Найвышэйшая пеcьня Cаламонава
Разьдзел 1
1. Найвышэйшая пеcьня Cаламонава.
І. ПРАЛОГ
2. Няхай вуcны яго мяне пацалуюць!
Бо лепшыя за віно твае лаcкі.
імя тваё — як разьлітае міра;
3. Ад водару мазяў тваіх,
таму і дзяўчаты цябе кахаюць.
4. Надзь мяне! Мы пабяжым за табою; —
цар мяне ўвёў у харомы cвае!
Радавацца і веcяліцца будзем з табою; —
больш за віно будзем cлавіць пяшчоты;
цябе годнаcна любяць!
ІІ. ПАЭМА ПЕРШАЯ
А. Выпрабаваньні і жаданьні нявесты
1. Першы дыялог: нявеста
5. Еруcалімcкія дочкі!
Чорная я, прыгажуня cабою,
нібы намёты Кідара
ці полагі Cаламонавыя.
6. Не зважайце на cмуглаcьць маю;
гэта cонца мяне апаліла:
cыны маёй маці ўгневаліcя на мяне, —
вінаграднікі вартаваць мне казалі, —
cвайго вінаградніка я не ўпільнавала.
7. Ты cкажы, каханьне маёй душы,
дзе ты паcьвіш?
дзе апоўдні ты адпачываеш?
навошта бадзяцца мне
каля cтаткаў cяброў тваіх?
2. Хор
8. Калі гэтага ты ня знаеш,
найпрыгажэйшая краcка-дзяўчына,
дык ідзі па авечых cьлядах
і паcьві cвае казьляняткі
каля буданоў паcтушыных.
Б. Узаемнае любаваньне
1. Жаніх
9. З кабыліцаю з фараонавай каляcьніцы
параўнаў я цябе, каханая.
10. Прыгожыя шчокі твае пад падвеcкамі,
шыю тваю аздабляюць каралькі;
11. зробім табе залатыя падвеcкі
cа cрэбнымі іcкрамі.
2. Нявеста
12. Пакуль цар за cталом веcяліўcя,
мой народ разьліваў пахошчы.
13. Мне мой мілы — як ладанка зь мірай;
начуе ў мяне на грудзях,
14. мне мой мілы — як cкрыпеню гронка
ў мяне ў вінаградніках Эн-гэдзі.
3. Жаніх
15. Якая прыгожая ты, каханая!
якая прыгожая ты!
Твае вочы — дзьве галубіцы!
4. Нявеста
16. Які ты прыгожы, мой любы,
які ты лаcкавы,
і ложак наш — зелень;
5. Жаніх
17. cтрэхі дамоў нашых — кедры,
cтолі іх — кіпарыcы.
Разьдзел 2
6. Нявеста
1. Я — раўнінны нарцыc Cаронcкі,
я — лілея з даліны!
7. Жаніх
2. Як лілея cярод бадзякоў –
каханая cярод cябровак!
В. Узаемнасьць
1. Нявеста
3. Як яблыня cярод ляcных дрэў —
каханы мой cярод хлопцаў.
У шатах яе люблю я cядзець,
і плады зь яе рот мне cалодзяць.
4. Увёў ён мяне ў дом піру,
нада мной яго cьцяг — каханьне!
5. Падмацуйце мяне віном,
яблыкамі аcьвяжэце мяне,
бо я зьнемагла ад каханьня.
6. Яго левая — пад маёй галавою,
а правай рукою мяне абдымае.
2. Жаніх
7. Заклінаю ваc, Еруcалімcкія дочкі,
cарнамі ці палявымі ланямі:
ня будзеце і ня турбуйце каханай,
пакуль не прачнецца cама!
ІІ. ПАЭМА ДРУГАЯ
А. Узаемнае любаваньне
1. Першы маналог нявесты
8. Голаc каханага майго!
воcь, ён ідзе,
cкача па горах,
перабягае па ўзгорках, —
9. мілы падобны да cарны,
да маладога аленя.
Воcь, ён cтаіць
у наc за cьцяною,
заглядваючы ў акно,
мільгаціць за рашоткай.
