaj ĉiuj homoj estu subigitaj al la influo de la unueco de la homa mondo. Estas klare kaj videble, ke tiu granda potenco en la homa mondo estas la amo de Dio. Ĝi kunigas diversajn popolojn en la ombro de la tendo de simpatio; ĝi donas al antagonistaj kaj malamikaj nacioj kaj familioj grandegan amon kaj unuecon.

5

Rigardu, kiom da nacioj, rasoj, familioj kaj gentoj venis post la tempo de Kristo per la potenco de la amo de Dio en la ombron de la vorto de Dio: miljaraj dividoj kaj diferencoj estis tute neniigitaj kaj forgesitaj. La pensoj pri raso kaj patrujo tute malaperis; okazis unuiĝo de animoj kaj ekzistoj; ĉiuj iĝis veraj spiritaj kristanoj.

6

La tria virto de la homaro estas bonvolo, kiu estas la fundamento de bonaj agoj. Certaj filozofoj konsideris intencon pli alta, ol agoj, ĉar bona volo estas absoluta lumo; ĝi estas purigita kaj sanktigit de malpuraĵoj de egoismo, malamikeco, trompeco. Povas esti, ke homo plenumas agon, kiu ekstervide estas nobla, sed estas diktita de avideco. Ekzemple buĉisto nutras ŝafon kaj zorgas pri ĝi, sed tiu nobla agado de la buĉisto estas diktita de la deziro altiri profiton, kaj la fino de lia zorgado estas buĉo de la kompatinda ŝafo. Kiel multaj noblaj agoj estas diktitaj de avideco! Sed bona volo estas sanktigita de tiaj malpuraĵoj.

7

Mallonge dirante, se la kono de Dio estas ligita kun la amo de Dio, allogiteco, ekstazo kaj bonvolo, nobla ago estas tiam perfekta kaj kompleta. Alie, kvankam bona ago estas laŭdinda, se ĝi tamen ne estas inspirita de la kono de Dio, amo de Dio kaj sincera intenco, ĝi ne estas perfekta. Ekzemple la homa estaĵo devas unuigi en si ĉiujn perfektecojn, por esti perfekta. La vido estas treege valora kaj ŝatinda, sed ĝi devas esti helpata de la aŭdo. La aŭdo estas tre ŝatinda, sed ĝi devas esti helpata de la parolpovo. La parolpovo estas tre ŝatinda, sed ĝi devas esti helpata de la rezonpovo, k.t.p. La samo koncernas la aliajn povojn, organojn kaj membrojn de homo; kiam ĉiuj tiuj povoj, sentoj, organoj kaj membroj ekzistas, li estas perfekta.

8

Ni renkontas hodiaŭ en la mondo homojn, kiuj vere deziras universalan bonon, kaj kiuj laŭ sia povo okupas sin per ŝirmado de persekutatoj kaj helpado al malriĉuloj: ili estas entuziasmuloj de paco kaj de universala bonstato. Kvankam de tiu vidpunkto ili povas esti perfektaj, se ili estas senigitaj de la kono kaj amo de Dio, ili ne estas perfektaj.

9

La kuracisto Galen en sia libro, komentanta la traktaton de Platono pri la regadarto, diras, ke la fundamentaj principoj de religio havas grandan influon je perfekta civilizacio, ĉar “la amaso ne povas kompreni la interrilaton de klarigaj vortoj; tial ĝi bezonas simbolajn vortojn, kiuj antaŭdiras rekompencon kaj punon en la alia mondo; kaj la verecon de tiu ĉi aserto pruvas – li diras – tio, ke hodiaŭ ni vidas homojn, nomatajn kristanoj, kiuj kredas je rekompencoj kaj punoj; kaj ni vidas ĉe tiuj sektanoj belajn agojn, kiel tiuj, kiujn plenumas vera filozofo. Kaj ni ĉiuj klare vidas, ke ili ne timas morton, ili atendas kaj deziras de la amaso nenion krom justeco kaj egaleco, kaj ili estas konsiderataj veraj filozofoj.”

10

Konsideru nun, ke estis la grado de sincereco, spiritaj sentoj, ligoj de amikeco kaj bonaj agoj de tiu, kiu kredis je Kristo, ke Galen, la filozofa kuracisto, kvankam li ne apartenis al la kristana religio, atestis pri la moraleco kaj perfektecoj de tiuj homoj ĝis tia grado, ke li diris, ke ili estas veraj filozofoj. Tiuj virtoj, tiu moraleco, estis ŝuldataj ne nur al bonaj agoj, ĉar se virto estus nur atingado kaj donado de bono – tiu ĉi lampo estas ja lumigita kaj lumigas la domon, kaj tiu ĉi lumigo estas sendube bono: kial do ni ne laŭdas la lampon? La suno kreskigas ĉiujn terajn esaĵojn, kaj per sia varmo kaj lumo estas la kaŭzo de kreskado kaj disvolviĝado: ĉu ekzistas pli granda bonfaro? Malgraŭ tio, ĉar tiu ĉi bono ne venas el bona volo kaj el la amo de Dio kaj kono de Dio, ĝi ne estas perfekta.