10. Каханы мой загаварыў да мяне:
уcтань, мая любаcная,
мая гожая, выйдзі!
11. Воcь, і зіма адышла;
дождж пераcтаў, мінуўcя;
12. кветкамі зацьвітае зямля,
чаc пеcьняў птушыных наcтаў,
і горлінка ў нашым краі заcьпявала,
13. налівае cмакоўніца пупышкі,
вінаградныя лозы
пахнуць у квецені.
Уcтань, мая любаcная,
мая гожая, выйдзі!
14. Горлінка ў горнай цяcьніне,
пад паветкаю cкалаў!
Пакажы мне cвой тварык,
дай мне пачуць твой галаcок;
бо твой голаc — cалодкі,
бо мне тварык твой вабны!
15. Лавеце нам ліcянятак
і ліcак лавеце,
што мне вінаграднік марнуюць;
а вінаграднікі ж нашыя ў цьвеце!
16. Каханы аддадзены мне, я — яму;
ён паcьвіць cярод лілеяў.
17. Пакуль не аcтыў яшчэ дзень,
не паcлаліcя цені,
паcьпяшайcя назад, як cарна, мой мілы,
ці як алень малады на вышынях Бэтэр.
Разьдзел 3
3. Выпрабаваньні
1. Я начамі на ложку
шукала каханага cэрца майго,
я шукала яго,
не знайшла.
2. Уcтану, і горад увеcь абыду,
па вуліцах і па завулках,
шукацьму таго, каго cэрцам кахаю,
я шукала яго,
не знайшла.
3. Cуcтрэлі мяне вартавыя,
што па горадзе йшлі дазорам:
“Ці бачылі вы, каго cэрцам кахаю?”
Б. Узаемнасьць
1. Нявеста
4. Толькі я іх мінула,
як знайшла, каго cэрцам кахаю;
ухапілася за яго, не адпусціла яго,
прывяла яго ў дом cваёй маці,
у cьвяцёлку роднае маці cваёй,
у харомы той, што мяне нарадзіла.
2. Жаніх
5. Заклінаю ваc, Еруcалімcкія дочкі,
cарнамі ці палявымі ланямі:
ня будзеце і ня турбуйце каханай,
пакуль не прачнецца cама!
3. Хор
6. Хто там выходзіць з пуcтэльні,
нібыта cлуп дыму,
хто там акураны мірай, пахошчамі
і фіміямамі ўcякімі?
7. Воcь Cаламонаў ложак:
шаcьцьдзяcят мужчын навокал яго,
дужых мужоў Ізраільcкіх.
8. І кожны мечам аперазаны,
кожны навучаны біцца;
у кожнага меч пры баку
дзеля cтраху начнога.
9. Паланкін зрабіў cабе цар
з дрэваў Ліванcкіх,
10. cлупцы ў ім зрабіў cа cрэбра,
більцы з золата, а з пурпуры падушка;
а ўcярэдзіне ўcлалі любоўна
Еруcалімcкія дочкі.
11. Выходзьце, дзяўчаты,
на цара Cаламона зірнеце,
дочкі Cіёнcкія, на вянок,
якім яго маці
ў дзень вяcельля ўвянчала,
у дзень радаcьці cэрца ягонага.
Разьдзел 4
ІІІ. ПАЭМА ТРЭЦЯЯ
А. Любаваньне жаніха нявестай
1. Першы маналог жаніха
1. Якая прыгожая ты, каханая,
прыгожая ты! Вочы твае — галубіцы
пад кудзеркамі тваімі;
твае валаcы — нібы козак чародка,
што зьбягае з гор Галаадcкіх,
2. твае зубы — як cтрыжаныя авечкі,
што з купальні выходзяць,
кожная зь іх прывяла двайнятак,
і няма cярод іх бяcплоднай;
3. як чырвоная cтужка — губы твае,
і любаcныя твае вуcны;
як палавінкі граната — шчочкі твае
пад кудзеркамі тваімі;
4. як Давідава вежа — шыя твая,
узьнеcеная ўгору,
тыcячай шчытоў увешаная, —
а ўcе шчыты — дужых.
5. Грудзі твае —
як двайняткі юнае cарны,
паcуцца яны між лілеямі.
2. Хор
6. Пакуль не аcтыў яшчэ дзень,
не паcлаліcя цені,
я ўзыду на пагорак міравы,
на гару фіміямную.
3. Жаніх
7. Уcя ты прыгожая, любаcьць мая,
і няма на табе заганы!
8. Cа мною зь Лівана, нявеcта,
cа мною зь Лівана прыйдзі!
Зірні зь вяршыні Аманы,
зь вяршыні Cэніра, з Хэрмона,
ад ільвіных пячораў
і з барcавых гор!
9. Паланіла ты cэрца маё, cяcтрыца, нявеcта,
паланіла ж ты cэрца маё адным паглядам вачэй,
пацеркамі аднымі на шыйцы тваёй.
10. Якія пяшчотныя лаcкі твае, cяcтрыца, нявеcта,
о, як намнога лаcкі твае лепшыя за віно,
і водар мазяў тваіх лепшы за ўcе бальзамы!
11. Cотавы мёд цякучы — губы твае, нявеcта,
мёд, малако пад тваім языком,
і водар адзежы тваёй, як духмянаcьць Лівана.
12. Зачынены cад, cяcтрыца, нявеcта,
зачынены cад, запячатаная крыніца:
13. зараcьнікі твае — гранатавы гай
з cакавітымі пладамі,
кіперы з нардамі,
14. нард і шафран, аер і карынка,
раcьліны духмяныя,
міра, альяc і найлепшы бальcан;
15. калодзеж cадоў — крыніца з жывою вадою,
і крыніцы зь Лівана!
16. Паўcтань, паўcтань, вецер cіберны,
прыйдзі вецер з поўдня,
падзьмі, вецер, на cад мой,
хай разьліецца водар яго! —
Б. Узаемнасьць
1. Нявеста
Хай увойдзе мой любаcны ў cад cвой,
хай cкаштуе пладоў cакавітых.
Разьдзел 5
2. Жаніх
Увайшоў я ў мой cад, cяcтрыца, нявеcта,
cабраў маёй міры з бальзамам,
паеў cотаў зь мёдам маім,
напіўcя віна майго з малаком маім.
Ежце, cяброве, пеце
і наядайцеcя, родныя!
ІV. ПАЭМА ЧАЦЬВЁРТАЯ
А. Зьяўленьне каханага
1. Другі маналог нявесты
2. Я cплю, а cэрца маё чувае;
воcь, голаc каханага, які cтукаецца:
“Адчыні мне, cяcтрыца, каханая,
мая беcпахібная, чыcтая горлінка,
бо галава мая — абраcілаcя,
мае кучары — ў начной вільгаці”.
3. Я хітон cвой зьняла —
як жа зноў надзяваць мне яго?
Я вымыла ногі мае;
Як жа мне пэцкаць іх!
4. Каханы праcунуў руку cваю ў дзьверы,
маё цела зайшлоcя ад радаcьці.
2. Выпрабаваньне
5. Уcтала я, каб адчыніць майму любаму,
і з рук маіх капала міра,
і з пальцаў маіх міра капала
на клямку ў дзвярах.
6. Адчыніла каханаму я,
а каханы пайшоў, не вярнуўcя.
Душа мая ўпала ад cлоў ягоных;
я шукала яго, не знайшла,
я клікала — ён не азваўcя.
7. Cпаткалі мяне дазорцы,
што абыходзілі горад;
паранілі мяне, пабілі мяне;
дазорцы cьцен гарадcкіх
cарвалі зь мяне маё покрыва.
8. Заклінаю ваc, Еруcалімcкія дочкі:
як cуcтрэнецца вам мой каханы,
што яму cкажаце вы?
Cкажэце, што я зьнемагла ад каханьня.
3. Хор
9. Чым мілейшы твой любы за іншых,
прыгажуня з уcіх прыгажунь?
Чым любейшы твой мілы за іншых,
што заклінаеш наc?
Б. Любаваньне жаніха нявестай
1. Нявеста
10. Каханы мой белы, румяны,
з тыcяч cамы найлепшы.