11

Kontraŭe, kiam unu homo donas al alia glason da akvo, la lasta dankas al li. Senpripense homo dirus: la suno donas al la mondo lumon; tiu plej alta favoro, kiun ĝi elmontras, meritas adoradon kaj gloradon: kial ni ne danku la sunon por ĝia favoro, se ni laŭdas homon, kiu plenumas simplan afablaĵon? Sed se ni esploras la veron, ni vidas, ke tiu sensignifa afablaĵo de la homo estas ŝuldata al la ekzistantaj konsciaj sentoj, ak tial ĝi meritas laŭdon, dum la lumo [kaj varmo] de la suno ne estas ŝuldataj al sentoj kaj konscio, kaj [tial ili] ne meritas gloradon kaj laŭdadon kaj ne indas dankojn.

12

Tiel same, kiam homo plenumas bonan faron, kvankam [ĝi] estas laŭdinda, se ĝi ne estas kaŭzita de amo kaj kono Dio, ĝi ne estas perfekta. Plie, se vi juste konsideros, vi vidos, ke tiuj bonaj agoj de aliaj homoj, kiuj ne konas Dion, ankaŭ estas fundamente kaŭzitaj de la instruoj de Dio; tio signifas, ke la iamaj profetoj alkondukis homojn al plenumado de tiuj agoj, klarigis al ili ilian belecon kaj deklaris iliajn brilegajn efikojn; poste tiuj instruoj estis diskonigitaj inter homoj kaj atingis ilin iom post iom, unu post alia, kaj turnis iliajn korojn al tiuj perfektecoj. Kiam homoj vidis, ke tiuj agoj estas konsiderataj belaj kaj estas kaŭzo de ĝojo kaj feliĉo por la homaro, ili konformiĝis al ili.

13

Tial tiuj agoj ankaŭ venas el la instruoj de Dio. Sed por tion ĉi vidi, oni bezonas justecon, ne disputadon kaj kontraŭparoladon. Gloro estu al Dio, vi estis en Persujo kaj vidis, kiel la persoj per l sankta blovo de Bahá’u’lláh fariĝis bonvolemaj por la homaro. Antaŭe, kiam ili renkontadis iun el alia nacio, ili turmentadis lin kaj estis plenaj de grandega malamikeco, malamo kaj malbonvolo; ili eĉ ĵetadis malpuraĵojn sur lin. Ili bruligadis la Evangelion kaj la Malnovan Testamenton; kaj se iliaj manoj makuliĝis per ekstuŝo de tiuj libroj, ili lavis la manojn. Hodiaŭ pliparto da ili recitas aŭ kantparolas, kiel konvenas, la enhavon de tiuj Libroj en siaj kunvenoj kaj kunsidoj, kaj ili klarigas iliajn ezoterajn instruojn. Ili elmontras gastamon al siaj malamikoj. Tiuj sangavidaj lupoj fariĝis tiel mildaj, kiel gazeloj sur la ebenaĵoj de la amo de Dio. Vi vidis iliajn morojn kaj kutimojn, kaj vi aŭdis ilin kiom ili parolis pri la manieroj de la antaŭaj persoj. Ĉu tiu ŝanĝo de la moraleco, tiu plibonigo de la konduto kaj vortoj estus eblaj alie, ol per la amo de Dio? Ne, en la nomo de Dio. Se ni volus enkonduki tiun moralecon kaj bonmorojn per la helpo de la scienco kaj sciado, vere tio daŭrus mil jarojn, kaj tiam ili ne estus disvastigitaj inter la amaso.

14

Hodiaŭ, dank’ al la amo de Dio, tio estas atingita kun granda facileco.

15

Estu admonitaj, ho posedantoj de intelekto!

REEN AL LA KVARA PARTO

REEN AL “TRADUKOJ DE LIDIA ZAMENHOF KAJ ROAN ORLOFF STONE”

ĈEFPA Ĝ O

AL LA BAHAA ESPERANTO-LIGO (BEL)

[1]  Mateo 5:39, Luko 6:29

[2]  Bahaano, kiu sidis kun ni ĉe la tablo.

[3]  Mateo 8:22, Luko 9:60

[4]  Apokalipso 1:8

[5]  Infera arbo, menciita en la Korano.

[6]  t.e. de la cirklo de ekzisto.

[7]  Laůvorte: ekesto.

[8]  Laůvorte: estigo de io nova.

[9]  Kp. Korano 37:180

[10]  Korano 59:2

[11]  Bahá’u’lláh

[12]  Laůvorte: unueco de la ekzisto.

[13]  Dio.

[14]  t.e. intelektan scion

[15]  Dioj.