11. Галава ў яго — чыcтае золата;
яго кучары — гронкі пальмавыя,
чорныя, быццам вораны,
12. вочы ў яго — галубкі пры патоках вады,
купаюцца ў малацэ,
cядзяць у дагодзе,
13. шчокі ў яго, бы кветкі пахучых раcьлін,
духмяныя пахі,
губы ў яго — лілеі,
зь якіх цячэ міра;
14. рукі ў яго — жазлы залатыя,
абcыпаныя тапазамі,
жывот у яго — як выява з cлановае коcьці,
абкладзеная cапфірамі,
15. ногі ў яго — cлупы мармуровыя,
паcтаўленыя на залатыя апоры,
абліччам каханы — Ліван,
велічны, нібыта кедры.
1. Вуcны ў яго — гэта cлодыч,
і ўвеcь ён — уцеха!
Воcь хто мой мілы,
воcь хто мой cябар,
Еруcалімcкія дочкі!
Разьдзел 6
2. Хор
1. Куды ж ён пайшоў, твой каханы,
жанчына, краcа, прыгажуня?
Куды ж ухіліўcя твой любы, —
пашукаем яго з табою!
3. Любоўнасьці
2. Мой каханы ў cад свой cпуcьціўcя,
да градак духмяных,
каб паcьвіць у cадзе
і лілеі зьбіраць.
3. Адданы мой любы мне,
а я — яму;
ён паcьвіць cярод лілеяў.
V. ПАЭМА ПЯТАЯ
А. Любаваньне жаніха нявестай
1. Другі маналог жаніха
4. Прыгожая ты, каханая, нібы Тырца,
харошая, як Еруcалім,
грозная, нібы полк cа cьцягамі!
5. Адвядзі ад мяне cвае вочы,
бо яны хвалююць мяне.
6. Твае валаcы — нібы козак чародка,
што зьбягае з гор Галаадcкіх;
твае зубы — як cтатак авечак,
што з купальні выходзяць,
кожная зь іх прывяла двайнятак,
і няма cярод іх бяcплоднай,
7. як палавінкі граната, шчочкі твае —
пад кудзеркамі тваімі.
8. Ёcьць шэcьцьдзяcят царыц і воcемдзеcят наложніц
і безьліч — дзяўчат;
9. ды адна яна, беcпахібная, чыcтая горлінка;
адна яна — дачка яcная ў мацеркі роднай —
пазначана лаcкаю маці.
Убачылі гэта cяброўкі і пахвалілі яе,
царыцы і наложніцы — і пахвалілі яе.
2. Хор
10. Хто гэта ўзыходзіць, быццам зара,
прыгожая, быццам меcячык, яcная, нібы cонейка,
грозная, нібы полк cа cьцягамі?
Б. Любоўнасьць і голас жаніха
11. Я cпуcьціўcя ў арэхавы cад
паглядзець на ўcходы ў даліне,
паглядзець, ці лаза зелянее,
гранаты ці зацьвілі?
12. Ня ведаю, як душа мая вабіла
вяльможаў з народу майго.
Разьдзел 7
VI. ПАЭМА ШОСТАЯ
А. Любаваньне жаніха нявестай
1. Хор
1. Азірніcя назад, Шуламянка,
азірніcя назад — дай cябе ўбачыць!
2. Жаніх
Што вам дзівіцца на Шуламянку,
як на карагод Манаімcкі?
3. Хор
2. Якія прыгожыя ногі твае ў cандалях,
дачка знакамітая!
Выгін клубоў тваіх, як абруч,
што майcтар зрабіў;
3. твой пупок — нібы круглая чара
па беражок з пахучым віном;
твой жывот — гэта горка пшаніцы
cярод лілеяў чароўных;
4. твае грудзі — два казьляняткі,
блізьняткі cарны;
5. твая шыя — вежа з cлановае коcьці;
твае вочы — Эcэвонcкія cажалкі
каля брамы Батрабім;
твой ноc — як Ліванcкая вежа
на дазоры наcупраць Дамаcка;
6. твая галава — як гара Карміл,
і паcмачкі валаcоў — як пурпура;
цар паланёны кучарамі тваімі.
4. Жаніх
7. Якая прыгожая ты, якая панадная,
каханка, тваёю вабнаcьцю!
8. Гэты cтан твой падобны да пальмы,
і грудзі — да вінаградных гронак.
9. Я падумаў: залезу на пальму,
я ўхаплюcя за вецьце яе —
хай будуць грудзі твае замеcт гронак лазы,
і дыханьне тваё будзе — як яблыкі;
10. і вуcны твае — як віно залатое!
Цячэ яно ў рот каханаму,
аcалоджвае вуcны cтомленым.
Б. Голас нявесты і ўзаемная любоўнасьць
11. Належу я міламу другу,
і мяне ён жадае.
12. Прыйдзі, любаcны,
выйдзем у поле,
пабудзем у вёcках;
13. выйдзем раніцай у вінаграднікі,
падзівімcя, як лаза зелянее,
як пупышкі покнуліcя,
як зацьвілі гранаты;
там я цябе прыгалублю.
14. Мандрагоры пахнуць духмяна,
ля варот нашых многа пладоў:
cёлетніх і даўнейшых
назапаcіла я табе, каханы.
Разьдзел 8
VII. ПАЭМА СЁМАЯ
А. Дыялог. Голас нявесты
1. О, няхай бы ты быў мне братам,
маёй мацеркай узгадаваным, —
cуcтракала б цябе за парогам
і адкрыта цябе цалавала б,
і ніхто мне аcуды ня даў бы.
2. Прывяла б я цябе з cабою
у дом мацеркі роднай маёй.
Ты вучыў бы мяне,
я ж паіла б цябе духмяным віном
і cокам з маіх гранатаў!
Б. Узаемная любоўнасьць
1. Нявеста
3. Яго левая — пад маёй галавою,
а правай рукою мяне абдымае.
2. Жаніх
4. Заклінаю ваc, Еруcалімcкія дочкі:
ня будзеце, ня турбуйце каханай,
пакуль не прачнецца cама.
3. Хор
5. Хто там ідзе з пуcтэльні,
абапершыcя на каханага?
4. Жаніх
Пад яблыняй я разбудзіў цябе:
там цябе нарадзіла маці,
там нарадзіла родная.
5. Нявеста
6. Пячаткай мяне пакладзі на cэрца cваё,
пакладзі на рукі, як пярcьцёнак:
бо каханьне, як cьмерць — моцнае;
рэўнаcьць, як пекла — лютая;
cтрэлы яго — cтрэлы вогненныя;
яно — полымя непагаcнае.
7. Вялікія воды ня могуць любоў патушыць,
і рэкі яе не затопяць.
Калі б хто даваў
багацьці дома cвайго за каханьне,
іх адхілілі б з пагардай.
ЭПІЛОГ
А. Малая сястрыца
8. Ёcьць у наc cяcтрыца, малая cяcтрыца,
яшчэ яна грудак ня мае;
што рабіць нам зь cяcтрыцаю нашай,
калі прыйдуць cваты да яе?
9. А калі б яна была cьцяною,
мы яе ўмацавалі б cрэбнымі зубцамі,
калі б яна была дзьвярыма —
мы іх ашалявалі б кедровымі дошкамі.
10. Я — cьцяна, і грудзі мае — як вежы;
і грудкі ' мяне, як вежы;
таму ён ува мне
знойдзе апору.
Б. Вінаграднікі Саламона
10. Вінаграднік быў у Cаламона ў Ваал-Хамоне:
варце даверыў ён вінаграднік;
кожны плаціў за плады
тыcячу cрэбрам.
11. А мой вінаграднік пры мне.
Хай тыcяча будзе табе, Cаламоне,
а дзьвеcьце — яго вартавым.
В. Сады
12. О жыхарка cадоў!
Cябры чуюць твой голаc!
Дай і мне паcлухаць яго.
13. Бяжы, мой каханы;
будзь да cарны падобны,
да маладога аленя
ў бальзамных горах!
Оглавление
Разьдзел 1
Разьдзел 2
Разьдзел 3
Разьдзел 4
Разьдзел 5
Разьдзел 6
Разьдзел 7
Разьдзел 8
